«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» - Στόν Ἅη-Γιώργη τόν Κουδουνᾶ στήν Πρίγκηπο

Στόν Ἅη-Γιώργη τόν Κουδουνᾶ στήν Πρίγκηπο

Στά πακέτα διακοπῶν γιά τήν Κωνσταντινούπολη τά περισσότερα τουριστικά Πρακτορεῖα ἐντάσσουν καί μίαν ἡμερήσια περιήγηση στά Πριγκιπονήσια. Συνήθως οἱ Ἕλληνες τουρίστες/προσκυνητές ἐπι­σκέ­πτονται πρῶτα τό νησί τῆς Χάλκης καί μετά κατά τό μεσημεράκι ἔρχονται στό νησί τῆς Πριγκήπου, ὅπου καί παραμένουν ἀρκετές ὧρες λαμβάνοντας καί τό γεῦμα τους. Ἐνῶ λοιπόν σχεδόν ὅλοι οἱ Ἕλληνες ἐπισκέπτονται τήν ὁμολογουμένως ἐκπάγλου ὀμορφιᾶς Πρίγκηπο, ἐλά­χι­στοι εἶναι αὐτοί πού γνωρίζουν τήν ὕπαρξη καί λειτουργία στό νησί ἑνός ἐξαιρετικά σημαντικοῦ ὀρθόδοξου μοναστηριοῦ, αὐτοῦ τοῦ Ἁγί­ου Γεωργίου τοῦ Κουδουνᾶ. Ἀκόμα δέ λιγότεροι γνωρίζουν τά ὅσα ἐκπληκτικά συμβαίνουν ἐκ μέρους τοῦ Τουρκικοῦ λαοῦ κατά τήν ἡμέρα τῆς ἑορτῆς τοῦ Ἁγίου (23 Ἀπριλίου) καί στά ὁποῖα θά ἀναφερθοῦμε ἐν συντομίᾳ παρακάτω.

Ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ἁγίου Γεωργίου τοῦ Κουδουνᾶ βρίσκεται στό ὡραιότερο σημεῖο τοῦ νησιοῦ, στήν κορυφή τοῦ νοτίου λόφου του. Ἀπό τό λιμάνι μέχρι τή ρίζα τοῦ λόφου φτάνει κανείς μέσα σέ δέκα περίπου λεπτά χρησιμοποιῶντας τίς γνωστές ἅμαξες μέ τά ἄλογα (τά λεγόμενα παϊτόνια) καί αὐτό γιατί στά Πριγκηπόνησα ἀπαγορεύεται ἡ κυκλοφορία αὐτοκινήτων. Ἀπό κεῖ ἀνεβαίνει κανείς μέχρι τήν κορυφή τοῦ λόφου πεζοπορῶντας γιά 20-25 λεπτά περίπου. Ἡ πορεία στόν κατάλληλα διαμορφωμένο πεζόδρομο εἶναι ἄνετη καί ἡ θέα ἐκπληκτική. Κατά τήν παράδοση, τό μοναστῆρι χτίστηκε τό 963 ὅταν αὐτοκράτορας τῆς Ρωμανίας (Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας) ἦταν ὁ Νικηφόρος Φωκᾶς, ἡ δέ κεντρική θαυματουργή εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἐδωρήθη στό μοναστῆρι ἀπό τή γυναικεία μονή τῆς Εἰρήνης τῆς Ἀθηναίας. Τό 1204 κατά τήν εἰσβολή τῶν Σταυροφόρων τό μοναστῆρι θά ἐρημωθεῖ καί γιά νά ἀποτραπεῖ ἡ βεβήλωση τῆς εἰκόνας, οἱ μοναχοί θά τήν θάψουν σέ μίαν κρύπτη. Μετά ἀπό αἰῶνες ὁ Ἅγιος θά ὁδηγήσει μέ θαυματουργικό τρόπο κάποιο βοσκό, ὁ ὁποῖος θά ἀνασκάψει καί θά βρεῖ τήν εἰκόνα ἀκέραιη καί μέ πολλά ἀναθήματα. Ἡ μονή θά ἐπανιδρυθεῖ. Οἱ πηγές εἶναι συγκεχυμένες ὅμως οἱ ἱστορικοί τοποθετοῦν τήν ἐπανίδρυσή της τόν 17ο ἤ 18ο αἰῶνα. Ἔκτοτε ἡ μονή λειτουργεῖ συνεχῶς. Τά σημερινά της κτήρια κατασκευάστηκαν τό 1906, ὁπότε καί ἔγινε ριζική ἀνακαίνιση τῆς μονῆς. 

Ἡ πνευματική προσφορά τῆς μονῆς εἶναι τεράστια. Ὁ Ἅη-Γιώργης ὁ Κουδουνᾶς ἀπετέλεσε γιά αἰῶνες τό ἄσυλο τῶν φρενοβλαβῶν καί οἱ πολλές θαυματουργίες του θά προκαλέσουν τό σεβασμό τόσο τῶν Ρωμηῶν ὅσο καί τῶν μουσουλμάνων. Σχεδόν κάθε ρωμαίϊκη οἰκογένεια θά ἐπισκέπτονταν ἔστω μιά φορά τό χρόνο τή μονή, ἐνῷ τά ἀναθήματα καί οἱ δωρεές ἐκ μέρους τῶν μουσουλμάνων θά εἶναι πολλές καί σημαντικές. Ὑπῆρχε δέ καί ἡ συνήθεια πολλοί ἀπό τούς θεραπευθέντες νά παραμένουν ἀπό εὐγνωμοσύνη στό μοναστῆρι γιά κάποιο χρονικό διάστημα προσφέροντας ἐθελοντική ἐργασία. Ἀνεξαρτήτως τῆς θρησκείας τῶν ἀνθρώπων ὁ μεγαλομάρτυς Ἅγιος Γεώργιος ἐκχέει τή χάρη του σέ ὅλους ὅσοι μέ πίστη προστρέχουν σ’ αὐτόν.

Ἡ μονή πανηγυρίζει δύο φορές τό χρόνο. Στίς 23 Ἀπριλίου ἑορτή τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καί στίς 24 Σεπτεμβρίου ἑορτή τῆς Παναγίας τῆς Μυρτιδιώτισσας καί τῆς Ἁγίας πρωτομάρτυρος Θέκλης. Καί στίς δύο πανηγύρεις, ἀλλά εἰδικά στήν πρώτη αὐτή τοῦ Ἁγίου Γεωργίου στίς 23 Ἀπριλίου, παρατηρεῖται ἕνα ἐκπληκτικό φαινόμενο. Ἀπό ὅλα τά μέρη τῆς Τουρκίας προσέρχονται στήν μονή δεκάδες χιλιάδες μουσουλμάνων γιά νά προσκυνήσουν τόν Ἅγιο, νά ἀνάψουν τό κερί τους στή χάρη του καί νά τόν παρακαλέσουν γιά τά προβλήματά τους. Τό φαινόμενο τά τελευταῖα χρόνια ἔχει πάρει ἀπρόσμενες διαστάσεις. Φέτος ἀνήμερα τῆς γιορτῆς τοῦ Ἁγίου (23-4-2014) ὑπολογίζεται ὅτι οἱ προσκυνητές ξεπέρασαν τίς 150.000, ἐνῷ μέ μετριοπαθεῖς ἐκτιμήσεις τά κεριά πού χρησιμοποιήθηκαν ξεπέρασαν τά δύο ἑκατομμύρια. Ἀπό τίς πεντέμισι τό πρωΐ, πού καταφθάνει τό πρῶτο καράβι, μέχρι ἀργά τή νύχτα τό νησί πλημμυρίζει ἀπό κόσμο. Ἄνθρωποι κάθε ἡλικίας, ἀλλά κυρίως νέοι. Οἰκογένειες ὁλόκληρες, παρέες μεγάλες, ζευγάρια, μοναχικοί ἄνθρωποι, ὅλοι γιά νά προσκυνήσουν καί νά παρακαλέσουν τόν Ἅη-Γιώργη. Καί ὅλοι Τοῦρκοι. Ἑκατόν πενήντα χιλιάδες Τοῦρκοι νά ἀνάψουν κερί καί νά προσκυνήσουν εὐλαβικά τήν εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου παρά τίς ρητές ἀπαγορεύσεις τοῦ Ἰσλάμ. Φαινόμενο ἐκπληκτικό καί δυσερμήνευτο.

Φέτος εἶχα τή χαρά νά βρεθῶ καί ἐγώ στήν Πρίγκηπο ἀνήμερα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου καί νά διαπιστώσω καί ἐγώ «ἰδίοις ὄμμασι» τά ὅσα ἐκπληκτικά. Παρ’ ὅτι ἔφτασα ἀργά τό ἀπόγευμα ἡ ἔνταση τοῦ φαινομένου δέν εἶχε κοπάσει. Καθώς παρατηροῦσα τόν κόσμο διαπίστωσα ὅτι ἡ προσκύνηση ἔχει κατά κάποιο τρόπο ἀποκτήσει ἕνα εἶδος «τυπικοῦ». Ἡ πλειοψηφία τῶν προσκυνητῶν περπατάει ὅλο τό δρόμο μέ τά πόδια. Δηλαδή ἀπό τό λιμάνι μέχρι τό μοναστῆρι. Ἀπό τή ρίζα δέ τοῦ λόφου καί μέχρι τήν κορυφή ὅπου βρίσκεται τό μοναστῆρι ὑπάρχει μιά ἄλλη παράξενη διαδικασία. Ὁ κόσμος (γυναῖκες καί ἄνδρες) ἔχουν στά χέρια τους καρόλια μέ κλωστές. Ἀνάλογα μέ τό αἴτημα τοῦ προσκυνητῆ ἡ κλωστή ἔχει καί ἄλλο χρῶμα. Ἄλλο ἄν παρακαλεῖ γιά τήν ἀπόκτηση παιδιοῦ, ἄλλο γιά τήν ἀπόκτηση συζύγου, ἄλλο γιά ὑγεία κλπ. Ἀπό τή ρίζα, λοιπόν, τοῦ λόφου καί μέχρι τή μονή στήν κορυφή ὁ προσκυνητής ἀνεβαίνοντας ξετυλίγει τήν κλωστή ἀπό τό καρόλι καί τήν ἀποθέτει εἴτε κάτω στό δρόμο εἴτε στά πλαϊνά δέντρα. Καθ’ ὅλη δέ τήν ἀνάβασή του παραμένει σιωπηλός ἀναλογιζόμενος τό αἴτημά του. Συχνά ἐπίσης τά αἰτήματά τους τά γράφουν σέ μικρά χαρτάκια, τά ὁποῖα εἴτε τά ρίχνουν στό εἰδικό κουτί πού βρίσκεται ἐντός τοῦ ναοῦ, εἴτε τά δένουν στά κλαδιά τῶν δέντρων πού εἶναι κοντά στή μονή. Ἔτσι τά δέντρα αὐτά μέ τά ἑκατοντάδες χαρτιά καί τά πολύχρωμα κορδελάκια μοιάζουν σάν καταστόλιστα πανέμορφα Χριστουγεννιάτικα δέντρα. Ἐκείνη τήν ἡμέρα ὁ ναός εἶναι ἔτσι διαμορφωμένος, οὕτως ὥστε ὁ κόσμος νά εἰσέρχεται σέ μιά γραμμή, νά προσκυνεῖ ἕνας ἕνας τή θαυματουργή εἰκόνα καί νά φεύγει ἀπό μίαν ἄλλη πόρτα τοῦ ναοῦ.

Μεγάλη ἔκπληξη καί ἐξαιρετική ἐντύπωση μοῦ ἔκανε ἐπίσης ὅτι σχεδόν ὅλοι οἱ βράχοι πέριξ τῆς μονῆς ἦταν κατάμαυροι ἀπό ἑκατοντάδες κεριά πού εἶχαν στερεωθεῖ πάνω τους. Ὁ κόσμος ἄναβε καί στερέωνε τά κεριά πάνω στούς βράχους. Ἐπίσης πάνω στούς βράχους ἦταν κολλημένοι καί πάρα πολλοί μικροί κύβοι ἀπό ζάχαρη, οἱ γνωστοί αὐτοί μικροί τετράγωνοι κύβοι ζάχαρης πού συνήθως χρησιμοποιοῦν στό τσάι τους στήν Τουρκία. Πολύς κόσμος στεκόταν ὑπομονετικά μπροστά ἀπό τούς βράχους καί ἔκανε ἀλλεπάλληλες προσπάθειες μέχρι νά καταφέρει νά ἰσορροπήσει, νά «κολλήσει» τή ζάχαρη πάνω στόν βράχο. Τό νόημα καί τήν ἐξήγηση τῶν κεριῶν καί τῶν κύβων στούς βράχους δέν τήν γνωρίζω, φαντάζομαι ὅμως ὅτι θά πρέπει νά σχετίζεται μέ τίς ψυχές τῶν νεκρῶν τους. 

Τέλος ἀξίζει νά σημειωθεῖ ὅτι ὑπῆρχαν ἄτομα, τά ὁποῖα κερνοῦσαν τόν κόσμο λουκούμια ἤ ἀκόμα καί κύβους ζάχαρης. Αὐτοί ὅλοι ἦταν ἄτομα, στό αἴτημα τῶν ὁποίων ὁ Ἅγιος ἀνταποκρίθηκε ἐκπληρώνοντάς τους τό ποθούμενο. Αὐτοί λοιπόν ὅλοι οἱ ἄνθρωποι «ἦταν ὑποχρεωμένοι» τήν ἑπόμενη φορά πού γιόρταζε ὁ Ἅγιος νά ἔρθουν καί πάλι στό νησί καί νά κεράσουν τόν κόσμο.

Τό φαινόμενο μπορεῖ νά προσεγγιστεῖ ἀπό πολλές πλευρές (θρησκευτική, ἱστορική, κοινωνιολογική κ.λ.π.) καί νά δοθοῦν διάφορες ἑρμηνεῖες. Κάτι τέτοιο ὅμως δέν εἶναι στίς προθέσεις τοῦ παρόντος ἄρθρου. Στεκόμαστε μόνο στήν περιγραφή τῶν γεγονότων καί στήν παρότρυνση πρός τούς μελλοντικούς ἐπισκέπτες τῶν Πριγκηπονήσων νά ἐντάξουν στό πρόγραμμά τους τήν ἐπίσκεψη στήν Ἱερά Μονή, τήν προσκύνηση τῆς θαυματουργοῦ εἰκόνος καί τήν παράθεση στόν Ἅη-Γιώργη τόν Κουδουνᾶ τῶν ὅποιων αἰτημάτων τους.  Θά ἔχουν πολλά νά ὠφεληθοῦν.

Ἰωάννης  Κων. Νεονάκης

MD, MSc, PhD

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 144-145

Αὔγουστος-Σεπτέμβριος 2014