Ὁλόκληρη ἡ ὁμιλία «НАКАЗЪ: ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ» Τά Θεµέλια τῆς Ἰδανικῆς Νοµοθεσίας

«НАКАЗЪ: ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ»

Τά Θεµέλια τῆς Ἰδανικῆς Νοµοθεσίας

Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΠΟΥ ΕΓΙΝΕ
ΣΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΝ ΤΕΤΑΡΤΗ 
ΣΤΙΣ 09/10/2013

(0:00:54 – 0:02:38) κ. Σωτήρης Λαιζηνός: Θεοφιλέστατε ἐκπρόσωπε τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, Σεβασμιότατε Ἐκπρόσωπε τοῦ Μακαριοτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἱερωνύμου τοῦ Β', σεβαστοὶ Πατέρες, ἀξιότιμοι ἐκπρόσωποι πολιτικῶν παρατάξεων, ἐλλογιμότατοι κύριοι καθηγηταί, κυρίες καὶ κύριοι, οἱ ἐκδόσεις «ΥΠΑΚΟΗ», ἀφοῦ σᾶς εὐχαριστήσουν γιὰ τὴν ἀνταπόκρισή σας στὴν πρόσκλησή τους, ἔχουν τὴν τιμὴ νὰ σᾶς παρουσιάσουν τὸ μνημειῶδες ἔργο τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης τῆς Ρωσίας «ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ». Τὸ ἔργο αὐτό, ποὺ ἐκδίδεται γιὰ πρώτη φορὰ στὴν Ἑλλάδα ἔγινε ἀπὸ τὸν διδάσκαλο τοῦ Γένους Εὐγένιο Βούλγαρη. Ὅπως θὰ διαπιστώσετε, πρόκειται γιὰ ἕνα ἔργο, τὸ ὁποῖο ἔχει πολλὴ μεγάλη ἀξία καὶ εἶναι περισσότερο ἐπίκαιρο σήμερα, παρὰ στὴν ἐποχὴ ποὺ ἐγράφη. Εἰσηγηταὶ κατὰ σειρά, ποὺ θὰ παρουσιάσουν αὐτὸ τὸ ἔργο εἶναι ἡ κα Νινέττα Βολουδάκη, ὁ κ. Ἰωάννης Χαραλάμπης, ἡ κα Αἰκατερίνη Παπαδάκη καὶ τέλος ὁ π. Βασίλειος Βολουδάκης. Παρακαλοῦμε τὴν κα Νινέττα Βολουδάκη  νὰ κάνει τὴν εἰσήγησή της. Σᾶς εὐχαριστῶ.

(0:02:39 -0:21:14) Εἰσήγηση κας Νινέττας Βολουδάκη: Σὰν ὑπεύθυνη τῶν ἐκδόσεων «ΥΠΑΚΟΗ» θὰ ἤθελα νὰ σᾶς μεταφέρω τὴν χαρὰ καὶ τὴν τιμὴ ποὺ αἰσθανόμαστε ὅλοι οἱ συνεργάτες τοῦ ἐκδοτικοῦ οἴκου, ποὺ ἀνταποκριθήκατε στὴν πρόσκλησή μας καὶ ἤρθατε ἀπόψε, παρὰ τὸ φορτωμένο σας πρόγραμμα, παρακινημένοι ἀπὸ τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὸ βιβλίο «ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ» τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης τῆς Ρωσίας. Τὸ βιβλίο αὐτὸ ἦταν κρυμμένο καὶ ξεχασμένο ἀνάμεσα στοὺς πολλοὺς θησαυροὺς τῆς Ἐθνικῆς μας Βιβλιοθήκης καὶ ἦρθε ξαφνικὰ στὸ φῶς ἀπὸ τὸν ἀκάματο καὶ φιλομαθέστατο π. Ἀθανάσιο Γιαννόπουλο, ὁ ὁποῖος τὸ φωτοτύπησε καὶ τὸ ἔθεσε ὑπόψη τοῦ ἱδρυτοῦ τῶν ἐκδόσεών μας π. Βασιλείου Βολουδάκη.

Ὅταν πρὶν ἀπὸ τριάντα περίπου χρόνια ξεκινήσαμε μὲ πολλὲς δυσκολίες –καὶ βαδίζοντας ἕνα ἄγνωστο δρόμο – τὴν ἵδρυση τοῦ μὴ κερδοσκοπικοῦ ἐκδοτικοῦ μας οἴκου, ἕνας ἄλλος φίλος ἐκδότης μὲ πολλὰ χρόνια παρουσίας στὸ χῶρο, μᾶς πῆρε τηλέφωνο γιὰ νὰ μᾶς προειδοποιήσει ὅτι δὲν ἔχουμε μέλλον μὲ τὶς προδιαγραφὲς ποὺ ξεκινήσαμε. «Ἔχω δεῖ πολλὲς προσπάθειες νὰ στηρίζονται στὴν ἐθελοντικὴ ἐργασία καὶ ὅλες ἀπέτυχαν. Ἂν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει οἰκονομικὸ κίνητρο δὲν ἀποδίδει σὲ μία ἐργασία». Τὸ τότε μέλλον τῶν ἐκδόσεών μας, αὐτὸ ποὺ τώρα μᾶς εἶναι γνωστό, γιατὶ τώρα μᾶς εἶναι παρελθὸν κράτησε τριάντα χρόνια μέχρι σήμερα.

Μποροῦμε λοιπὸν σήμερα, νὰ ποῦμε μὲ βεβαιότητα ὅτι ὁ ἀγαπητός μας φίλος εἶχε ἄδικο. Δὲν εἶναι ἡ ὑπόσχεση τῶν χρημάτων ποὺ κινεῖ τὸν ἄνθρωπο. Εἶναι τὸ μεράκι γιὰ τὴν δουλειὰ ποὺ ἀγαπάει. Οἱ παλιοὶ δάσκαλοι σὲ ὅλες τὶς τέχνες δούλευαν μὲ ἐλάχιστα χρήματα δημιουργοῦσαν ἀριστουργήματα, ποὺ ἔμειναν καὶ ἄντεξαν στὸν χρόνο. Οἱ σημερινοὶ τεχνῖτες ποὺ ἀπαιτοῦν ἐξωφρενικὴ ἀμοιβή τὸ μόνο ποὺ πετυχαίνουν εἶναι νὰ ἐξαφανίσουν τὶς τέχνες καὶ τοὺς μαθητές τους.

Ὁ π. Ἀθανάσιος, ποὺ ἔφερε στὸ φῶς τὸ βιβλίο, ποὺ σήμερα σᾶς παρουσιάζουμε, δὲν παρακινήθηκε ἀπὸ κανένα κέρδος. Ἀντίθετα ζημιώθηκε, ἐντὸς εἰσαγωγικῶν, καὶ μὲ προσωπικὰ χρήματα, ἀλλὰ καὶ μὲ πολύτιμες ὧρες τῆς προσωπικῆς του ξεκούρασης. Αὐτὴ τὴ ζημιά του ὅμως, τὴ θεωρεῖ κέρδος. Καὶ ἐμεῖς κερδίσαμε ἀπὸ τὸ προσωπικό του κέρδος καὶ ἐπιβεβαιώσαμε γιὰ ἄλλη μία φορὰ ὅτι τὸ μεράκι, ἡ ἀγάπη γιὰ τὴ γνώση, ἡ ἐπιθυμία νὰ παραδώσει κανεὶς καὶ στὶς γενεὲς ποὺ ἀκολουθοῦν τὴν ζωὴ καὶ τὴν σοφία τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἔζησαν πρὶν ἀπὸ μᾶς εἶναι ἕνα πολὺ σπουδαῖο πρᾶγμα.

Τὸ βιβλίο ποὺ σᾶς παρουσιάζουμε σήμερα εἶναι καὶ αὐτὸ γραμμένο ἀπὸ ἕναν ἄνθρωπο ποὺ εἶχε μεράκι μὲ τὴν δουλειά του. Πολλοὶ κατηγόρησαν τὴν Μεγάλη Αἰκατερίνα ὅτι ἦταν φιλόδοξος ἄνθρωπος. Ἐκείνη ὅμως ἀγαποῦσε τὴ διοίκηση τῆς Χώρας της. Ἀγαποῦσε τὴν πολιτική. Δὲν ἦταν ἀπὸ προσωπική της φιλοδοξία ποὺ τὸ ἔκανε αὐτό. Ἦταν ἕνας ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος καλλιέργησε τὸν ἑαυτό του ἀπὸ μεράκι. Μόνη της μορφώθηκε, ὅταν ἦταν γιὰ ἐννέα χρόνια αἰχμάλωτη στὴν Πετρούπολη, κλεισμένη σὲ ἕνα ἀνάκτορο. Μορφώθηκε, χρησιμοποίησε αὐτὸ τὸν καιρὸ γιὰ νὰ μορφωθεῖ καὶ νὰ γίνει ἡ προλυγραφότατη συγγραφέας ποὺ ἐξελίχθηκε τὰ ἑπόμενα χρόνια.

Τὰ βιβλία ποὺ ἔγραψε ἐπίσης ἦταν γραμμένα ἀπὸ μεράκι, ἀπὸ ἀγάπη γιὰ τὴν γνώση ποὺ ἀγάπησε, ὥστε ἤθελε νὰ τὴ μεταδώσει καὶ στοὺς ἄλλους καὶ νὰ ἀφήσει παρακαταθήκη αὐτὰ ποὺ ἡ ἴδια ἔμαθε, ὥστε οἱ ἑπόμενες γενεὲς νὰ προχωρήσουν ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα, γιατὶ κάθε ἄνθρωπος ποὺ ἀγαπάει τὴν δουλειά του αὐτὸ κάνει. Ἀγαπάει τὴν γνώση. Δὲν τὴν θάβει. Δὲν τὴν κρύβει. Τὴν μαθαίνει σὲ ὅλους ποὺ εἶναι πρόθυμοι νὰ τὴν μάθουν. Τὴν χαρίζει δωρεὰν σὲ ὅσους τὸ θέλουν αὐτὸ τὸ πρᾶγμα.

Γιὰ νὰ ποῦμε λίγα λόγια γιὰ τὴν ζωὴ τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνας δὲν ἔζησε εὔκολα. Ὑπάρχουν τρία χαρακτηριστικὰ στάδια τῆς ζωῆς της. Ἔτσι μὲ πολὺ λίγα λόγια θὰ σᾶς δώσω μία ἰδέα γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ πεῖ ὅτι εἶχε τρία πρόσωπα, ὄχι ὅτι ἦταν ὑποκρίτρια καὶ ἄλλαζε πρόσωπα, ἀλλὰ ἦταν τρεῖς φάσεις τῆς ζωῆς της, ποὺ στὴν κάθε φάση εἶχε καὶ ἕνα συγκεκριμένο χαρακτῆρα.

Τὸ ἕνα πρόσωπο ἦταν αὐτὸ ποὺ γεννήθηκε. Γεννήθηκε ἡ Πρωσίδα πριγκίπησσα Σοφία Αὐγούστα Φρειδερίκη τοῦ Ἄνχαλτ-Τσέρμπστ. Γεννήθηκε στὶς 21 Ἀπριλίου τοῦ 1729. Ὅταν ἦταν δεκαπέντε χρόνων, τὸ 1744, μὲ τὴ μεσολάβηση τοῦ Φρειδερίκου Β'. τῆς Πρωσίας προσκλήθηκε ἀπὸ τὴν αὐτοκράτειρα Ἐλισάβετ τὴν Α'. τῆς Ρωσίας, ποὺ ἦταν θυγατέρα τοῦ Μεγάλου Πέτρου, νὰ παντρευτεῖ τὸν ἀνηψιὸ καὶ διάδοχό της, τὸν Μεγάλο Δούκα Πέτρο, ὁ ὁποῖος ἦταν δεύτερος ἐξάδελφος τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνας. Αὐτὸ τὸ προξενιὸ ἦταν ἐπιθυμία τοῦ Φρειδερίκου τοῦ Β'. τῆς Πρωσίας.

Πράγματι, στὶς 28 Ἰουνίου τοῦ 1744, ἡ πριγκίπισσα Σοφία βαπτίσθηκε καὶ πῆρε τὸ ὄνομα Αἰκατερίνα-Ἀλεξέγιεβνα καὶ στὶς 21 Αὐγούστου παντρεύτηκε τὸν Ρῶσο διάδοχο καὶ ἔτσι πῆρε τὸ δεύτερο πρόσωπό της, τὸν δεύτερο ρόλο της, ἔγινε ἡ Μεγάλη Δούκισσα Αἰκατερίνη τῆς Ρωσίας. Ὁ σύζυγός της δὲν τὴν συμπάθησε καθόλου. Τὸ ἴδιο δὲν τὴν συμπάθησε καὶ ἡ Τσαρίνα Ἐλισάβετ. Καὶ στὰ ἐννέα χρόνια ποὺ ζοῦσε ἡ Ἐλισάβετ Α'. ἔμενε κλεισμένη στὸ ἀνάκτορο καὶ μάθαινε ρωσικὰ καὶ σπούδαζε, ὅπως εἴπαμε πρίν, γιὰ νὰ ἀποκτήσει τὴν πολύπλευρη γνώση ποὺ ἀπέκτησε.

Τὸ πῶς κατάφερε νὰ ἐπιβιώσει μέσα σὲ μία Αὐλὴ ἐχθρικὴ γι’ αὐτὴν καὶ μὲ πολὺ χαλαρὰ ἤθη, ὅπου ἀνθοῦσε ἡ συκοφαντία, ἡ ἀνασφάλεια καὶ ὅπου ὁ κίνδυνος ἦταν μία καθαρὴ πραγματικότητα τὸ περιγράφει ἡ ἴδια σὲ μία ἐπιστολὴ στὸν φίλο καὶ μέντορά της τὸν Βρετανὸ πρέσβη sir Χάμφρεϋ Οὐίλλιαμς. «Θὰ ἤθελα», γράφει «νὰ νιώσω φόβο, ἀλλὰ δὲν μπορῶ. Εἶναι σὰν νὰ ὑπάρχει ἕνα ἀόρατο χέρι ποὺ μὲ καθοδηγεῖ ἐδῶ καὶ δέκα τρία χρόνια νὰ βαδίζω ἕνα πολὺ δύσκολο δρόμο καὶ δὲν μὲ ἀφήνει νὰ κάνω λάθος. Εἶμαι πεπεισμένη γι’ αὐτό. Μπορεῖ νὰ εἶμαι ἀνόητα πεπεισμένη, ἀλλὰ εἶμαι πεπεισμένη. Ἂν ἤξερες μόνο τὸ πόσους κινδύνους, ἀτυχίες καὶ ἀπειλὲς ἔχω γλυτώσει».

Εἶναι γεγονὸς ὅτι αὐτὴ τὴν πρώτη περίοδο τῆς ζωῆς της εἶχε πάρα πολλὲς ἀπειλὲς σὲ πολλοὺς τομεῖς. Καὶ ὅταν στὶς 25 Δεκεμβρίου τοῦ 1761 πέθανε ἡ αὐτοκράτειρα Ἐλισάβετ καὶ τὴν διαδέχθηκε ὁ ἀνιψιός της, ὁ σύζυγος τῆς Αἰκατερίνας, ὁ Πέτρος ὁ Γ'. ἐκείνη ἦταν ἔγκυος. Καὶ ἦταν ἐκείνη μία δύσκολη περίοδος κατὰ τὴν ὁποία κινδύνευε καὶ νὰ συλληφθεῖ, καὶ νὰ ἐξοριστεῖ, καὶ ἀκόμα καὶ νὰ δολοφονηθεῖ, γιατὶ ὁ ἄντρας της δήλωνε καθαρὰ ὅτι δὲν τὴν ἤθελε στὸ θρόνο μαζί του, ἀλλὰ ἤθελε νὰ ἐγκαταστήσει στὸ ἀνάκτορο σὰν σύζυγό του τὴν ἐρωμένη του, κάποια γυναῖκα ὀνόματι Ἐλισάβετ Μποροντσόβα.

Ὁ Πέτρος ὁ Γ'. δὲν ἔγινε ἀγαπητὸς οὔτε ἀπὸ τὸν λαό του, οὔτε ἀπὸ τοὺς ἀξιωματικοὺς τοῦ στρατοῦ, οὔτε ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους τῆς ἀριστοκρατίας τῶν μεγάλων οἰκογενειῶν. Εἶχε ἀπαρνηθεῖ ὅλες τὶς κατακτήσεις σὲ βάρος τῆς Πρωσίας, ποὺ ἔγιναν κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ ἑπταετοῦς πολέμου καὶ εἶχε ἀσπαστεῖ τὸν λουθηρανισμό, ἀρνούμενος τὴν Ὀρθοδοξία, ἐνῶ ἡ γυναίκα του εἶχε κάνει ἀκριβῶς τὸ ἀντίθετο. Εἶχε ἀσπαστεῖ τὴν Ὀρθοδοξία, ἀρνούμενη τὸν λουθηρανισμό.

Ἔτσι δημιούργησε ἕνα ἔντονο κῦμα ἀντίδρασης καὶ στὸ στρατὸ καὶ στὶς μεγάλες οἰκογένεες καὶ ἡ Αἰκατερίνα μὲ τὴν βοήθεια τῶν ἀδερφῶν Ὀρλὼφ ὑποκίνησε ἕνα κίνημα ἐναντίον του στὶς 28 Ἰουνίου τοῦ 1762 ἀνέβηκε στὸ θρόνο καὶ φυλάκισε τὸν Πέτρο, ὁ ὁποῖος λίγες ἡμέρες ἀργότερα στραγγαλίστηκε, ἐνῶ βρισκόταν στὴν Κροστάνδη. Στραγγαλίστηκε κάτω ἀπὸ ἀδιευκρίνιστες συνθῆκες, ἀλλὰ κατὰ μεγάλη πιθανότητα ἐν ἀγνοίᾳ της. Δὲν ὑπάρχει καμία ἔνδειξη ὅτι ἤξερε ὅτι θὰ δολοφονηθεῖ ὁ ἄνδρας της ἢ ὅτι τὸ ἐνέκρινε.

Ἔτσι πῆρε τὸν ἑπόμενο ρόλο της. Ἔγινε ἡ Αἰκατερίνη ἡ Β'. Αὐτοκράτειρα πασῶν τῶν Ρωσιῶν. Αὐτὸ τὸν ρόλο τὸν κράτησε μέχρι τὸ θάνατό της. Ἡ εἰκόνα τοῦ κράτους ὅταν ἀνέλαβε τὴν διοίκηση δὲν ἦταν καθόλου καλή. Τὰ χρέη ἦταν τεράστια. Ἀκόμα καὶ τὰ προσωπικά της χρέη ἦταν τεράστια, γιατὶ ὅλα τὰ χρόνια τῆς αἰχμαλωσίας της, τὰ χρήματα ποὺ τῆς ἔδιναν, τὸ ἐπίδομα ποὺ ἔπαιρνε ἦταν ἐλάχιστο καὶ τὰ ἔξοδά της ἦταν πάρα πολὺ μεγάλα, γιατὶ γιὰ νὰ κατορθώσει νὰ ἀποκτήσει ἐπιρροὴ στὸ στρατὸ καὶ στοὺς εὐγενεῖς ἔπρεπε νὰ τοὺς κάνει δῶρα, νὰ τοὺς δωροδοκεῖ, νὰ εἶναι γενναιόδωρη.

Πάντως, σὲ ὅλο τὸ διάστημα τῆς βασιλείας της, μέχρι τὸν θάνατό της στὶς 17 Νοεμβρίου τοῦ 1796, ποὺ πέθανε μᾶλλον ἀπὸ ἐγκεφαλικὸ ἐπεισόδιο, ἡ Ρωσία δὲν παρουσίαζε καθόλου τὴν ἴδια εἰκόνα μὲ τὴν Ρωσία ποὺ παρουσίαζε, ὅταν ἀνέλαβε ἐκείνη τὴν διακυβέρνησή της. Εἶχε ἀνακάμψει, εἶχε γίνει μία μεγάλη καὶ εὐνομούμεη δύναμη, χάρη στὸ πρόγραμμα διοίκησης τῆς αὐτοκράτειρας, ἡ ὁποία ἀπὸ τὴν ἀρχὴ εἶχε θέσει τὸ ἑξῆς πλάνο:

Ø πρῶτα, τὴν μόρφωση τοῦ λαοῦ της,

Ø δεύτερο, τὴν ἐπιβολὴ τῆς δημόσιας τάξης, μὲ ἵδρυση τῆς ἀστυνομίας καὶ μὲ ἐπιβολὴ ἐπιτήρησης τῶν νόμων ἀπὸ ὅλους, ἀσχέτως κοινωνικῆς τάξεως καὶ πλούτου καὶ

Ø τὴν οἰκονομικὴ πρόοδο τοῦ λαοῦ της, τὴν ισχυροποίηση τοῦ κράτους, ποὺ ἐνέπνεε φόβο καὶ σεβασμὸ καὶ στοὺς γείτονές της καὶ στὴν Εὐρώπη.

Δὲν θὰ ἐπεκταθῶ στὴν ἐξωτερική της πολιτικὴ καὶ στὰ σχέδιά της γιὰ τὴν ἀνασύσταση τῆς Ἀνατολικῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, γιατὶ γιὰ αὐτὰ θὰ μιλήσουν οἱ ἑπόμενοι ὁμιλητές. Θὰ ἀναφερθῶ μόνο ἀκόμα στὸ συγγραφικό της ἔργο, τὸ ὁποῖο εἶναι τεράστιο. Σὰν Μεγάλη Δούκισσα δὲν εἶχε τὴν δυνατότητα νὰ γράψει πολλά, γιατὶ τὰ γραπτά της λογοκρίνονταν. Ἀμέσως μόλις ἔγινε αὐτοκράτειρα, ὕστερα ἀπὸ ἕνα μῆνα, ἔγραψε ἕνα μανιφέστο διακυβέρνησης καὶ τὸ ἔστειλε στὸν Βολταῖρο. Ὁ Βολταῖρος ἐνθουσιάστηκε τόσο πολὺ μὲ αὐτὸ τὸ μανιφέστο, ὥστε εἶχε μία ἀλληλογραφία μὲ τὴν Μεγάλη Αἰκατερίνα, ἡ ὁποία κράτησε μέχρι τὸν θάνατό του τὸ 1778.

Τὸ πρόγραμμά της ἦταν πάρα πολὺ αὐστηρό. Ἔγραφε ἡ ἴδια σὲ μία ἐπιστολή  της σὲ μία Γαλλίδα διανοουμένη ἀκριβῶς τὸ πρόγραμμά της. «Συνήθως», γράφει, «ξυπνάω κατὰ τὶς 6:00 καὶ γράφω μόνη μου μέχρι τὶς 8:00, χωρὶς νὰ μὲ ἐνοχλήσει κανένας. Μετὰ ἔρχεται κἄποιος καὶ μοῦ διαβάζει τὶς εἰδήσεις. Μετὰ ἔρχονται ὅσοι θέλουν νὰ μοῦ μιλήσουν, ἕνας-ἕνας, μέχρι τὶς 11:00. Μετὰ ντύνομαι. Τὶς Κυριακὲς καὶ τὶς γιορτὲς πηγαίνω στὴν λειτουργία. Τὶς ἄλλες μέρες πηγαίνω στὸν προθάλαμο τῶν διαμερισμάτων μου, ὅπου μὲ περιμένει πλῆθος ἀνθρώπων. Μετὰ ἀπὸ τρία τέταρτα περίπου κάθομαι νὰ γευματίσω καὶ παίρνω μαζὶ καὶ τὰ ἔγγραφά μου. Τὸ διάβασμά μου κρατάει μέχρι τὶς 17:30, ἐκτὸς ἂν ὑπάρχουν ἐπιστολὲς ποὺ πρέπει νὰ ἀπαντηθοῦν καὶ πρέπει νὰ τὶς διαβάσω καὶ νὰ τὶς δώσω προτεραιότητα. Μετὰ τὶς 17:30 πηγαίνω στὸ θέατρο ἢ παίζω χαρτιὰ καὶ συζητῶ μὲ τοὺς ἐπισκέπτες μου μέχρι τὸ δεῖπνο καὶ μέχρι τὶς 23:00 ποὺ θὰ ἀποσυρθῶ».

Τονίζει τὴν πειθαρχία τοῦ προγράμματός της καὶ γιὰ νὰ δείξει τὸ πόσο πολὺ μελετοῦσε, τὸ πόσο πολὺ διάβαζε, καὶ ἔγραφε, ἀλλὰ καὶ γιὰ νὰ δείξει τὸ πόσο ἀντίθετο ἦταν τὸ πρόγραμμά της ἀπὸ τὴν ἀταξία τῆς ζωῆς ποὺ ἐπικρατοῦσε ἐπὶ Ἐλισάβετ τῆς Α'. Ἔχει γράψει γιὰ πολιτική, γιὰ Ρωσικὴ ἱστορία, γιὰ τὴν παιδεία, οἰκονομικά. Ἔχει γράψει γιὰ γλωσσολογία, ἀκόμα καὶ γιὰ γλωσσικὰ θέματα. Μιλοῦσε τρεῖς γλῶσσες ἄπταιστα: ρωσικά, γερμανικὰ καὶ γαλλικά. Εἶχε γράψει χιλιάδες ἐπιστολές, δύο θεατρικὰ ἔργα καὶ δύο ὄπερες. Ἐπίσης, ἔγραψε τὰ πρῶτα ἔργα τῆς Ρωσικῆς παιδικῆς λογοτεχνάς καὶ ἔγραψε καὶ τὰ ἀπομνημονεύματά της, τὰ  ὁποῖα εἶναι μία πιστὴ καταγραφὴ ὅλων τῶν γεγονότων τῆς βασιλείας της καὶ διαιροῦνται σὲ τρεῖς περιόδους, ἀκολουθώντας τὶς τρεῖς μεγάλες ἀλλαγὲς τῆς ζωῆς της. Στὴ Γαλλία εἶχε στείλει πάρα πολλὲς μεταφράσεις καὶ δημοσιογραφικὰ κείμενα ἀνώνυμα, γιὰ νὰ ὑπερασπίσει τὴ Ρωσία, τὴν ὁποία ἡ Εὐρώπη κατηγοροῦσε ὅτι ἔχει τυρρανικὸ πολίτευμα.

Τὸ βιβλίο ποὺ παρουσιάζουμε ἀπόψε ἄρχισε νὰ συγγράφεται τὸ 1767 καὶ ἀπευθυνόταν στὴν Νομοθετικὴ Ἐπιτροπή. Ὁ σκοπός του κυρίως ἦταν νὰ ἀποστομώσει τὴν δυσμενῆ κριτικὴ τῆς Δύσης. Γι’ αὐτὸ καὶ ἀπὸ τὴν ἀρχὴ δηλώνει ὅτι ἡ Ρωσία εἶναι ἕνα κράτος Εὐρωπαίων, δηλαδὴ μία Εὐρωπαϊκὴ δύναμη. Τὰ τελικά της ἀπομνημονεύματα, ποὺ εἶναι καὶ ἡ κατάληξη τῆς ζωῆς της τὰ ἄρχισε τὸ 1794, ὅταν γιόρταζε τὴν πεντηκοστὴ ἐπέτειο τῆς ἄφιξής της στὴν Ρωσία. Τὸ 1778 ἔγραψε τὸν ἐπιτάφιό της ἡ ἴδια καὶ τὸ 1792 ἔγραψε τὴν διαθήκη της μετὰ τὸ θάνατο τὸ 1791 τοῦ Ποτέμκιν, ὁ ὁποῖος ἦταν μᾶλλον καὶ ὁ μυστικὸς σύζυγός της, τὸν ὁποῖο εἶχε παντρευτεῖ κρυφά.

Πολλοὶ ἱστορικοὶ ὑποτιμοῦν τὴν βασίλισσα Αἰκατερίνα, ἐξαιτίας τῆς ἐρωτικῆς της ζωῆς, ἐνῶ ἄλλοι στηριζόμενοι στὰ ἀπομνημονεύματά της θεωροῦν ὅτι ἁπλὰ ἤθελε νὰ δικαιώσει τὸν ἑαυτό της καὶ νὰ παρουσιάσει ἕνα καλὸ πρόσωπο πρὸς τοὺς ἔξω. Αὐτό, ὡς ἕνα σημεῖο, τὸ κάνουμε ὅλοι, ὅταν μιλᾶμε γιὰ τὴν ζωή μας. Θέλουμε νὰ δικαιώσουμε τὸν ἑαυτό μας, μὲ τὴν ἔννοια ὅτι ὅλοι μας, ἀκόμα καὶ ἂν δὲν ἔχουν καλὴ ἐξέλιξη, ἔχουμε καλὲς προθέσεις, ξεκινᾶμε νὰ κάνουμε κάτι καλό. Λίγοι εἶναι οἱ ἄνθρωποι ποὺ λένε ὅτι ξεκινάω νὰ κάνω κάτι κακὸ καὶ θὰ τὸ κάνω ἔτσι. Ὅλοι μας θεωροῦμε ὅτι κάτι καλὸ ἔχουμε νὰ κάνουμε.

Ἐκείνη, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ ὅτι ἤθελε νὰ ἐξηγήσει τὶς προθέσεις της, ἤθελε νὰ ὑποστηρίξει καὶ τὸν τρόπο τῆς διοίκησής της, γιατὶ ζοῦσε σὲ ἕναν αἰώνα, ποὺ ἡ ἀμφισβήτηση συγκέντρωσης ἐξουσίας σὲ ἕνα μόνο πρόσωπο κορυφωνόταν. Ἡ Εὐρώπη θεωροῦσε τὸ ρωσικὸ πολίτευμα τυρρανικὸ καὶ τὴν ἴδια, φωτισμένη μέν, ἀλλὰ δεσποτικὴ ἡγεμονίδα. Ἡ Αἰκατερίνα χρησιμοποίησε τὴν γραφή της γιὰ νὰ ἀλλάξει αὐτὴ τὴν ἐντύπωση τῆς Εὐρώπης γιὰ τὴν Ρωσία, ἀλλὰ μέχρι σήμερα δὲν τὸ ἔχει καταφέρει. Παρόλο ποὺ ἔχουν περάσει τόσα χρόνια, ἔχουν γίνει τόσες ἀνατροπὲς στὴν ἱστορία, ἡ Εὐρώπη ἐξακολουθεῖ νὰ θεωρεῖ τὴν Ρωσία σὰν ἕνα κράτος σκοτεινό, σὰν ἕνα κράτος μὴ καλὰ διακυβερνούμενο. Εἶναι χαρακτηριστικὸ τῆς δυτικῆς ψυχολογίας αὐτό: νὰ φοβᾶται αὐτὸ ποὺ δὲν τὸ καταλαβαίνει καὶ νὰ τὸ συκοφαντεῖ, καὶ ἡ Ρωσικὴ ψυχολογία εἶναι ἀκατανόητη γιὰ τὴν Εὐρώπη. Τὸ ἴδιο ἀκατανόητη εἶναι καὶ ἡ Ἑλληνικὴ ψυχολογία. Γι’ αὐτὸ οἱ Ρῶσοι καὶ οἱ Ἕλληνες εἶναι τόσα χρόνια καὶ τόσο βαθιὰ φίλοι λαοί.

(0:21:19 – 0:21:47) κ. Σωτήρης Λαιζηνός: Εὐχαριστοῦμε τὴν κα Νινέτα Βολουδάκη, ἡ ὁποία ὅπως πάντα γνωρίζει, πῶς μὲ τὴν σαφήνεια τοῦ λόγου ποὺ τὴν διακρίνει καὶ μὲ τὶς θαυμάσιες ἐκφράσεις ποὺ χρησιμοποιεῖ νὰ ἀποδίδει πλήρως νοήματα ποὺ θέλει γιὰ τὴν κάθε περίπτωση καὶ παρακαλοῦμε τώρα τὸν κ. Ἰωάννη Χαραλάμπη νὰ προχωρήσει στὴν δεύτερη παρουσίαση.

(0:21:57 – 0:36:49) Εἰσήγηση κ. Χαραλάμπη Ἰωάννη: Κυρίες καὶ κύριοι,

Θὰ ἤθελα νὰ εὐχαριστήσω τὸν πρωτοπρεσβύτερο π. Βασίλειο Βολουδάκη γιὰ τὴν ἰδιαίτερη τιμὴ ποὺ μοῦ ἐπεφύλαξε, νὰ προλογίσω τὸ βιβλίο τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης μὲ τίτλο «ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ–ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΙΔΑΝΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ», τὸ ὁποῖο ἐξεδόθη ἀπὸ τὶς Ἐκδόσεις Ὑπακοὴ καὶ θὰ ἤθελα νὰ μοῦ ἐπιτρέψετε, μέσα στὰ ἀσφυκτικὰ περιορισμένα χρονικὰ ὅρια αὐτῆς τῆς παρουσίασης, νὰ σᾶς περιγράψω σὲ γενικὲς γραμμές, τὶς βασικὲς κατευθυντήριες ἀρχὲς τοῦ σπουδαίου νομοθετικοῦ ἔργου τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης καὶ τὴ σημασία τοῦ ἐξαιρετικοῦ αὐτοῦ πονήματος γιὰ τὴν ἐποχή μας.

«Ἀνάμεσα στοὺς ἀνθρώπους, σπάνια βρίσκει κανεὶς τὴν ἀνδρεία καὶ τὴ φρόνηση, ἀπ’ ὅλα ὅμως τὰ ἀγαθὰ σπανιότερα βρίσκει τὴ δικαιοσύνη». Ἡ χαρακτηριστικὴ αὐτὴ ρήση τοῦ Πλουτάρχου θὰ λέγαμε ὅτι δικαιώνεται ἀπὸ τὴν πολιτεία τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης, ἡ ὁποία αὐτὸ τὸ σπάνιο ἀγαθό, δηλαδὴ τὴ δικαιοσύνη, ἀναζητοῦσε γιὰ τὸν λαό της. Δὲν εἶνα ἄλλωστε τυχαῖο, ὅτι ἡ ἀπόλυτος μονάρχης τῆς Ρωσικῆς Αὐτοκρατορίας ἤλπιζε νὰ μὴν βρεθεῖ, ὅταν ὁλοκληρωθεῖ ἡ μεγάλη αὐτὴ νομοθετικὴ μεταρρύθμιση, ἄλλο ἔθνος σὲ ὁλόκληρη τὴν ὑφήλιο, δικαιότερο καὶ εὐτυχέστερο ἀπὸ τὸ δικό της, γιατὶ τότε ἡ ἀναθεώρηση τῆς νομοθεσίας δὲν θὰ ἐπετύγχανε τὸ ἐπιδιωκόμενο ἀποτέλεσμα.

Ἀποτελεῖ κοινὸ τόπο ὅτι ἡ πολιτεία, δηλαδὴ ὁ λαὸς ποὺ ζεῖ σὲ μία ὁρισμένη χώρα καὶ εἶναι ὀργανωμένος σὲ νομικὴ προσωπικότητα, ἐξοπλισμένη μὲ πρωτογενῆ ἐξουσία δὲν μπορεῖ νὰ συσταθεῖ καὶ νὰ διατηρηθεῖ στὸ διάβα τῶν αἰώνων, ἂν οἱ βασικοὶ πυλῶνες της δὲν ἑδράζονται στὸ ἀσφαλὲς καὶ στέρεο ἔδαφος τῶν θεμελιωδῶν ἀρχῶν τοῦ δικαίου. Καὶ τί ἄραγε εἶναι τὸ δίκαιο παρὰ ἕνα σύστημα κανόνων, ποὺ καθορίζει κατὰ τρόπο δεσμευτικὸ καὶ συνήθως, ἀλλὰ ὄχι ἀναγκαία μὲ κυρώσεις στὴν περίπτωση παραβίασής τους, τόσο τὴν ἐξωτερικὴ συμπεριφορὰ τῶν ἀνθρώπων μέσα σὲ μία κοινωνία ὅσο καὶ τὴν ὀργάνωση αὐτῆς τῆς κοινωνίας καὶ τὴ σχέση της μὲ τὰ μέλη της;

Ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη εἶχε συνειδητοποιήσει ὅτι οἱ νόμοι γιὰ νὰ τελεσφορήσουν καὶ νὰ καρποφορήσουν πρέπει νὰ εἶναι σύμφωνοι «μὲ τὴ φύση» καὶ «τὴν διάθεση τοῦ λαοῦ ὑπὲρ οὗ ἐτέθησαν». Στὸ ἴδιο μῆκος κύματος κινοῦνται καὶ οἱ διατάξεις περὶ εὐνομίας καὶ ἀσφάλειας τῶν πολιτῶν ἀλλὰ καὶ περὶ δικαιοσύνης. Ἦταν ὑπέρμαχος τῆς ἰσότητας καὶ τῆς ἰσονομίας διακηρύττοντας ὅτι ὅλοι οἱ πολῖτες εἶναι ἴσοι ἀπέναντι στὸ νόμο. Πίστευε ὅτι ἡ ἰσονομία θὰ λειτουργοῦσε ὡς τροχοπέδη στὴν ἐκμετάλλευση τῶν ἐμπερίστατων πολιτῶν ἀπὸ τοὺς οἰκονομικὰ ἰσχυρούς, ἐνῶ παράλληλα θὰ ἀπέτρεπε τοὺς κρατικοὺς ἀξιωματούχους ἀπὸ ὁποιαδήποτε συναλλαγὴ καὶ δοσοληψία, μιᾶς καὶ γι’ αὐτήν, τὴν ἀπόλυτο μονάρχη τοῦ Ρωσικοῦ λαοῦ, ὑπεράνω ὅλων ἦταν ἡ διακονία τῶν ἀσθενεστέρων καὶ ὄχι ἡ ἐπιζήμια καὶ ἐπιβλαβὴς χρήση τῶν ἀξιωμάτων καὶ τῶν δικαιοδοσιῶν.

Ἀγωνίστηκε γιὰ τὴν καθολικὴ ἰσχὺ τῆς νομοθεσίας σὲ ὅλη τὴν ἐπικράτειά της, θεωρώντας ὅτι κανένας δὲν μπορεῖ νὰ ἐξαιρεῖται ἀπὸ αὐτούς, γιατὶ τότε ἡ ἰσονομία καὶ ἡ ἰσότητα τῶν πολιτῶν δὲν θὰ εἶχαν κανένα οὐσιαστικὸ περιεχόμενο. Σημαντικὴ γιὰ τὴ νηπιώδη πνευματικὰ ἐποχή μας ἦταν ἡ ἐπισήμανση τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης, ὅτι οἱ νόμοι πρέπει νὰ ἀκριβολογοῦν καὶ νὰ μὴν ἔχουν «παραθυράκια», ἀπὸ τὰ ὁποῖα μπορεῖ ὁ καθένας νὰ εἰσάγει τοὺς ὑποκειμενισμούς του, διότι τὸ «γράμμα τοῦ Νόμου» ἔχει μεγάλη σημασία γιὰ τὴν ἀποφυγὴ τοῦ ὑποκειμενισμοῦ καί, κατὰ συνέπεια, τῆς ἀδίκου κρίσεως. Δὲν ὑπάρχει λοιπὸν τίποτε πιὸ ἐπικίνδυνο καὶ ἐπισφαλέστερο ἀπὸ τὸ κοινὸ καὶ τετριμμένο ἀξίωμα: «Θὰ πρέπει νὰ ἐκλαμβάνει κάποιος τὸ πνεῦμα τοῦ νόμου καὶ ὄχι νὰ προσκολλᾶται στὸ γράμμα του», γιατὶ πολλὲς φορές, πολὺ πιὸ εὔκολα συσκοτίζεται, παρὰ διασφηνίζεται ἡ πρόθεση τοῦ νομοθέτη.

Στὸ βαθυστόχαστο αὐτὸ νομοθετικὸ μανιφέστο, ἡ στιβαρὴ κυβερνήτρια τῆς Ρωσικῆς Αὐτοκρατορίας, θεωροῦσε ὅτι αὐτὸ ποὺ πρέπει συνεχῶς νὰ ἀπασχολεῖ τοὺς κυβερνῶντες εἶναι ἡ πρόληψη τῶν παραβάσεων καὶ ὄχι ἡ καταστολή τους. Ὅπως ἔλεγε χαρακτηριστικὰ «εἶναι συμφερώτερον τὸ νὰ προανακόπτωνται τὰ ἐγκλήματα, παρὰ τὸ νὰ τιμωρῶνται». Βασικὴ ἀρχὴ γιὰ τὴν ἐπιβολὴ τῶν ποινῶν ἀποτελοῦσε ὁ προσδιορισμὸς τοῦ σκοποῦ, βάσει τοῦ ὁποίου θὰ ἐπιβληθοῦν οἱ ποινές. Ἡ σωστὴ καὶ δίκαιη νομοθεσία ἦταν γι’ αὐτὴν μία τέχνη ποὺ σκοπὸ εἶχε νὰ ὁδηγεῖ τοὺς ἀνθρώπους στὸ μέγιστο τῆς εὐδαιμονίας καὶ στὸ τῆς κακοδαιμονίας ἐλάχιστο. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ καὶ τὰ ζητήματα ποὺ σχετίζονται μὲ τὶς αἰτίες αὐξήσεως τῆς παραβατικότητας καὶ τῆς ἐγκληματικότητας, τοὺς τρόπους καταστολῆς τους, καθὼς καὶ τὶς ποινὲς καὶ τὶς μεθόδους σωφρονισμοῦ, ἀντιμετωπίζονται μὲ βαθειὰ γνώση τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς καὶ μὲ ἐνδελεχῆ ἔρευνα καὶ μελέτη τῶν πνευματικῶν κριτηρίων ποὺ ἀπουσιάζουν ἀπὸ τὴν σκέψη τῆς σύγχρονης νομικῆς πραγματικότητας.

Ἐξαιρετικῆς σπουδαιότητας εἶναι καὶ οἱ ἀναφορὲς στὴν ἔννοια τῆς ἐλευθερίας, ποὺ ὁρίζεται μὲ βάση τὶς ἀρχὲς τῆς Ὀρθοδόξου πίστεως καὶ ὄχι μὲ τὴν νοοτροπία τοῦ κόσμου. Ἡ ἐλευθερία δὲν ὁρίζεται ὡς δυνατότητα ἐπιλογῆς, γιὰ νὰ κάνῃ ὁ καθένας ὅ,τι θέλει, ἀλλὰ ὡς ἐξασφαλισμένη ἀπὸ τὸ κράτος δυνατότητα νὰ θέλει ὁ πολίτης νὰ πράττει καὶ νὰ μπορεῖ νὰ πράξῃ, αὐτὰ ποὺ πρέπει σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, νὰ θέλει. Μέσα στὸ πλαίσιο αὐτὸ ἡ πολιτικὴ ἐλευθερία δὲν εἶναι ἀσυδοσία, ἀλλὰ ψυχικὴ γαλήνη, ἀφοῦ «ἕκαστος πράττει ἐκεῖνο ὁποῦ συγχωροῦσιν οἱ νόμοι». Αὐτὸ ὅμως διασφαλίζεται ὅταν ἡ πολιτεία συμπεριφέρεται μὲ τέτοιο τρόπο κατὰ τὸν ὁποῖο ὁ ἕνας πολίτης δὲν φοβᾶται τὸν ἄλλον, ἀλλὰ «σύμπαντες ὁμοῦ φοβοῦνται τοὺς Νόμους».

Ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη θεωροῦσε ὅτι ἡ ἐπίτευξη πολιτειακῆς γαλήνης, ἡ πρόληψη δεινῶν καὶ ἡ καταστολὴ τῶν ἐγκλημάτων μπορεῖ νὰ γίνει μόνο μὲ τὸν φωτισμὸ τοῦ λαοῦ. «Θέλεις νὰ προαναιρέσῃς τὰ ἐγκλήματα; Κάμε νὰ ἁπλωθοῦν οἱ ἀκτῖνες τοῦ φωτὸς τῆς γνώσεως», ἔλεγε χαρακτηριστικά. Μόνο μὲ τὴν διάπλαση τῆς καρδιᾶς καὶ τὸν φωτισμὸ τοῦ νοῦ ἡ κωδικοποιημένη νομοθεσία ἀγαθῶν νόμων ποὺ πρότεινε θὰ καρποφοροῦσε. Ἤξερε ὅτι μόνο ὅταν ἀποκτήσει ἠθικούς, ἔντιμους καὶ ἁγνοὺς πολῖτες στὴν καρδιὰ τῶν ὁποίων θὰ ἦσαν βαθιὰ χαραγμένοι οἱ λόγοι τοῦ Κυρίου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ: «καθὼς θέλετε ἵνα ποιῶσιν ὑμῖν οἱ ἄνθρωποι καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε αὐτοῖς ὁμοίως» θὰ εὐοδωνόταν ἡ ἀναμόρφωση τοῦ νομοθετικοῦ της ἔργου.

Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ἔδειξε ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν ἀνατροφὴ τῶν νέων, παρακινώντας τοὺς γονεῖς νὰ μεγαλώνουν τὰ παιδιά τους ἐμπνέοντάς τους τὸν φόβο τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ ἀρχὴ τῆς Σοφίας καὶ ἐνσταλάζοντας στὶς ψυχές τους τὸ Θεῖο λόγο, ὅπως αὐτὸς πηγάζει μέσα ἀπὸ τὶς Δέκα Ἐντολὲς καὶ ἀπὸ ὅλα ἐκεῖνα «ὁποῦ εἰς ἡμᾶς διαγορεύει ἡ ὀρθόδοξος ἡμῶν Γραικο-Ανατολικὴ πίστις διά τε τῆς διδασκαλίας καὶ τῶν αὐτῆς παραδόσεων».

Εἶναι προφανὲς ὅμως ὅτι ὅλα ὅσα ἀναφέραμε προηγουμένως γιὰ τὸ νομοθετικὸ ἔργο τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης, καὶ ἰδίως γιὰ τὴν ἰσονομία, τὴν ὑπακοὴ στοὺς νόμους, τὴ δικαιοσύνη, ἀποτελοῦν ὄχι μόνο κοινὸ τόπο, ἀλλὰ στοιχειώδη ὑποχρέωση μιᾶς συντεταγμένης πολιτείας πρὸς τοὺς πολῖτες ποὺ τὴν ἀπαρτίζουν καὶ τὴν συγκροτοῦν. Τὸ ἐρώτημα ὅμως ποὺ ἀναφύεται καὶ νομίζω ὅτι μᾶλλον θὰ ἀπασχολεῖ καὶ ὅλους ἐσᾶς ποὺ παρακολουθεῖτε σήμερα αὐτὴ τὴν παρουσίαση ἔχει νὰ κάνει μὲ τὴν ὠφελιμότητα αὐτοῦ τοῦ βιβλίου σήμερα. Ποιὰ ἡ ἀξία καὶ ποιὰ ἡ χρησιμότητα ἑνὸς βιβλίου, τὸ ὁποῖο γράφτηκε πρὶν ἀπὸ τρεῖς περίπου αἰῶνες, ἀπευθυνόμενο στοὺς ὑπηκόους μιᾶς ἀχανοῦς αὐτοκρατορίας; Ποιὰ εἶναι τὰ μηνύματα καὶ τὰ διδάγματα γιὰ τοὺς σημερινοὺς πολῖτες ποὺ ζοῦν καὶ δραστηριοποιοῦνται σὲ δημοκρατικὲς κοινωνίες;

Πιστεύω ὅτι τὸ ἐξαιρετικὸ αὐτὸ πόνημα μὲ τὸ ὁποῖο ἐπιχειρεῖται μία ἀναμόρφωση τοῦ νομοθετικοῦ συστήματος τῆς Ρωσικῆς Αὐτοκρατορίας ἔχει νὰ μᾶς πεῖ πάρα πολλά, καὶ θεωρῶ ὅτι ἀπευθύνεται σὲ ὅλους τοὺς πολῖτες, εἴτε ἔχουν νομικὴ παιδεία καὶ σκέψη εἴτε ὄχι. Τὸ βιβλίο αὐτὸ παρουσιάζει πάνω ἀπὸ ὅλα τὴν προσπάθεια τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης γιὰ ἀναζήτηση τῆς ἰδεατῆς μορφῆς ποὺ θὰ ἔπρεπε νὰ λάβει ἡ ὀργάνωση τῆς κοινωνικῆς ζωῆς, ὥστε νὰ ἐπιτυγχάνεται ἡ πληρέστερη πραγμάτωση τῶν ἀνώτατων σκοπῶν τῆς θεωρίας καὶ τῆς πράξης. Μέσα ἀπὸ τὴ συστηματικὴ ταξινόμηση τῆς σκέψης, τὸ συντονισμὸ καὶ τὴν τάξη φανερώνεται ἡ βούλησή της νὰ ὀργανώσει τὸ κράτος της μὲ τέτοιο τρόπο, ὥστε καὶ ἡ μεγαλύτερη δυνατὴ ἀπόδοση τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου νὰ ἐπιτυγχάνεται καὶ ἡ δημιουργικότητα τοῦ κάθε ἀτόμου, ὡς ἀτόμου νὰ μὴ θυσιάζεται, γιατὶ ἀπὸ τὴν ἐπιτυχῆ αὐτὴ συνθετικὴ καὶ συντονιστικὴ προσπάθεια ἀτόμων καὶ συνόλων ἐξαρτᾶται ἡ πληρέστερη καὶ εὐτυχέστερη ἐπίτευξη τῶν ἐπιδιώξεων τῶν ἀνθρώπων.

Ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη, ὡς σώφρων καὶ ἐχέφρων κυβερνήτρια ἐπεδίωκε νὰ δημιουργήσει τὶς κατάλληλες προϋποθέσεις γιὰ τὴν λειτουργία μιᾶς ἰδεατῆς πολιτείας, ὥστε ὅλοι οἱ ὑπήκοοί της νὰ ὁμονοοῦν στὴν ἀπόφασή τους νὰ μείνουν συγκροτημένοι σὲ αὐτὴ τὴν κοινωνικὴ καὶ πολιτικὴ ἑνότητα καὶ νὰ ἐπιδιώκουν τὴν διατήρηση τῆς αὐθυπαρξίας της, τῆς αὐτονομίας της, καὶ τῆς ἀνεξαρτησίας της ἀκόμα καὶ πάνω ἀπὸ τὴν ἴδια τὴν προσωπική τους ὑπόσταση. Ἡ ἐπίτευξη ὅμως αὐτοῦ τοῦ σκοποῦ δὲν θὰ μποροῦσε νὰ πραγματοποιηθεῖ ἂν δὲν μεριμνοῦσε ἐμπράκτως ἡ ἴδια γιὰ τὴν πνευματικὴ ἀνύψωση καὶ διάπλαση τοῦ ἔμψυχου δυναμικοῦ τῆς αὐτοκρατορίας της.

Σ’ αὐτὸ ἀκριβῶς τὸ σημεῖο διαφέρει ἡ ἱστορικὴ πραγματικότητα τῆς ἐποχῆς τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης ἀπὸ τὴ σημερινή, στὴν ἔλλειψη πρωτίστως ἐκ μέρους τῶν πολιτικῶν ἀρχόντων παιδείας καὶ ἤθους. Μά, θὰ ἀναρωτηθεῖτε: εἶναι αὐτὸ τόσο σημαντικό; Βεβαίως καὶ εἶναι!  Ὁ σημερινὸς πολίτης ἐπιδιώκοντας μόνο τὸ προσωπικό του συμφέρον καὶ ὄχι τὸ κοινωνικό, τὸ προσωρινὸ καὶ τὸ πρόσκαιρο καὶ ὄχι τὸ μόνιμο ἐργάζεται ἐναντίον τοῦ ἰδίου του κοινωνικοῦ συνόλου, ξεχωρίζοντας τὸ δικό του συμφέρον ἀπὸ τὸ συμφέρον τοῦ συνόλου. Ἡ ἀμάθεια καὶ ἡ ἔλλειψη παιδείας δὲν τοῦ ἐπιτρέπουν νὰ ἀντιληφθεῖ ὅτι ἡ τύχη του εἶναι ἄρρηκτα συνδεδεμένη μὲ τὴν τύχη τοῦ γενικότερου συνόλου.

Ἡ μεγάλη εὐθύνη ὅλων μας, εὐθύνη καὶ γιὰ τὸ σημερινὸ κατάντημα καὶ ὀλίσθημα τῆς πατρίδας μας εἶναι ἡ ἐπιλογὴ ἐκ μέρους μας πολιτικῶν προσώπων ποὺ δὲν καλλιέργησαν τὶς προϋποθέσεις ἐκεῖνες ποὺ θὰ ἐπέτρεπαν νὰ σκεφτόμαστε αὐτοδύναμα καὶ ἐλεύθερα, ἀλλὰ ἀντίθετα καλλιέργησαν τὴ συκοφαντία, τὸ ψέμα καὶ τὴν παραπλάνηση. Ἡ σημερινὴ δημοκρατία, ὅπως καὶ ἡ δημοκρατία τῆς ἐποχῆς ποὺ καταδίκασε τὸν Σωκράτη ἔχει τὰ ἴδια συμπτώματα. Εἶναι μία ἄγνωμη κοινωνία μὲ ἀγελαία νοοτροπία, ἡ ὁποία δὲν ἀποτελεῖται ἀπὸ σύνολα ἐλεύθερων ἀνθρώπων, ἀλλὰ ἀπὸ ἀγέλες σχηματισμένες ἀπὸ κοινὰ ἀντικοινωνικὰ συμφέροντα, ἡ ὁποία σέρνεται ἀπὸ πολιτικὲς φατρίες καὶ ἀδίστακτους δημαγωγούς, μὲ ἀποτέλεσμα τὸ ἄριστο καὶ οἱ ἄριστοι πολῖτες νὰ θεωροῦνται θανάσιμοι ἐχθροὶ τοῦ κοινωνικοῦ συνόλου.

Ἡ πολιτεία σήμερα, ὅπως καὶ τότε, ἔχει διαβρωθεῖ ἀπὸ τὴν πανώλη τῶν διεφθαρμένων καὶ ἀμοραλιστῶν πολιτικῶν. Εἶναι τὰ ἄτομα ἐκεῖνα ποὺ παρουσιάζονται μὲ δημοκρατικὸ προσωπεῖο ὡς ὑπερασπιστὲς τοῦ κράτους δικαίου καὶ τῆς ἰσονομίας, ἐνῶ στὴν πραγματικότητα, εἴτε λόγω ἄγνοιας, εἴτε λόγῳ ἀχαλίνωτης ἀνηθικότητας, ὑπηρετοῦν ἄνομες σκοπιμότητες καὶ ἀνίερα συμφέροντα. Γι’ αὐτὸ λοιπὸν δὲν εἶναι παράδοξο ποὺ ἐπαναλαμβάνεται καὶ σήμερα αὐτὸ ποὺ ἔγραψε ὁ Ἰσοκράτης ὅτι: «ἡ Δημοκρατία μας αὐτοκαταστρέφεται διότι κατεχράσθη τὸ δικαίωμα τῆς ἐλευθερίας καὶ τῆς ἰσότητας, διότι ἔμαθε τοὺς πολῖτες νὰ θεωροῦν τὴν αὐθάδεια ὡς δικαίωμα, τὴν παρανομία ὡς ἐλευθερία, τὴν ἀναίδεια τοῦ λόγου ὡς ἰσότητα καὶ τὴν ἀναρχία ὡς εὐδαιμονία»!

Τελειώνοντας, θὰ ἤθελα νὰ τονίσω ὅτι τὸ πόνημα αὐτὸ τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης, τὸ ὁποῖο ἦταν καρπὸς τοῦ ρηξικέλευθου πνεύματός της, ἀποτελεῖ ἕνα ἐξαιρετικὰ ἐπίκαιρο βιβλίο καὶ γιὰ τὴν ἐποχή μας, γιατὶ μᾶς βοηθάει νὰ συνειδητοποιήσουμε γιὰ ἄλλη μία φορὰ ὅτι ἡ πολιτικὴ εἶναι μία πολὺ σοβαρὴ ὑπόθεση ἐπιλογῆς καὶ εὐθύνης. Ἡ ἐλεύθερη ἐκλογὴ τῶν πολιτικῶν προσώπων ποὺ θὰ κυβερνήσουν μία συντεταγμένη πολιτεία εἶναι ἐπιλογή, ἀλλὰ ταυτόχρονα καὶ βαρύτατη εὐθύνη, γιατὶ ἀπὸ τὴν ἐπιλογὴ αὐτὴ καθορίζεται ἡ πνευματικὴ ὑπόσταση τῶν πολιτῶν, τῶν ὁποίων ἡ ψυχοσωματικὴ διακυβέρνηση παραδίδεται ἐξ ὁλοκλήρου στὶς διαθέσεις καὶ στὶς σκοπιμότητες τῶν πολιτικῶν. Εἶναι προφανὲς λοιπόν, ὅτι ὅταν οἱ προθέσεις καὶ τὰ ἔργα τῶν πολιτικῶν προσώπων εἶναι ζυμωμένες μὲ τὸ χριστιανικὸ ἦθος καὶ τὴν εὐσέβεια, τότε ἡ πολιτεία αὐτὴ εὐημερεῖ καὶ μεγαλουργεῖ. Ὅταν ὅμως, οἱ ροπὲς καὶ τὰ πάθη στοχεύουν τὴν ἴδια τὴν ἰδιοπροσωπία τοῦ λαοῦ, τὸν ὁποῖον ὑποτίθεται ὅτι ἐξυπηρετοῦν, τότε ἡ μόνη ἀνάσχεση μπορεῖ νὰ προέλθει ἀπὸ τὶς θεμελιώδεις ἀρχὲς τοῦ δικαίου καὶ τὴ δικαιοσύνη.

Δὲν εἶναι τυχαῖο ἄλλωστε αὐτὸ ποὺ ἀναφέρει ὁ προφήτης Ἡσαΐας στὸ κεφάλαιο 3, στίχο 12: «λαός μου, οἱ πράκτορες ὑμῶν καλαμῶνται ὑμᾶς καὶ οἱ ἀπαιτούντες κυριεύουσιν ὑμῶν· λαός μου, οἱ μακαρίζοντες ὑμῶν πλανῶσιν ὑμᾶς καὶ τὸν τρίβον τῶν ποδῶν ὑμῶν ταράσσουσι», δηλαδὴ «λαέ μου, οἱ ἀρχηγοί σου σὲ καταδυναστεύουν καὶ διὰ τῆς βίας τὰ παίρνουν ὅλα. Λαέ μου, ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι σὲ μακαρίζουν, στὴν πραγματικότητα σὲ παραπλανοῦν καὶ λόγῳ τῆς ἠθικῆς διαφθορᾶς τους διαταράσσουν τὴν ὀρθὴ πορεία τῆς ζωῆς σου». Ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη μὲ τὴν πολύχρονη ἐμπειρία της γνώριζε ὅτι ἦταν ἀδύνατον νὰ σταθεῖ ὁποιοδήποτε πολίτευμα, στὸ ὁποῖο δὲν κυριαρχοῦν ἀμετακίνητες ἀρχές, μὴ προερχόμενες ἀπὸ ἀνθρώπινες ἐπινοήσεις, ἀπὸ τὰ πάθη καὶ τὶς ροπὲς τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλὰ ἀπορρέουσες ἀπὸ τὶς ὁδηγίες τοῦ Θεοῦ. Ἐμεῖς; Σᾶς εὐχαριστῶ!

(0:37:04 – 0:37:21) κ. Σωτήρης Λαιζηνός: Εὐχαριστοῦμε καὶ τὸν κ. Ἰωάννη Χαραλάμπη, ποὺ γιὰ μία ἀκόμη φορὰ ἀπέδειξε πόσο σοβαρὰ καὶ σὲ βάθος γνωρίζει τὰ θέματα μὲ τὰ ὁποῖα ἀσχολεῖται. Τρίτη εἰσήγηση, τρίτη παρουσίαση θὰ εἶναι ἀπὸ τὴν κα Αἰκατερίνη Παπαδάκη.

(0:37:24 – 0:48:09) Εἰσήγηση κας Παπαδάκη Αἰκατερίνης: Σεβαστοὶ πατέρες, Κυρίες καὶ κύριοι,

Νιώθω ἰδιαίτερη χαρὰ ποὺ ἔχω σήμερα τὴν τιμὴ νὰ μοιραστῶ μαζί σας τὶς ἐντυπώσεις μου ἀναφορικὰ μὲ τὸ βιβλίο τῆς Μεγ. Αἰκατερίνης ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ–ΤΑ ΘΕΜΕΛΙΑ ΤΗΣ ΙΔΑΝΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ.

Α. Τὸ κύριο μέρος τοῦ ἔργου ξεκινᾶ μὲ τὴν προσευχὴ τῆς Νομοθέτιδος:

    «Κύριε, Κύριε ὁ Θεός μου πρόσχες τὴ φωνή μου, καὶ δώρησαί μοι σύνεσιν τοῦ κρίνειν τὸν λαόν Σου ἐν πάσῃ ἀληθείᾳ καὶ εὐθύτητι»

Ἡ πρώτη ἑρμηνεία εἶναι φυσικὰ ὅτι ἡ σοφὴ βασίλισσα ζητᾶ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ ξεκινώντας ἕνα γιγαντιαῖο ἔργο ποὺ ἀφορᾶ τὴν ἀναμόρφωση τοῦ νομοθετικοῦ συστήματος τῆς ἀχανοῦς αὐτοκρατορίας της.

Παράλληλα ὅμως ἡ προσευχὴ αὐτὴ ὑποδηλώνει ὅτι γιὰ τὴν Μ. Αἰκατερίνη αὐθεντία καὶ ἀρχὴ ὡς νομοθέτης εἶναι ὁ Θεὸς ὄχι ἡ ἴδια. Καὶ ὅτι τὸ ἔργο της βασίζεται στὸν ἠθικὸ νόμο τοῦ Θεοῦ καὶ ὄχι σὲ κάποιο ἀνθρώπινο ἐπινόημα.

Πάνω στὸ θέμα αὐτὸ ὁ Ἅγ. Νικόλαος Βελιμίροβιτς ἐπισημαίνει: «Οἱ ἄνθρωποι ὡς νομοθέτες – ἀποκαλούμενοι νομοθέτες –  ἢ ἀναγγέλλουν τὸ νόμο ποὺ ἔλαβαν ἀπὸ τὸ Θεό, ἢ τὸν παραφράζουν ἢ τὸν ἐξειδικεύουν καὶ τὸν προσαρμόζουν χάρη τῆς ἐφαρμογῆς στὶς λίγο ὡς πολὺ περίπλοκες συνθῆκες ἢ περιστάσεις τῆς ζωῆς. Βέβαια, συνεχίζει ὁ Ἅγιος, οἱ ἄνθρωποι συχνὰ χρησιμοποίησαν κακῶς τὸ νόμο τοῦ Θεοῦ ὅσο καὶ τὴ δική τους νομοθετικὴ ἐξουσία. Καὶ ἐπέβαλαν τοὺς προσωπικοὺς καὶ ἐγωϊστικούς τους νόμους ὑβρίζοντας κατ’ αὐτὸν τὸν τρόπο τὸ Θεὸ καὶ περιφρονώντας τὸν πλησίον τους».

Ἡ ἀναγνώριση τοῦ νόμου τοῦ Θεοῦ ὡς κατευθυντήρια ἀρχὴ κυριαρχεῖ σὲ ὅλο τὸ ἔργο τῆς Μ. Αἰκατερίνης καὶ τὸ καθιστᾶ μοναδικό.

Β. Σὲ αὐτὴ τὴν κατεύθυνση συνεχίζει καὶ στὸ πρῶτο ἄρθρο τοῦ ἔργου της ἡ Μ. Αἰκατερίνη τὸ ὁποῖο εἶναι τὸ ἑξῆς: «Ἡ Χριστιανικὴ Πίστις μᾶς διδάσκει νὰ ἀγαθοποιῶμεν ἀλλήλους καθ’ ὅσον δυνάμεθα».

                                                                 

Σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο βλέπουμε πέρα ἀπὸ κάθε ἀμφιβολία ὅτι θέτει ὡς θεμέλιο τοῦ ὑπόλοιπου ἔργου τὸν νόμο τὸν ὁποῖο ἔδωσε στοὺς ἀνθρώπους ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς μὲ τὶς ἑξῆς δύο ἐντολές. «Ἀγαπήσεις Κύριον τὸν Θεόν σου ἐν ὅλῃ τῇ καρδίᾳ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ ψυχῇ σου καὶ ἐν ὅλῃ τῇ διανοίᾳ σου, αὕτη ἐστὶ πρώτη καὶ μεγάλη ἐντολή, Δευτέρα δὲ ὁμοίᾳ αὐτῇ, ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου ὡς σεαυτόν».

Τὸ πρῶτο ἄρθρο λοιπὸν θεμελιωμένο στὸ νόμο τοῦ Χριστοῦ ἔχει σκοπὸ νὰ χαράξει στὴν καρδιὰ τῶν πολιτῶν τοῦ ρωσικοῦ ἔθνους τὴν ἐπιθυμία νὰ δοῦν τοὺς συμπολῖτες τους καὶ κατ’ ἐπέκταση τὴν Πατρίδα τους στὸν ὑψηλότερο βαθμὸ εὐπραγίας καὶ δόξης καὶ εὐτυχίας καὶ γαλήνης.

Ἐκτὸς ὅμως ἀπὸ τὸ νὰ κατευθύνει τοὺς πολῖτες, ἡ ἴδια ἡ Μεγ. Αἰκατερίνη ἐφαρμόζει πρώτη τὴν ἐντολὴ τῆς ἀγάπης πρὸς τὸν πλησίον διότι ὅπως ὁ ἀναγνώστης διαπιστώνει ὁ νόμος τῆς ἀγάπης διαπνέει ὅλα τὰ ἄρθρα τοῦ ἔργου. Γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ἀντιλαμβανόμαστε γιατὶ ὁ Εὐγένιος Βούλγαρις γράφει, τὴν ἐποχὴ ποὺ ὁλοκλήρωσε τὴν μετάφραση τοῦ ἔργου στὰ ἑλληνικά, ὅτι ὅταν οἱ Ἕλληνες ἀναγνώσουν τὸ ἔργο αὐτὸ θὰ δοῦν στὸ πρόσωπο τῆς Νομοδότειρας δηλαδὴ τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης μία Σοφώτατην Μητέρα. Ἂς μοῦ ἐπιτραπεῖ νὰ ἐκφράσω τὴν ἄποψη ὅτι καὶ σήμερα ὁ ἀναγνώστης τοῦ βιβλίου τὴν ἴδια εἰκόνα θὰ διαμορφώσει, ἰδιαιτέρως σὲ ἀντιπαραβολὴ μὲ τὴν εἰκόνα ποὺ ἀποκομίζει κανεὶς ἀπὸ τὰ σύγχρονα νομοθετήματα.

Γ.  Ὅταν στὴ συνέχεια τοῦ ἔργου της ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη θέτει τὶς βάσεις γιὰ τὴν ἀνάλυση ἐπιμέρους θεμάτων τοῦ κράτους οἰκονομικὰ ἢ ἄλλα, ἰδιαίτερη ἐντύπωση προκαλεῖ ὅτι ἡ ἀνάλυση αὐτὴ εἶναι σαφής, ἐκφρασμένη στὸν ἀπαιτούμενο βαθμὸ λεπτομέρειας, καὶ ὄχι μόνο εἶναι ἐμπεριστατωμένη ἀλλὰ καὶ πολύπλευρη καὶ κυρίως πάντα ἔχει ἐπίκεντρο τὸν ἀνθρώπινο παράγοντα.

Δὲν θὰ κάνω σύγκριση τῶν διαφόρων πολιτικῶν ποὺ εἰσηγεῖται ἡ Μεγ. Αἰκατερίνη μὲ τὶς ἀντίστοιχες πολιτικὲς ποὺ ὑπάρχουν αὐτὴ τὴ στιγμὴ στὴν πατρίδα μας. Αὐτὰ εἶναι εὔκολο γιὰ τὸν σημερινὸ ἀναγνώστη νὰ τὰ διαπιστώσει.

Ὡστόσο ἐπιτρέψτε μου μιὰ ἐπισήμανση ποὺ νομίζω ὅτι ἔχει ἐνδιαφέρον γιὰ τὸν ἀναγνώστη τοῦ βιβλίου. Γιὰ παράδειγμα ὅταν ἀναφέρεται στὴ Γεωργία, ἕνα πολὺ σημαντικὸ τομέα τῆς οἰκονομίας τοῦ Ρωσικοῦ κράτους,

·       ξεκινᾶ ἀπὸ τὴν καθαρὰ οἰκονομικὴ προσέγγιση ποὺ ἀφορᾶ τὸ στόχο τῆς αὔξησης τῆς παραγωγικότητας καὶ τῆς ἀνταγωνιστικότητας,

·       ἀναγνωρίζει ὅτι πολὺ σημαντικὸς παράγοντας ἀνάπτυξης τῆς Γεωργίας εἶναι ὁ ἄνθρωπος, καὶ

·       συνεχίζει μὲ ψυχολογικὴ ἀνάλυση προκειμένου νὰ ἐντοπίσει τὶς αἰτίες ποὺ ὁδηγοῦν τοὺς ἀνθρώπους νὰ μὴ ἐνδιαφέρονται νὰ ἀσχοληθοῦν μὲ τὴ Γεωργία καὶ

·       καταλήγει στὰ κίνητρα ἐκεῖνα ποὺ πρέπει νὰ δοθοῦν προκειμένου νὰ ἐνδιαφερθοῦν οἱ ἄνθρωποι γιὰ τὴ Γεωργία. Καὶ τὸ ἀξιοσημείωτο εἶναι ὅτι δὲν ἀναφέρεται σὲ οἰκονομικὰ κίνητρα μόνο, ἀλλὰ σὲ ἠθικά.

Αὐτὸ ποὺ ἔχει ἐνδιαφέρον εἶναι ἡ ψυχολογικὴ ἀνάλυση ποὺ γίνεται σὲ ἕνα οἰκονομικὸ θέμα. Στὴν ἐποχή μας ἡ ψυχολογία δὲν συνηθίζεται νὰ ἔχει κάποιο ρόλο ὅταν ἀναλύεται ἕνα θέμα οἰκονομικὸ ὅπως εἶναι ἡ Γεωργία, δηλαδὴ νὰ περιλαμβάνονται καὶ ψυχολογικοὶ παράγοντες στὴν ἀνάλυση ἑνὸς οἰκονομικοῦ θέματος. Καὶ γιὰ τὸ λόγο αὐτὸ ἀρχικὰ ἴσως μᾶς ξενίσει αὐτὸ τὸ θέμα καὶ θέσουμε σὲ ἀμφισβήτηση τὴν προσέγγιση αὐτὴ τῆς Μ. Αἰκατερίνης.

Στὴν πραγματικότητα αὐτὸ εἶναι ἕνα πρόβλημα καὶ ἕνα μειονέκτημα τῆς ἐποχῆς μας. Διότι ἔχουμε συνηθίσει σὲ μία ὀπτικὴ τῶν θεμάτων μέσω τῶν διαφόρων νόμων ποὺ εἶναι ἀποτέλεσμα τῶν ἐπιστημονικῶν θεωριῶν, μία ὀπτικὴ ποὺ εἶναι ἐξειδικευμένη καὶ ἀναλυτικὴ μέν, ἀλλὰ πολλὲς φορὲς προωθεῖ τὸν κατακερματισμὸ τῶν ἰδεῶν καὶ ἔτσι δυσκολεύει τὴν ἀνίχνευση καὶ τὴ σύνθεση μιᾶς ὁλοκληρωμένης εἰκόνας γιὰ τὴν πραγματικότητα.

Βέβαια αὐτὸ γίνεται χωρὶς πρόθεση ἐκ μέρους μας. Διότι ἔτσι εἴμαστε οἱ περισσότεροι τοὐλάχιστον μεγαλωμένοι μέσα στὸ σύγχρονο σχολεῖο ἢ στὸ πανεπιστήμιο, μὲ μία προσέγγιση ἡ ὁποία δυστυχῶς ἔχει θεοποιήσει τὶς ἐπιστημονικὲς θεωρίες καὶ τοὺς νόμους καὶ ἔχει ὁδηγήσει στὸν κατακερματισμὸ τῶν ἐκφράσεων τῆς ζωῆς. Ὅμως ὁ καθένας ἀπὸ τὴν ἄποψη τῆς ἐπιστήμης του βλέπει μόνο μία πλευρὰ τῆς ἀλήθειας.   

Ἐδῶ ἐκφράζω τὸ συγκεκριμένο ζήτημα πολὺ συνοπτικά, ἀλλὰ γιὰ μιὰ πιὸ ἐμπεριστατωμένη ἀνάλυση ἀναφορικὰ μὲ τὸν κατακερματισμὸ τῶν ἐκφράσεων τῆς ζωῆς ὡς ἀποτέλεσμα τῆς θεοποίησης τῶν σύγχρονων ἐπιστημονικῶν θεωριῶν σᾶς παραπέμπω στὸ σχετικὸ ἄρθρο τοῦ π. Βασιλείου Βολουδάκη στὸ τεῦχος 132-133 τοῦ περιοδικοῦ Ἐνοριακὴ Εὐλογία, τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγίου Νικολάου Πευκακίων.

Τὸ πόσο ὑπαρκτὸ καὶ θεμελιῶδες εἶναι αὐτὸ τὸ ζήτημα μᾶς πληροφορεῖ ὁ Ἅγ. Νικόλαος Βελιμίροβιτς λέγοντας «μήπως καὶ τὸ σημερινὸ σχολεῖο τῆς Εὐρώπης δὲν εἶναι τυφλό, δημιουργώντας τυφλούς, ἐνόσω μιλάει περὶ ἐπινοημένων φυσικῶν νόμων καὶ ὄχι γιὰ τὸν πραγματικὸ ἠθικὸ νόμο;» Καὶ συνεχίζει ὁ ἅγιος: «ἡ ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὸ σκοτάδι τοῦ σημερινοῦ σχολείου τῆς Εὐρώπης ἀποτελεῖ ἄσκηση τῶν ἀσκήσεων, τὴν ὁποία μποροῦν νὰ κάνουν οἱ πραγματικοὶ ἄνθρωποι γιὰ νὰ σώσουν τὴν ψυχή τους καὶ νὰ σώσουν τὴν ψυχή τους».

Αὐτὴ ἡ περιορισμένη ὀπτικὴ ποὺ ἔχουμε σήμερα ἀποδεχθεῖ ὡς τὴν πλέον ἀποδεκτή, ἀπουσιάζει ἀπὸ τὸ ἔργο τῆς Μεγ. Αἰκατερίνης καὶ αὐτὸ εἶναι ἐξαιρετικὰ ἐνδιαφέρον.

Αὐτὸ θὰ ἔχει τὴν εὐκαιρία νὰ τὸ διαπιστώσει ὁ ἀναγνώστης σὲ πλεῖστες ὅσες περιπτώσεις ὅταν μελετήσει τὰ ἐπιμέρους ἄρθρα τοῦ ἔργου. Γιὰ νὰ δώσουμε μία ἀκόμα πρόγευση ἐδῶ θὰ μπορούσαμε νὰ παραθέσουμε τὴν ἰδιαίτερη σημασία ποὺ δίνει στὸ θέμα τῆς ἐνίσχυσης τῶν πολυτέκνων οἰκογενειῶν τὸ ὁποῖο τοποθετεῖ σὲ κεντρικὸ σημεῖο τῆς πολιτικῆς τῆς ἀνάπτυξης τοῦ Ρωσικοῦ Κράτους χαρακτηρίζοντάς τους ὡς «ἐλπίδα τῆς αὐτοκρατορίας». Στὸ θέμα αὐτὸ πάλι ἐφαρμόζει ἐντυπωσιακὰ πολύπλευρη καὶ ἀνθρωποκεντρικὴ ἀνάλυση, ἐντοπίζει ὡς πρόβλημα τὴν παιδικὴ θνησιμότητα, ποὺ ὀφείλεται ἀφενὸς στὸ ἀνεπαρκὲς σύστημα ὑγείας, ἀφετέρου δὲ στὴν ἔλλειψη προστασίας τῶν οἰκονομικὰ ἀσθενέστερων ἀπὸ τὶς αὐθαιρεσίες τῶν οἰκονομικὰ ἰσχυρῶν. Καὶ φυσικὰ προτείνει τὶς στρατηγικὲς ἐκεῖνες ποὺ θὰ ἐξαλείψουν τὶς δυσμενεῖς ἐπιπτώσεις τῶν αἰτιῶν αὐτῶν γιὰ τοὺς πολυτέκνους ὑπηκόους της.

Ὡς τελευταῖο παράδειγμα ἀναφέρω τὴ πολιτικὴ ποὺ προτείνει σὲ θέματα ἐμπορίου, ὅπου τονίζει τὴν ἀνάγκη ὕπαρξης κανόνων καὶ ἐπίβλεψης τῆς ἐφαρμογῆς τους ἀπὸ τοὺς ἐμπόρους, ἀλλὰ μὲ προσοχὴ προκειμένου νὰ μὴν περιορίζεται ἡ ἀνάπτυξη τοῦ συγκεκριμένου τομέα. Παράλληλα ὅμως τονίζει τὴν ἀνάγκη καὶ προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα ὑποστήριξης τῶν ἐμπόρων ποὺ χρεοκοποῦν λόγω δυσμενῶν οἰκονομικῶν συνθηκῶν καὶ πολὺ σοφὰ διαχωρίζει ὅσους ἐμπρόθετα ἐξαπατοῦν γιὰ ἴδιον ὄφελος καὶ ἔτσι διαπράττουν οἰκονομικὰ ἀδικήματα σὲ βάρος τοῦ συνόλου.

Πολλὰ περισσότερα τέτοια ἐνδιαφέροντα παραδείγματα ὑπάρχουν στὸ βιβλίο τῆς Μεγ. Αἰκατερίνης. Πιστεύω ὅτι ἀποτελεῖ ἕνα σημαντικὸ σημεῖο ἀναφορᾶς στὴν προσπάθεια ποὺ πρέπει νὰ κάνουμε ὅλοι ὥστε νὰ ἐπαναπροσδιορίσουμε τὶς ἀπόψεις μας γιὰ τὴν πολιτικὴ καὶ τὶς εὐθύνες ποὺ ἔχουμε ὡς πολῖτες αὐτῆς τῆς χώρας.

Στὸ σημεῖο αὐτὸ ὁλοκληρώνοντας τὴν παρουσίασή μου, ἐπιτρέψτε μου νὰ εὐχαριστήσω θερμὰ τὸν πατέρα Βασίλειο Βολουδάκη καὶ τὸν πατέρα Ἀθανάσιο Γιαννόπουλο, τὶς ἐκδόσεις «ΥΠΑΚΟΗ» καθὼς καὶ ὅλους ὅσοι συνετέλεσαν στὴν ἔκδοση αὐτοῦ τοῦ βιβλίου καὶ στὴ διοργάνωση αὐτῆς τῆς παρουσίασης.

(0:48:12 – 0:48:45) κ.Σωτήρης Λαιζηνός: Εὐχαριστοῦμε καὶ τὴν κα Αἰκατερίνη Παπαδάκη, ἡ ὁποία μὲ ἁπλότητα, σαφήνεια καὶ σεμνότητα μᾶς ἔκανε τὴν παρουσίασή της. Τέλος, θὰ παρακαλέσουμε τὸν σεβαστό μας π. Βασίλειο Βολουδάκη, μὲ τὸν τρόπο ποὺ αὐτὸς ξέρει νὰ ἐμφανίζει ἀλήθειες ποὺ γιὰ χρόνια ἢ καὶ γιὰ αἰῶνες ἔχουν ξεχαστεῖ ἢ ταφεῖ νὰ μᾶς κάνει τὴν εἰσήγησή του, φωτίζοντας πτυχὲς ποὺ γιὰ πολλοὺς παραμένουν σκοτεινὲς καὶ ἄγνωστες. Π. Βασίλειε ἔχετε τὸν λόγο.

(0:48:46 – 1:41:57) π. Βασίλειος: Θεοφιλέστατε ἐκπρόσωπε τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου μας κ. Βαρθολομαίου, Σεβασμιώτατε Ἐκπρόσωπε τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου μας Ἱερωνύμου τοῦ Β', σεβαστοὶ Πατέρες, ἐλλογιμότατοι κύριοι καθηγηταί, ἐκπρόσωποι τῶν πολιτικῶν κομμάτων καὶ τοῦ δημοσιογραφικοῦ χώρου, θέλω νὰ ἀρχίσουμε μὲ πολλὲς εὐχαριστίες πρῶτα πρὸς ὅλους ἐσᾶς ποὺ γεμίσατε τὴν αἴθουσα αὐτή, γιατὶ εἶναι ἀσυνήθιστο στὴν παρουσίαση τοῦ βιβλίου, παρουσίᾳ τόσου κόσμου, ὅπως μοῦ εἶπε σχετικὰ πριν ἀρχίσουμε ἕνας ἐκ τῶν παρόντων δημοσιογράφων. Προφανῶς, ἡ ὑπερχείλιση τῆς αἰθούσης αὐτῆς ὀφείλεται στὴν σημασία ποὺ ἔχει αὐτὸ τὸ βιβλίο, τὸ ὁποῖο παρουσίασαν ὅλοι οἱ ἐκλεκτοὶ παρουσιαστές, ὁ καθένας ἀπὸ τὴν ξεχωριστὴ ὀπτική του γωνία, ὡστόσο καὶ οἱ τρεῖς παρουσιάσεις, ἤδη, νομίζω ὅτι σᾶς ἔδωσαν τὴν συνολικὴ εἰκόνα αὐτοῦ τοῦ βιβλίου.

Θέλω νὰ εὐχαριστήσω ἐπίσης, τὸν π. Ἀθανάσιο Γιαννόπουλο, ὁ ὁποῖος μὲ πίεσε μὲ πολὺ εὐγενικό, ἀλλὰ καὶ ἀνυποχώρητο τρόπο, νὰ ἀφήσω ὁποιαδήποτε ἄλλη ἀσχολία μου καὶ νὰ καταπιαστῶ μὲ αὐτὸ τὸ ἔργο. Ἐκοπίασε καὶ ἐδαπανήθη. Ἐστέρησε ἀπὸ τὴν οἰκογένειά του πολλὰ χρήματα, ὥστε νὰ φτάσουμε στὴν ἐκτύπωση αὐτοῦ τοῦ βιβλίου καὶ στὴν παρουσίασή του. Καὶ ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλὰ προχώρησε καὶ ἀγόρασε μὲ πολὺ κόπο τὸ τρίτομο ἔργο τοῦ Ἄνθιμου Γαζῆ «Τὸ λεξικό», τὸ ὁποῖο εἶναι ἄγνωστο στοὺς πολλοὺς καὶ ἤδη ψηφιοποιήθηκε, ὥστε νὰ τεθεῖ σὲ χρήση ἀπὸ κάθε φιλομαθῆ κυρίως Ἕλληνα, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ ὅλο τὸν κόσμο. Ἡ παρουσίαση τοῦ βιβλίου αὐτοῦ εἶναι μία ἀρχή, γιατὶ σκοπεύουμε νὰ δώσουμε τὴν μάχη ἀποφασιστικά, χωρὶς χρήματα, ἀλλὰ μὲ πολλὴ δύναμη ψυχῆς. Καὶ μὲ πολλὴ χαρὰ καὶ συγκίνηση διαπιστώνουμε ὅτι κάθε μέρα προστίθενται στὶς τάξεις αὐτοῦ τοῦ ἀγῶνος ἀπὸ κάθε γωνιὰ τῆς γῆς συνεργάτες καὶ συναγωνιστές.

Θέλω ἐπίσης νὰ εὐχαριστήσω τὸν Ταξίαρχο καὶ Πρόεδρο τοῦ Πολεμικοῦ Μουσείου τὸν κ. Παναγιώτη Καπελώνη, ὁ ὁποῖος ἀντιλαμβανόμενος τὴ σημασία τοῦ βιβλίου αὐτοῦ, μὲ ἀπόφαση τοῦ Διοικητικοῦ του Συμβουλίου, μᾶς παραχώρησε δωρεὰν τὴν αἴθουσα τοῦ Πολεμικοῦ Μουσείου, ὅπως ἐπίσης καὶ τὸ ἐκλεκτὸ ἐπιτελεῖο, τὸ ὁποῖο χαρακτηρίζεται ἀπὸ ἦθος, εὐγένεια καὶ εὐσέβεια.

Ἐπίσης, θέλω νὰ εὐχαριστήσω τὴν κα Βασιλικὴ Τσιγκούνη, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ὑπεύθυνη τῆς Ἐθνικῆς Πινακοθήκης τῆς Ἑλλάδος, ἡ ὁποία μὲ πάρα πολλὴ χαρά, προθυμία καὶ καλωσύνη, μᾶς ἐπέτρεψε νὰ ξεφυλλίσουμε τὸν μοναδικὸ τόμο ποὺ ἐνδεχομένως ὑπάρχει στὴν Ἑλλάδα, δὲν ξέρω καὶ ἀλλοῦ, διότι στὸ διαδίκτυο ἀναφέρονται ἀποσπάσματα στὴν ἀγγλικὴ καὶ γαλλικὴ μετάφραση τοῦ κειμένου, ἀλλὰ ὄχι στὴν ἑλληνική.

Τὸ ἔργο αὐτὸ ψηφιοποιήθηκε, ἀλλὰ στὸ βιβλίο ποὺ παρουσιάζουμε σήμερα πληκτρολογήθηκε ἐξ ἀρχῆς καὶ προσετέθησαν καὶ πρόλογος καὶ εἰσαγωγή, τὴν ὁποία μὲ πολλὴ προθυμία μετέφρασαν στὰ ἀγγλικὰ ὁ Παναγιώτης Μπούγαλος, ὁ ἀρχιμανδρίτης π. Σάββας Ζέρβας μαζὶ μὲ τὸ ζεῦγος Κωνσταντίνου καὶ Μαρίνας Βουγᾶ. Ὅπως ἐπίσης θερμὲς εὐχαριστίες ἀπευθύνω καὶ ἀπὸ τῆς θέσεως αὐτῆς πρὸς τὸν κ. Βασίλειο Μακρῆ, ὁ ὁποῖος μετέφρασε καὶ τὸν πρόλογο καὶ τὴν εἰσαγωγὴ τοῦ ἔργου αὐτοῦ στὰ γαλλικά.

Ἡ ἑταιρεία BMS Ἑλλὰς μᾶς παρέσχε ὅλα τὰ μέσα τελειοτάτου τύπου γιὰ νὰ ἀποτυπωθεῖ ἡ Χάρτα τοῦ Ρήγα, ἡ Χάρτα τῆς Μεγάλης Ἑλλάδος, ποὺ ἀπαρτίζεται ἀπὸ δώδεκα κομμάτια καὶ παρευρίσκεται στὴν Ἐθνικὴ Βιβλιοθήκη, βεβαίως ἀπρόσιτη στοὺς πολλούς. Προσφάτως πληροφορηθήκαμε ὅτι βρίσκεται καὶ ἕνα ἀπὸ τὰ ἀντίγραφά της ἐδῶ, στὸ Πολεμικὸ Μουσεῖο, στὸ Τμῆμα τῆς Νεωτέρας Ἱστορίας. Πολλὲς εὐχαριστίες σὲ διάφορα πρόσωπα, ποὺ ἔμειναν ἀφανῆ, ἀλλὰ συνετέλεσαν ἀποφασιστικὰ στὸ νὰ ὁλοκληρωθεῖ αὐτὸ τὸ βιβλίο καὶ νὰ παραδοθεῖ στὴ δημοσιότητα.

Καὶ τώρα κάποια λόγια γιὰ τὸ τί σημαίνει αὐτὸ τὸ βιβλίο. Τὸ βιβλίο αὐτὸ εἶναι ἀπὸ μόνο του μία ἐπανάσταση. Ἀκοῦμε καὶ διαβάζουμε κάθε τόσο ἀπὸ ἐκλεκτὰ πρόσωπα, κληρικοὺς καὶ λαϊκούς, ὅτι χρειάζεται νὰ γίνει μία ἐπανάσταση στὴν Πατρίδα μας, ὅτι ἡ πολιτικὴ ἔχει σαπίσει, ὅτι οἱ ἠθικὲς ἀξίες δὲν ὑπάρχουν, καὶ πρέπει κάτι νὰ γίνει. Ἀλλὰ δυστυχῶς δὲν ἔχω ἀκούσει μέχρι σήμερα νὰ ἀρθρώνεται ἕνας ὁλοκληρωμένος λόγος γιὰ τὸ τί σημαίνει καὶ σὲ τί συνίσταται αὐτὴ ἡ ἐπανάσταση. Γιὰ νὰ ἐπαναστατήσει κάποιος καὶ νὰ ἔχει ἀποτελέσματα πρέπει νὰ βρεῖ τὴν αἰτία ποὺ τὸν ὁδηγεῖ σὲ αὐτὴ τὴν ἐπανάσταση. Καὶ ἀλοίμονο ἂν γιὰ νὰ ἐπαναστατήσουμε αἰτία εἶναι οἱ οἰκονομικὲς δυσχέρειες ποὺ ἀντιμετωπίζουμε. Τότε θὰ εἴμαστε ἀνάξιοι τῶν προγόνων μας, ἀνάξιοι τῆς ἱστορίας μας, ἀνάξιοι τῆς τιμῆς ποὺ μᾶς ἔδωσε ὁ Θεός μας νὰ βαστάζουμε τὴν Καινή Του Διαθήκη καὶ νὰ τὴν διαδώσουμε στὰ πέρατα τῆς γῆς.

Τὸ βιβλίο αὐτὸ ἐγράφη ἀπὸ τὴν Μεγάλη Αἰκατερίνη σὲ μία περίοδο ποὺ ὁ Μοντεσκιὲ εἶχε ἀρχίσει νὰ στρέφει τὴν προσοχή του πρὸς τὸν ἄνθρωπο, καὶ γενικότερα ὁ διαφωτισμός, παρὰ τὰ ὅσα τρωτὰ ἔχει καὶ εἶχε, καὶ παρὰ τὶς δυσμενεῖς ἐπιπτώσεις ποὺ εἶχε στὴν Πατρίδα μας ξεκίνησε ὡς ὑγιὲς κίνημα ἀνθρώπων ποὺ ἔβλεπαν ὅτι πρέπει νὰ δοθεῖ προτεραιότητα στὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο. Ἔτσι ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη διεπότισε τὸ σύγγραμμά της αὐτὸ μὲ τὴν ἀγάπη, τὴν στοργὴ καὶ τὴν ἀφοσίωση γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ὅσοι τὴν πλησίασαν ἀπεκόμισαν τὴν βεβαιότητα ὅτι πρόκειται γιὰ μιὰ στοργικὴ μητέρα. Στὴν εἰσαγωγή μου ἀναφέρομαι σὲ ὅσα ἔχουν καταμαρτυρηθεῖ γιὰ τὴν προσωπική της ζωή, καὶ ἐκεῖ γράφω ὅτι οἱ πηγές, ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον προέρχονται ἀπὸ τὴν Γαλλία, τῆς ὁποίας ὁ πρέσβυς ἔσπευσε τότε, μετὰ τὸν θάνατο τοῦ συζύγου της, νὰ διαδώσει σὲ ὅλη τὴ Γαλλία ὅτι ἐκείνη ποὺ τὸν ἐφόνευσε εἶναι ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη. Καὶ ἀπὸ αὐτὴ τὴν εἴδηση τοῦ Γάλλου πρέσβεως, σημειωτέρον ὅτι ἡ Γαλλία ἀπεκαλεῖτο [U1] ἀπὸ τὴν Μεγάλη Αἰκατερίνη ὡς Τουρκία τῆς Δύσεως, γιατὶ ἀκριβῶς εἶχε σαπίσει τελείως τὸ πολιτικὸ καθεστὼς τῆς Γαλλίας, καὶ γιὰ νὰ φανεῖ ἀρεστὸς στὸν Λουδοβῖκο ὁ πρέσβυς διέδωσε αὐτὲς τὶς ψευδεῖς εἰδήσεις, οἱ ὁποῖες βεβαίως ἔγιναν μυθιστορήματα ποὺ ἐτάϊσαν καὶ ἐκοίμησαν πολὺ κόσμο. Εἶναι δύσκολο πρᾶγμα νὰ διακρίνει κανεὶς ποιὰ εἶναι ἡ ἱστορικὴ ἀλήθεια, ἀφοῦ ἔχει ἤδη διαστραφεῖ ἡ ἀλήθεια τῶν γεγονότων τοῦ Πολυτεχνείου καὶ σήμερα ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι τὰ ἔζησαν, ἔχουν ἀντιφατικὲς ἀπόψεις γιὰ ἕνα γεγονὸς ποὺ ἔζησαν. Φανταστεῖτε πόσο σχεδὸν ἀδύνατο εἶναι νὰ μάθουμε τὴν ἀλήθεια, ἡ ὁποία συνέβη τόσους αἰῶνες πρὶν σὲ μία ἀχανῆ χώρα, ἡ ὁποία ἐπὶ τῶν ἡμερῶν τῆς μεγάλης Αἰκατερίνης πῆρε τὴν μεγάλη ἀπόφαση νὰ ἀνασυστήσει τὴν Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία. Αὐτὴ καὶ μόνο ἡ αἰτία εἶναι ἀρκετὴ γιὰ νὰ καταλάβουμε τὸ πόσο σπιλώθηκε τὸ πρόσωπο τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης, ἰδιαιτέρως ἀπὸ τοὺς διαφωτιστὰς ἐκείνους οἱ ὁποῖοι ἦσαν μὲν πατριῶτες, καὶ αὐτὸ ἐντὸς εἰσαγωγικῶν καὶ ἐρωτηματικῶν, ἀλλὰ ἐντελῶς ἄθεοι.

Ἡ ἐπανάσταση αὐτοῦ τοῦ βιβλίου ἔγκειται στὸ ὅτι ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη τὸ ἔγραψε γιὰ τοὺς λόγους ποὺ εἴπαμε, ὡστόσο κατάλαβαν τὴν σημασία τους πάρα πολὺ καλὰ οἱ κληρικοί μας τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης πενήντα τεσσάρων ἐτῶν τότε ἱεροδιάκονος καὶ εὑρισκόμενος στὴ Λειψία γιὰ νὰ ἐκδώσει δικά του συγγράμματα, συναντήθηκε μὲ ἕνα ἐκπρόσωπο μεγάλης καὶ ἀριστοκρατικῆς οἰκογενείας τῆς Ρωσίας, ὁ ὁποῖος τοῦ ἔδειξε τὸ βιβλίο, τὴ γαλλικὴ ἔκδοση τοῦ βιβλίου τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης καὶ τὸν παρεκάλεσε νὰ μεταφράσει αὐτὸ τὸ βιβλίο στὰ ἑλληνικά, ὥστε νὰ διευκολυνθεῖ τὸ δοῦλον ἑλληνικὸ γένος νὰ ἀνακτήσει τὴν ἐλευθερία. [U2] Ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης τὸ μετέφρασε σὲ ἕνα χρόνο. Τὸ 1768 ἐγράφη καὶ τυπώθη στὰ ρωσικά. Τὸ 1769 μετεφράσθηκε στὰ γαλλικὰ καὶ τὸ 1770 τυπώθηκε στὰ ἑλληνικὰ τὸ ρωσικὸ καὶ τὸ ἑλληνικὸ κείμενο κατ’ ἀντιβολή. Ἔτσι τὸ ἐκδώσαμε καὶ ἐμεῖς σήμερα, ὥστε νὰ ἀποτελέσει μία γέφυρα μὲ τὸν ρωσικὸ λαό, στὸν ὁποῖο καὶ τὸ ἀφιερώνουμε μὲ τὴν εὐχὴ νὰ πραγματοποιηθεῖ ὁ πόθος τῶν προγόνων μας γιὰ τὴν ἑλληνικὴ συμπόρευση καὶ τὴν ἀδελφικὴ συμπόρευση τῶ δύο ὁμοδόξων λαῶν μας. Ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης, κληρικὸς ὤν, μεταφράζει ἕνα καθαρὰ πολιτικὸ κείμενο. Λόγιοι κληρικοί, εὐθὺς ἀμέσως μετὰ τὴν μετάφραση τοῦ κειμένου τὸ 1771 κάνουν διάβημα καὶ ὑπογράφουν ἐκτενῆ ἐπιστολὴ πρὸς τὴν Μεγάλη Αἰκατερίνη νὰ ἀναλάβει αὐτὴ τὴν προστασία τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ γένους μας ἔναντι τῶν Τούρκων. Εἶναι γνωστοὶ οἱ πόλεμοι, οἱ Ρωσοτουρκικοί, διότι πολὺ γρήγορα ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη κατάλαβε τὸ πόσο μεγάλος κίνδυνος προέρχεται ἀπὸ μία φυλή, ἡ ὁποία ἔχει ἀπομακρυνθεῖ ἀπὸ τὴν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου καὶ χρησιμοποιεῖ τὸ θρησκευτικὸ συναίσθημα τῶν ἀνθρώπων γιὰ νὰ ἐπιτύχει τοὺς ἐπεκτατικούς της σκοπούς. Εἶπα στὴν ἀρχὴ ὅτι πολλοὶ κηρύττουν μία ἐπανάσταση, χωρὶς ὅμως νὰ προσδιορίζουν ἀκριβῶς, ὡς πρὸς τὸ πῶς καὶ τὸ γιατὶ πρέπει νὰ ἐπαναστατήσουμε.

Τὸ βιβλίο αὐτὸ μᾶς προσφέρει τὴν λύση, καὶ τὴν ἀπάντηση, καὶ τὴν πνευματικὴ ὑποδομή, ὥστε νὰ ἀρχίσουμε ἕνα συστηματικὸ καὶ ὀργανωμένο ἀγώνα. Τὸ βιβλίο αὐτὸ μᾶς λέει μὲ πολὺ ἁπλὰ λόγια ὅτι μέχρι τὴν Μεγάλη Αἰκατερίνη καὶ τὸν διάλογό της στὸν Ἀλέξανδρο, καὶ μέχρι τὴν παλιγγενεσία, μέχρι τὴν δολοφονία τοῦ Καποδίστρια, ἡ πολιτική, ὅπως καὶ κάθε ἄλλη δραστηριότητα ἀνθρώπινη ἦταν ὑπό τὴν σκέπη τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς Ἐκκλησίας Του. Ἦταν ἀδιανόητο γιὰ τὴν ἐποχὴ ἐκείνη νὰ ὑπάρξει δραστηριότητα ἔξω ἀπὸ τὴν ἐποπτεία τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος παρέδωσε τὴν Ἐκκλησία Του καὶ δὲν βρίσκεται κάπου μακριά, ἀλλὰ παρέδωσε τὴν Ἐκκλησία Του γιὰ νὰ βρίσκεται ἀνάμεσά μας καὶ νὰ ἔχουμε τὴν δυνατότητα νὰ εἰσέλθουμε ἐντὸς αὐτῆς γιὰ νὰ εἴμαστε ἀπὸ αὐτὴ τὴ ζωὴ πολῖτες τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ μας. Ἡ αὐτονόητη αὐτὴ παραδοχὴ καὶ ζωὴ ἀποτυπώνεται μέσα στὸ βιβλίο τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης, τὴν «Νομοθεσία της». Καὶ τὸ θαυμαστὸ εἶναι ὅτι ὄχι μόνο ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε ἕνας ἀπὸ τοὺς λίγους λογίους μὲ τέτοια πολυσχιδῆ καὶ πολύπλευρη γνώση καὶ συγγραφή, εἶχε γνώση ὅλων τῶν ἐπιστημῶν τῆς ἐποχῆς του, καὶ ὁ Βολταῖρος ἔμενε ἐκστατικὸς ὅταν συζητοῦσε μαζί του. Ἔγραψε μάλιστα καὶ σύγγραμμα, στὸ ὁποῖο ἔρχεται νὰ διευκρινίσει, καὶ οὐσιαστικὰ νὰ ἀκυρώσει τὰ περὶ ἐλευθερίας τοῦ Βολταίρου, γράφοντας ὅτι ἐλευθερία δὲν εἶναι ἡ δυνατότητα ἐπιλογῆς, ἀλλὰ τὸ νὰ θέλει κανεὶς καὶ νὰ πράττει αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ θέλει καὶ αὐτὸ τὸ ἀποτυπώνει ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη, γιατὶ καὶ ἐκείνη εἶχε δεχτεῖ τοῦ Εὐγενίου Βουλγάρεως τὴν διδασκαλία καὶ εἶχε συγκροτήσει μάλιστα στὰ ρωσικὰ ἀνάκτορα μία μεγάλη ὁμάδα λογίων, τὴν εἶχε ἐπισκεφτεῖ καὶ ὁ Μοντεσκιὲ λίγο πρὸ τοῦ θανάτου του καὶ πολλοὶ ἄλλοι τῆς ἐποχῆς ἐκείνης λόγιοι, καὶ εἶχε ἀπαρτίσει μία αὐλὴ λογίων, γιατὶ ἀκριβῶς τὴν εἶχε συναρπάσει καὶ αὐτὸ τὸ κίνημα ποὺ ἐνδιαφέρονταν γιὰ τὸν ἄνθρωπο, ἀλλὰ πάντοτε μὲ τὴν παρουσία κληρικῶν σωστῶν. Μὲ πρωταγωνιστὴ τὸν Εὐγένιο Βούλγαρη ἔκανε πάντοτε κριτικὴ καὶ ἀξιολογοῦσε τὰ σημεῖα ἐκεῖνα τῶν προοδευτικῶν ποὺ δὲν προσέκρουσαν στὴν Ἁγία Γραφή, στὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ στὴν Ὀρθόδοξο πίστη. Εἶναι σημαντικὰ τὰ ὅσα γράφει στὸ βιβλίο της. Νὰ σᾶς ἀναφέρω μία χαρακτηριστικὴ λεπτομέρεια, ἐκεῖ ποὺ μιλάει γιὰ τὸ πῶς πρέπει νὰ γίνεται ἡ φορολογία, λέει: «νὰ διευκολύνονται τὰ μέγιστα οἱ πολύτεκνοι, ἀλλὰ νὰ μὴ τιμωροῦνται οἱ ἄγαμοι, ὅπως προέβλεπε ἡ νομοθεσία τοῦ εἰδωλολάτρου Ἰουλίου Καίσαρος», τὸν ὁποῖο καὶ μνημονεύει, ὅπως καὶ ἄλλων πρὸ αὐτῆς γιατὶ ἡ Ὀρθόδοξος πίστη μας δὲν δέχεται τέτοιου εἴδους τιμωρίες, δηλαδὴ νὰ ἀναγκάζουμε τοὺς ἀνθρώπους νὰ παντρευτοῦν γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὴν φορολογία. Αὐτὴ ἡ λεπτότητα ἀπουσιάζει ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα καὶ τιμωροῦνται ὄχι μόνο ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ἔχουν οἰκογένεια, τιμωροῦνται οἱ πολύτεκνοι κατ’ ἐξοχὴν καὶ τιμωροῦνται καὶ οἱ ἄγαμοι σὲ βαθμὸ ποὺ νὰ κάνουν εἰκονικοὺς γάμους γιὰ νὰ ἀποφύγουν τὴν φορολογία, δηλαδὴ νὰ ἐμπαίζουν καὶ τὸν ἑαυτό τους καὶ τὸν Θεὸ γιὰ νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ τὴν φορολογία. Αὐτὴ ἡ ζωὴ ἐβιώνετο διεθνῶς μέχρι τὴν δολοφονία τοῦ Καποδίστρια. Ὡστόσο, ὅμως δούλευαν γιὰ νὰ πάψει αὐτὴ ἡ ζωὴ καὶ Ἕλληνες καὶ ξένοι.

Ὁ προτεσταντισμὸς ἦταν ἡ αἰτία ἡ ὁποία ἀποδιοργάνωσε τὰ πάντα τὸν 19^ο αἰώνα. Βεβαίως, προηγήθηκε ὁ παπισμός, ὁ ὁποῖος παρεξέκλινε τῆς πίστεως, παρεξέκλινε καὶ τῆς ζωῆς, ἐφόσον οἱ παπικοὶ ἐπέβαλαν τὴν παρουσία τοῦ Θεοῦ στὴν γῆ μὲ ἕνα ὑποχρεωτικὸ τρόπο καὶ κατεξουσίασαν ὅλες τὶς τότε ἐκφράσεις τῆς ζωῆς, βάζοντας στὴν πυρὰ ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ὡς ἐπιστήμονες δὲν ἔλεγαν κάτι ἀντίθετο ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, ὅπως ὁ Γαλιλαῖος ἔλεγε ὅτι ἡ γῆ κινεῖται. Ἡ Ἁγία Γραφὴ πουθενὰ δὲν γράφει ὅτι ἡ γῆ δὲν κινεῖται. Καὶ ὅμως, αὐτὴ ἡ ἀπολυταρχία[U3]  τῆς Δύσεως ἔφερε τὸν προτεσταντισμό, ὁ ὁποῖος ἀντὶ νὰ ἐπιστρέψει στὸ Ὀρθόδοξο φρόνημα ἐπῆγε στὴν ἄλλη ἄκρη καὶ ἐκήρυξε ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι τὸ ἀφεντικὸ καὶ τῆς Ἐκκλησίας. Ἀπὸ τότε ἡ πολιτικὴ πλέον ἔγινε μία ἀνεξάρτητη διακονία, μία ἀνεξάρτητη ὑπηρεσία, μία ἀνεξάρτητη καὶ τόσο μάλιστα ἀνεξάρτητη, ὥστε στὶς μέρες μας θεωρεῖται ἐκκλησιολογικῶς ἀπαράδεκτο τὸ νὰ ἀσχολεῖται ἕνας πολιτικὸς μὲ τὴν ἐπίβλεψη τῆς πολιτικῆς. Ὅμως, τὰ πράγματ αδὲν εἶναι ὅπως τὰ ζοῦμε σήμερα. Ἐὰν ἦταν ὅπως τὰ ζοῦμε σήμερα τότε ποὺ ἐφιμώνετο ἡ πίστη μας, ποτὲ δὲν θὰ μετέφραζε αὐτὸ τὸ ἔργο ἕνας κληρικός, καὶ πολὺ περισσότερο δὲν θὰ τὸ θεωροῦσε ὡς ἕνα ἀπὸ τὰ τρία σπουδαιότερα βιβλία καὶ ὠφελιμότατα γιὰ τὴν Ἐκκλησία ὁ Ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης, ὁ ὁποῖος τὸ μνημονεύει στὰ «Γυμνάσματα Πνευματικά». Ἀποκαλεῖ ἕνα καθαρὰ πολιτικὸ κείμενο, γιατὶ τὸ κείμενο αὐτὸ δὲν εἶναι μία ἁπλὴ νομοθεσία, ἀλλὰ ἕνα πλῆρες κυβερνητικὸ πρόγραμμα. Τὸ ἀποκαλεῖ ὠφελιμότατον ὄχι γιὰ τὴν Ἑλλάδα, ὄχι γιὰ τὴν πολιτεία, ἀλλὰ ὠφελιμότατον γιὰ τὴν Ἐκκλησία. Καὶ θὰ μακαρίζονται, λέει, μαζὶ μὲ τοὺς δύο Χιῶτες, τὸν Κορέσσιο καὶ τὸν Ἀργέντη, θὰ μακαρίζεται καὶ ἡ εὐσεβεστάτη βασίλισσα τῆς Ρωσίας γιὰ τὸ σύγγραμμά της αὐτό.

Πόσο ἀπέχουμε ἀπὸ τοὺς Πατέρες μας καὶ ἀπὸ τὸ Ὀρθόδοξο βίωμα; Ἀκοῦμε σήμερα γιὰ διακριτοὺς ρόλους καὶ ὁ ρόλος ταυτίζεται μὲ τὸν λόγο καὶ τὴν ἐποπτεία. Σαφῶς ὑπάρχουν διακριτοὶ ρόλοι. Πρῶτα ἀπὸ ὅλα ἡ πιὸ δυνατὴ διάκριση εἶναι κλήρου καὶ λαοῦ. Ὁ λαὸς ἔχει ὅλα τὰ διακονήματα τῆς ἐπιγείου ζωῆς, ποὺ ἀφοροῦν καὶ στὴν διατροφή, καὶ στὴν ἀσφάλεια, καὶ στὴν οἰκονομία, καὶ στὴν ἐν γένει πολιτική, ἀλλὰ ἡ Ἐκκλησία ἔχει τὴν ἐποπτεία. Πρέπει νὰ ἔχει τὴν ἐποπτεία ὅλων τῶν ἐκφράσεων τῆς ζωῆς. Αὐτὸ ξέρετε πόσο ξένο ἠχεῖ σήμερα; Ὅποιος κηρύσσει κάτι τέτοιο ἀποκαλεῖται χομεϊνὶ καὶ ταλιμπάν. Γιατί; Γιατὶ ἔχουμε τραφεῖ μὲ τὴν προτεσταντικὴ θεολογία. Ἡ προτεσταντικὴ θεολογία ἔδιωξε τὸν Χριστὸ ἀπὸ τὴν γῆ. Ἡ προτεσταντικὴ θεολογία λέει ὅτι ὁ κληρικὸς δὲν πρέπει νὰ μιλάει καὶ νὰ ἐλέγχει τοὺς πολιτικούς, γιατὶ γίνεται πολιτικός. Ἀκοῦστε τί ἔχουμε δεχτεῖ, τί ἔχουμε ἀσπαστεῖ, χωρὶς διαμαρτυρία. Καὶ δὲν λέγεται κληρικός, ὁ πολιτικός, ὁ κάθε κυβερνήτης, ποὺ στρέφεται ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας καὶ καλεῖ τὸν λαὸ νὰ στραφεῖ ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας. Πῶς λοιπόν, οἱ πολιτικοὶ ἔχουν τὴν δυνατότητα νὰ ἐλέγχουν ὅλες τὶς ἐκφράσεις τῆς ἐπιγείου ζωῆς, καὶ τῶν κληρικῶν ἀκόμη, καὶ τῶν Ἐκκλησιῶν ἀκόμη, καὶ δὲ ἔχει ἐξουσία ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ; Ὁ Χριστὸς εἶπε: «χωρὶς ἐμοῦ οὐ δύνασθε ποιεῖν οὐδέν». Ὁ Χριστὸς εἶναι ἀληθινὸς Θεὸς καὶ πανταχοῦ παρὼν καὶ ἡ Ἐκκλησία Του εἶναι πανταχοῦ παροῦσα, τοὐλάχιστον στοὺς πιστοὺς ἀνθρώπους.

Εἶναι ἀδιανόητο ἡ Ἐκκλησία νὰ γίνει ἕνας ἀπὸ τοὺς φορεῖς τῆς πολιτείας, ὅπως ἀκούσαμε ἀναίσχυντα τὰ τελευταῖα χρόνια ἀπὸ πολιτικὰ χείλη, ἀπὸ πρόσωπα πολιτικά. Θὰ ἀκούσουμε τὴν Ἐκκλησία, ὅπως τοὺς ἄλλους φορεῖς; Τί εἶναι ἡ Ἐκκλησία τελικά; Ἡ Ἐκκλησία ἡ Ὀρθόδοξη βρίσκεται στὴν Οὐγκάντα; Βρίσκεται στὴν Κορέα; Βρίσκεται στὰ πέρατα τῆς γῆς; Δὲν βρίσκεται ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος μέσα στὸν Ὀρθόδοξο λαό, μέσα σ’ αὐτὸν τὸν χῶρο ποὺ ἁγίασαν οἱ Πατέρες μας; Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ φορέας, ἢ τὸ φορεῖο ποὺ μεταφέρει ὅλους; Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τὸ περιέχον τὰ πάντα καὶ ὅποιος θέλει νὰ βγεῖ ἀπ’ αὐτὴν ἔχει τὴν δυνατότητα καὶ τὸ αὐτεξούσιό του, ἀλλὰ νὰ τὸ πεῖ στὸν λαὸ καθαρά, ὅτι ἐγὼ δὲν θέλω νὰ μείνω στὴν Ἐκκλησία. Δὲν καταλάβαμε τὴν ὑποκρισία τῶν πολιτικῶν, ποὺ μέχρι χθὲς δὲν ἔκαναν τὸν σταυρό τους καὶ ἀπέφευγαν τὸν ἁγιασμὸ σὰν νὰ εἶναι χολέρα, καὶ σήμερα ἀρχίζουν καὶ ἀγκαλιάζουν ἐκκλησιαστικὰ πρόσωπα καὶ προσκυνοῦν τὸν σταυρό, ὅπως οἱ πόρνες οἱ οποῖες κάνουν ὅ,τι θέλει ὁ κύριός τους καὶ ἡ θεραπεία τους. Καὶ αὐτὰ τὰ κάνουν μέχρι νὰ ἐκλεγοῦν. Μόνο κατὰ τὴν προεκλογικὴ περίοδο τὰ κάνουν αὐτά. Μετὰ κάνουν τὸ ἀντράκι, κάνουν τὸ μεγάλο ἥρωα, κάνουν τὸν σπουδαῖο. Καὶ μετὰ κάνουν τὸ ἀνθρωπάκι στοὺς ξένους ἡγέτες, οἱ ὁποῖοι δὲν ἔχουν καμία ἀξία. Ξένοι ἡγέτες, οἱ ὁποῖοι γίνονται περίγελος στὰ κράτη τους. Διαβάζουμε σάτιρες καὶ videos στὰ διάφορα εὐρωπαϊκὰ κράτη πῶς διακωμωδοῦν καὶ γελοιοποιοῦν πρωθυπουργοὺς καὶ προέδρους τῆς Εὐρώπης καὶ ἐμεῖς δὲν πρέπει νὰ μιλᾶμε, ἐπειδὴ εἴμαστε μικρὸ κράτος καὶ δὲν μποροῦμε νὰ μιλᾶμε. Δὲν εἴμαστε μικρὸ κράτος, γιατὶ εἴμαστε Ἐκκλησία καὶ ἡ Ἐκκλησία εἶναι πανταχοῦ παροῦσα. Τὸ κράτος μας ἔφτασε νὰ κατακτήσει ὅλο τὸν κόσμο μὲ τὸν Χριστό μας καὶ κινδυνεύουμε νὰ χάσουμε καὶ τὴν Ἀθήνα ἀκόμη μὲ αὐτοὺς τοὺς πολιτικούς, οἱ ὁποῖοι μοιράζουν, ὅπως ἔλεγαν οἱ περιηγητὲς τῆς Ρωσίας, οἱ ὁποῖοι εἶχαν ἔρθει στὴν Πατρίδα μας τότε, στὴν ἐποχὴ τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης, καὶ περιγράφουν τοὺς κοτζαμπάσηδες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, λὲς καὶ ζοῦν σήμερα καὶ περιγράφουν τοὺς πολιτικούς μας. Εἶχαν ὅλοι συνθηκολογήσει. Εἶχαν ὅλοι ἀποδεχτεῖ ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ ἀλλάξει τίποτα, ὅπως ἀκοῦμε σήμερα καὶ ἀπὸ χείλη κληρικῶν. Πρέπει νὰ παραδεχτοῦμε, νὰ ἀποδεχτοῦμε τὴν ἀλλαγὴ ποὺ ἔχει συμβεῖ. Δὲν εἶναι τὸ 1940 σήμερα, λένε. Δὲν θὰ παραδεχτοῦμε καμία ἀλλαγή. Ἡ Ὀρθόδοξη ψυχὴ δὲν παραδέχεται, παρὰ μόνο τὸν Τριαδικὸ Θεό. Θὰ φοβηθοῦμε τὰ ἀνθρωπάκια αὐτὰ ποὺ κατόρθωσαν νὰ ἐπιβιώσουν στὶς μέρες μας, ἐνῶ εἶχαν κλονιστεῖ ἐκ βάθρων, λόγῳ τῆς δικῆς μας νωθρῆς καταστάσεως, καὶ λυποῦμαι ποὺ τὸ λέω, καὶ τῆς ἀπουσίας τοῦ ράσου ἀπὸ κάθε ἐνορία μὲ δυναμικὸ τρόπο.

Οἱ Πατέρες μας τότε δὲν συμβιβάστηκαν νὰ ποῦν: «τετρακόσια χρόνια εἴμαστε δοῦλοι, πρέπει νὰ τὸ πάρουμε ἀπόφαση, δὲν ἀλλάζουν τὰ ὅρια τῆς τουρκικῆς αὐτοκρατορίας, τῆς ὀθωμανικῆς αὐτοκρατορίας». Καὶ ὅμως! Εἶπαν ὄχι!  Ὅλα ἀλλάζουν. Καὶ βρέθηκαν τότε καὶ ἡγεμόνες. Πρῶτα ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη καὶ ἀργότερα ὁ Ἀλέξανδρος, ὁ ὁποῖος συνεμάχησε καθ’ ὅλα μὲ τὸν Καποδίστρια, συμπορεύτηκε, ἀλλὰ αὐτὰ ἐπιφυλασσόμεθα νὰ τὰ ἐκθέσουμε προσεχῶς σὲ  ἄλλο βιβλίο, γιατὶ φέραμε στὸ φῶς αὐθεντικὲς μαρτυρίες τῆς ἐποχῆς ποὺ ἔζησε ὁ Καποδίστριας. Ἀκόμη εἶναι ἄγνωστη καὶ ἡ ἀλληλογραφία τοῦ Καποδίστρια καὶ ἀδημοσίευτη γιὰ πολλὰ γεγονότα τῆς ζωῆς του, τὰ ὁποῖα μὲ τὴ Χάρη τοῦ Θεοῦ προσεγγίζουμε μέσω πολλῶν συνεργατῶν καὶ πιστεύω ὅτι πολὺ σύντομα, ἂν ὁ Θεὸς ἐπιτρέψει, θὰ ἔρθουν στὸ φῶς γιὰ νὰ φανεῖ τὸ πῶς Ἕλληνες καὶ ξένοι, προτεστάντες καὶ προτεσταντίζοντες, μὲ πρῶτο τὸν Ἀδαμάντιο Κοραῆ συνεχῶς τορπίλιζαν τὸ ἔργο τοῦ μεγάλου κυβερνήτου Καποδίστρια. Ἡ πάλη ἐγένετο μεταξὺ Γαλλίας καὶ Ρωσίας, γιατὶ ὁ Κοραῆς, ὡς πράκτορας τοῦ Ναπολέοντα, ἤθελε νὰ ὑποδουλώσει τὴν Ἑλλάδα στοὺς Γάλλους καὶ οἱ Ὀρθόδοξοι Πατέρες μας, εἶναι τυχαῖο ὅτι ὅλες οἱ μεγάλες μορφὲς τοῦ Ἑλληνισμοῦ, μὲ τελευταῖο τὸν Κολοκοτρώνη, τὸν ἥρωα αὐτὸ τοῦ 1821, ἦσαν φίλοι τῆς Ρωσίας, καὶ ἤθελαν νὰ ἑνωθοῦμε μὲ τὸ ὁμόδοξο αὐτὸ κράτος; Ποιὸς ἔκαμε νὰ ναυαγήσει ἡ δημιουργία τοῦ Ὀρθοδόξου τόξου; Ἐὰν εἶχαν πετύχει οἱ χειρισμοὶ τοῦ Καποδίστρια τότε, ἡ ἱστορία τοῦ κόσμου σήμερα θὰ ἦταν πολλὴ διαφορετική. Ὅταν χάσκουμε μπροστὰ στοὺς Εὐρωπαίους, στοὺς ὁποίους ὑποκλινόμεθα στὴν ἐργατικότητά τους καὶ στὴν πρόοδο τῶν ἐπιστημῶν τους, ταυτόχρονα ὅμως δὲν μποροῦμε νὰ παρασιωπήσουμε ὅτι ἡ Εὐρώπη καὶ οἱ δικοί μας πράκτορες τῆς Εὐρώπης ἔκαμαν ὥστε ἡ γεωργία μας νὰ διαλυθεῖ ἐντελῶς, στοιχεῖο τὸ ὁποῖο θεωρεῖ ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη ὡς προϋπόθεση γιὰ τὴν ἄνθηση τοῦ ἐμπορίου καὶ τῆς οἰκονομίας καὶ κάθε εὐπορίας σὲ ἕνα κράτος. Εἶναι τυχαῖο ὅτι ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση μᾶς τσάκισε τὴν γεωργία μὲ ψεύτικες ὑποσχέεις, μὲ χαρτιὰ τὰ ὁποῖα δὲν ἔχουν καμία ἀξία ὡς Εὐρώ; Μᾶς ἔβαλε νὰ ξεριζώσουμε τὰ δέντρα μας καὶ οἱ πρὸ αὐτῶν Ἕλληνες πολιτικοὶ μᾶς ἔκαμαν νὰ ξεριζώσουμε τὴν βιομηχανία μας, μᾶς ἔριξαν σὲ μία μεγάλη λυκοφωλιά, χωρὶς νὰ ὑπάρχει κανεὶς λόγος, καὶ μιλοῦν σήμερα περὶ πτωχεύσεως; Ποιοί; Καὶ μὲ ποιὸ τρόπο ἐπτωχεύσαμε; Καὶ νὰ φᾶμε ἔχουμε, καὶ νὰ πιοῦμε ἔχουμε, καὶ νὰ ντυθοῦμε ἔχουμε. Μέχρι τὸ 1980 καὶ ντυνόμαστε, καὶ τρώγαμε, καὶ πίναμε ἀπὸ δική μας παραγωγή. Εἴχαμε ἀκόμα καὶ αὐτοκινητοβιομηχανία. Εἴχαμε ἐξοπλισμούς, ἔχουμε ὑπέδαφος, ἔχουμε χρυσό, ἔχουμε πετρέλαιο. Τί μᾶς λείπει; Μᾶς λείπει ὁ Χριστὸς καὶ ἡ εὐσέβεια. Ποτὲ δὲν ἀσχοληθήκαμε νὰ ζητήσουμε χριστιανικὴ ταυτότητα ἀπὸ τοὺς πολιτικούς. Ἀρκούμεθα στὸ νὰ γράφεται στὴν ταυτότητά μας ἡ Ὀρθόδοξη πίστη, ἐνῶ ἔπρεπε νὰ ζητᾶμε τὶς ταυτότητες τῶν πολιτικῶν. Ἂν ὑπῆρχε σήμερα ζωντανὸς κλῆρος ἔπρεπε στὸ Σύνταγμα νὰ συγκεντρωθεῖ καὶ νὰ ἀναγκάσει αὐτὴ τὴν στιγμὴ νὰ φύγουν νύχτα ἀπὸ τὴν Πατρίδα μας. Οἱ κοτζαμπάσηδες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης ὠχριοῦν.           

Ὁ Κορνήλιος Καστοριάδης, ἕνας ἀπὸ τοὺς ἀνατρεπτικοὺς θὰ λέγαμε τῆς ἐποχῆς, λέει, μιλώντας μας γι’ αὐτὴ τὴ μανία μας γιὰ τὴ Δύση: «Ἡ ἀντιφατικὴ καὶ θὰ μποροῦσε νὰ πεῖ κανεὶς ψυχοπαθολογικὴ σχέση μας μὲ τὸν δυτικοευρωπαϊκὸ πολιτισμό, ποὺ ἐμπλέκεται ἀκόμα περισσότερο ἀπὸ τὸ γεγονὸς ὅτι ὁ πολιτισμὸς αὐτὸς ἔχει μπεῖ ἐδῶ καὶ δεκαετίες σὲ μία φάση ἔντονης κρίσης καὶ ὑποβόσκουσας ἀποσύνθεσης εἶναι ἀνεξήγητος». Εἶναι εὐεξήγητος, διότι δὲν ἀνεβάσαμε ποτὲ στὴν ἐξουσία ἀνθρώπους χριστιανούς, εὐσεβεῖς. Εἶναι ντροπὴ καὶ σήμερα ἀκόμη, ὁ Ὀρθόδοξος κληρικός, νὰ μὴν στρέφεται στὸ ἐκκλησίασμα τῶν ναῶν καὶ νὰ τοὺς πεῖ: «σπεύσατε νὰ μπεῖτε στὴν πολιτική, ὄχι στὰ κόμματα αὐτὰ ποὺ εἶναι κομμένα καὶ ραμμένα στὸ ἐξωτερικό». Δεξιός, ἀριστερός, ἀκροδεξιός, κεντρῶος, σοσιαλιστής, καὶ δὲν ξέρω τί ἄλλο. Δὲν μᾶς ἐνδιαφέρουν αὐτὰ ἐμᾶς. Ἐμεῖς θέλουμε τὴν πολιτικὴ τῶν πατέρων μας, τὴν πολιτικὴ αὐτοῦ τοῦ βιβλίου τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης, ποὺ ἐφόσον ἔκαμε νὰ μεγαλουργήσει ἕνα κράτος, ὅπως ἡ Ρωσία, εἶναι δυνατὸν νὰ μὴν βοηθήσει νὰ μεγαλουργήσει ἡ Ἑλλάδα; Δὲν μᾶς ἤρκεσαν 1700 χρόνια γιὰ νὰ καταλάβουμε τί εἶναι ἡ Δύση; Ἡ Δύση ἔχει δύσει πρὸ πολλοῦ καὶ τὴν κάνουμε νὰ ἀνατέλλει ἐμεῖς. Οἱ Ἕλληνες τὴ Δύση ἀνατείλαμε. Ἐμεῖς ἀνατείλαμε τὴν Δύση. Καὶ πρέπει κάποτε ἡ Ἐκκλησία, ὡς σῶμα Χριστοῦ, νὰ σηκωθεῖ καὶ νὰ πεῖ: «ἢ τὰν ἢ ἐπὶ τᾶς». Δὲν θέλουμε τὴν Ἑλλάδα ὡς ἕνα γεωγραφικὸ χῶρο.

Θέλουμε τὴν Ἑλλάδα ὡς ἕνα πνευματικὸ κέντρο, ὡς ὀμφαλὸ τῆς πνευματικότητας ὅλου τοῦ κόσμου. Ἂν ἤξερε ὁ κλῆρος τὴν δύναμή του, ὅπως ἂν ἤξερε τὸ βόδι τὴν δύναμή του, δὲν θὰ ἄφηνε νὰ τὸν ζέψουν ὅλα αὐτὰ τὰ ἀνδρείκελα. Μᾶς κορόϊδεψαν κάνοντάς μας νὰ ἐκτονωθοῦμε σὲ ἀκραῖα στοιχεῖα, τὰ ὁποῖα ἀνακάτεψαν τὸν ἀρχαῖο ἑλληνικὸ κόσμο μὲ τὴν Ὀρθοδοξία καὶ εἴδαμε τὰ χάλια τους, γιὰ νὰ ἐκτονωθεῖ ὁ κόσμος καὶ νὰ ἐπιστρέψει πάλι σὲ αὐτούς. Εἶναι ἀπαράδεκτη αὐτὴ ἡ κατάστασή μας. Μοιάζουμε μὲ πτῶμα, στὸ ὁποῖο γίνονται μαλάξεις γιὰ νὰ ἐπανακτήσει τὴν ζωή, καὶ εἶναι ντροπὴ γιὰ ὅλους μας αὐτό.

Μὲ συγχωρεῖτε πάρα πολύ. Ἔκαμα κατάχρηση τοῦ χρόνου μου. Ὡστόσο ὅμως, θέλησα νὰ σᾶς ἐξηγήσω ὅτι τὸ βιβλίο αὐτὸ εἶναι ἡ ἀρχὴ γιὰ τὴν ἐπιστροφή μας στὴν Ὀρθοδοξία. Ἡ ἐπιστροφή μας στὴν Ὀρθοδοξία δὲν θὰ γίνει μὲ τὸ ‘’σᾶς’’ καὶ μὲ τὸ ‘’σεῖς’’. Πρέπει ἐμεῖς νὰ γίνουμε Ὀρθόδοξοι. Ὁ Μακαριώτατος Ἀρχιεπίσκοός μας ἔριξε τὸ σύνθημα. Οὔτε δεξιὰ θὰ κοιτᾶμε, οὔτε ἀριστερά. Μπροστὰ θὰ κοιτᾶμε. Μπροστά. Πιστεύω ὅτι ὑπάρχουν ἀκόμη δυνάμεις σὲ αὐτὸ τὸν τόπο. Δὲν τέλειωσε ἡ Ἑλλάδα, ὅπως θέλουν κάποιες Κασσάνδρες νὰ λένε. Ἡ Ἑλλάδα ποτὲ δὲν πεθαίνει, ὅσο κρατάει τὸν Χριστό μας, γιατὶ ὁ Χριστὸς εἶναι ἀθάνατος. Ἡ Ἑλλάδα θὰ πεθάνει, ὅταν δὲν θὰ ὑπάρχουν πιὰ ἄνθρωποι σὲ αὐτὴ τὴν γῆ νὰ ζοῦν τὸν Χριστό μας. Αὐτὸ τὸ κακὸ ποὺ ἔχει γίνει νὰ ὑποτιμήσουμε τὴν πολιτικὴ καὶ νὰ παίζουμε τόσους αἰῶνες τὸ παιχνίδι τῶν πολιτικῶν, μὴν πεῖτε ἐναντίον τῶν ἐκλεγμένων. Θὰ ποῦμε. Γιατὶ λένε ἐκεῖνοι ἐναντίον τῶν χειροτονημένων ἀπὸ τὴ Θεία Χάρη; Αὐτοὺς τοὺς ψηφίζει κατ’ ἀνάγκη ὁ λαός, γιατὶ κάτι πρέπει νὰ γίνει. Τὸν κληρικὸ τὸν ψηφίζει κάθε μέρα μὲ τὸ νὰ τοῦ ἀνοίγει τὴν καρδιά του, νὰ τοῦ ἐναποθέτει τὰ προβλήματά του, νὰ ζητάει ἀκόμα καὶ οἰκονομικὴ βοήθεια. Ὑποτιμήσαμε τὴν πολιτική, γιατὶ θεωρήσαμε ὅτι εἶναι μία κατηγορία ἀνθρώπων καὶ δραστηριοτήτων ποὺ δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει. Δὲν μᾶς ἐνδιαφέρει; Μᾶς ἐνδιαφέρει ἀκόμη καὶ ἂν περιορίζετο στὰ οἰκονομικά, καὶ στὰ στρατιωτικά, καὶ στὰ βιομηχανικά, γιατὶ καὶ ἐκεῖ πρέπει νὰ ἔχουμε τὴν ἐποπτεία.

Προσέξτε, ἐποπτεία. Μὴν κατηγορηθῶ ὅτι εἰσηγοῦμε νὰ ἐμπλακοῦμε οἱ κληρικοὶ καὶ νὰ πάρουμε πολιτειακὰ καὶ πολιτικὰ ἀξιώματα. Αὐτὸ τὸ ἔχω πεῖ σὲ ὅλους τοὺς τόνους, καὶ τὸ ἔχω γράψει, καὶ τὸ γράφω καὶ στὸ βιβλίο αυτό. Ἡ ἐποπτεία εἶναι ἐποπτεία. Δὲν μοῦ λέτε, τί δουλειὰ εἶχε ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος νὰ ἐλέγξει τὸν Ἡρώδη, λέγοντάς του: «οὐκ ἔξεστί σοι ἔχειν τὴν γυναῖκα τοῦ ἀδελφοῦ σου;» Γιατί τὸν ἤλεγξε; Γιατί ἔκανε τὸν θρησκευόμενο τὴν ἐποχὴ ἐκείνη. Ἐὰν κάποιος πολιτικὸς πεῖ ὅτι εἶμαι ἄθεος, ἄθρησκος, βεβαίως καὶ δὲν θὰ τὸν ἐλέγξει ὁ κληρικός. Βεβαίως καὶ δὲν θὰ τὸν ἐλέγξει, ἀλλὰ παραπάνω ἀπὸ 5% δὲν πρόκειται νὰ πάρει. Τὰ πολλὰ ποσοστὰ ποὺ σὲ ὁδηγοῦν στὴν κυβέρνηση πρέπει νὰ ἔχουν τὴν ἔγκριση τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ ὅταν σιωπᾶ ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἔνοχη, γιατὶ Αὐτὴ μὲ τὴν σιωπή της ἀναδεικνύει αὐτοὺς τοὺς προδότες ὡς ἄρχοντες.

Ἡ Ἐκκλησία ὀφείλει νὰ πεῖ προεκλογικὰ θὰ σᾶς θέσω εἴκοσι ἐρωτήματα γιὰ νὰ τοποθετηθεῖτε. Καὶ ἐὰν δὲν τοποθετηθοῦν, ὅπως θέλει ὁ Θεὸς καὶ ἡ Ἐκκλησία του, πολὺ εὔκολα μπορεῖ νὰ πεῖ στὸν λαό, ὅσοι πιστοί, αὐτοὺς μὴν τοὺς ψηφίσετε. Καὶ τότε νὰ δοῦμε πῶς θὰ ἐκλιπαροῦν οἱ πολιτικοί. Ἀλλὰ τὰ σκοτεινὰ κέντρα ἔχουν τυλίξει καὶ τὸ ράσο μέσα τους καὶ δὲν μπορεῖ νὰ βρεθεῖ ἄκρη, παρὰ μόνο ὁ Θεὸς μπορεῖ νὰ τὴν βρεῖ. Αὐτὰ τὰ σκοτεινὰ κέντρα πρέπει νὰ τὰ φωτίσει ὁ κάθε πιστός, καὶ νὰ φωτίσει καὶ τοὺς ἀφωτίστους, ὥστε νὰ συνειδητοποιήσουν ὅτι καὶ ἡ ἐγκόσμια παρουσία τοῦ Χριστιανισμοῦ ἐπὶ τῆς γῆς ἐξαρτᾶται ἀπὸ τοὺς πολιτικούς. Καὶ μὴ σᾶς φανεῖ ὑπερβολὴ αὐτό. Ὁ ἴδιος ὁ Χριστὸς μᾶς λέει, «ἄρα ἐλθὼν ὁ Κύριος εὕρει τὴν πίστιν ἐπὶ τῆς γῆς;» Τί ἐννοεῖ  ; Θὰ βρεθεῖ ἡ πίστη κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία; Ὄχι, ἴσως. Ἢ σὲ δύο, τρεῖς θὰ βρεθεῖ. Γιατί; Λέτε νὰ εἶναι πιστοὶ οἱ ἄρχοντες καὶ λαὸς νὰ μὴν ὑπάρχει πιστός; Καὶ ὅπως λένε οἱ Πατέρες μας, ἡ Ἁγία Γραφὴ καὶ γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ἀποκάλυψη ἐγράφησαν, οἱ προφητεῖες δηλαδὴ οἱ δυσμενεῖς ἐγράφησαν γιὰ νὰ μὴν πραγματοποιηθοῦν, ὅπως δὲν πραγματοποιήθηκε ἡ ἀπειλὴ τοῦ Θεοῦ ὅτι θὰ ἀφανίσει τὴν Νινευή. Ἔτσι ὅσα γράφει ἡ Ἀποκάλυψη, ἔλεγε μέχρι πρόσφατα, πρὸ τῆς κοιμήσεώς τοῦ ὁ μακαριστὸς π. Πορφύριος: «ὅσα γράφει ἡ Ἀποκάλυψη δυσμενῆ, ἐγράφησαν γιὰ νὰ μὴ γίνουν». Καὶ ὅμως ἐμεῖς μὲ μοιρολατρεία, μὲ ἕνα πνεῦμα θρησκευτικό, ἀλλὰ ὄχι πνευματικὸ καὶ Ὀρθόδοξο, ἔχουμε ὑποταγεῖ στὴν μοῖρα μας καὶ λέμε: «ὁ Θεὸς ὅμως, θὰ νικήσει». Ἡ Ἐκκλησία δὲν καταβάλλεται. «Πύλαι ᾍδου οὐ κατισχύσουσιν αὐτῆς». Βεβαίως, ἡ Ἐκκλησία σώζει, δὲν σώζεται, ἀλλὰ οἱ πιστοὶ καταστρέφονται. Ἡ Ἐκκλησία δὲν χάνεται, οἱ πιστοὶ θὰ χαθοῦν. Ἡ σημασία ποὺ ἔχει τὸ ἔργο τοῦ πολιτικοῦ, ἐὰν λάβετε ὑπόψη σας τὰ σημερινὰ μέσα ἐνημερώσεως εἶναι συντριπτικὰ ἀσύλληπτα πολλαπλάσια τῆς ἐξουσίας καὶ τῆς δυνατότητος ποὺ ἔχουμε ἐμεῖς οἱ κληρικοί. Ἐὰν νομίζουμε ὅτι μὲ δύο ὧρες στὴν Ἐκκλησία θὰ ἀναπληρώσουμε τὸν ὀχετὸ καὶ τὸν βόρβορο τῶν μέσων ἐνημερώσεως, τῶν σχολείων, τῶν κρατικῶν παρεμβάσεων, τὴν μόλυνση ὅλη ποὺ σκορπίζει ἡ πολιτικὴ ζωή, εἴσαστε πάρα πολὺ γελασμένοι. Καὶ μὲ αὐτὸ τὸ περίεργο ἀνέκδοτο φτάσαμε στὶς μέρες μας ἤδη ἀποχριστιανισμένοι σχεδόν. Τὰ παιδάκαια τῆς Α΄ Δημοτικοῦ, τὰ ἐγγόνια μας, ἀκοῦνε ἀπὸ τοὺς συμμαθητάς τους: «πιστεύεις ἀκόμη στὸ μῦθο Χριστό; Εἶναι σὰν τὸν Ἅγ. Βασίλειο ὁ Χριστός. Ἄντε καημένε ποὺ πιστεύεις». Ὑποτιμήσαμε τὴν πολιτική, ἡ ὁποία ἔχει πάρει τὴν θέση τῆς Ἐκκλησίας πλέον καί, ἐνῶ δὲν λύνει κανένα βιοτικὸ πρόβλημα, κανένα μὰ κανένα. Ποιὸ πρόβλημα σᾶς ἔχει λύσει; Συνεχῶς ἀσχολεῖται μὲ τὸ πῶς θὰ καταβαραθρώσει τὸν Χριστὸ ἀπὸ τὶς ψυχὲς τῶν Ἑλλήνων. Καὶ μεθαύριο, καὶ ἄλλη κυβέρνηση νὰ ἀνεβεῖ μὴν περιμένετε νὰ ἀλλάξει τὰ οἰκονομικά. Θὰ ἀλλάξει τὰ θεολογικά, τὰ πνευματικά, θὰ ἀποτελειώσει τὴν Πατρίδα μας. Ὅσο εἶναι καιρὸς «φύλακες γρηγορεῖτε».

(1:42:20 – 1:42:31) κ. Σωτήρης Λαιζηνός: Μὲ τὴν ὁμιλία τοῦ π. Βασιλείου ὁλοκληρώθηκε ἡ παρουσίαση τοῦ βιβλίου «ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ» τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης.

(1:42:32 -  1:43:20) π. Βασίλειος: Θὰ συνεχίσουμε μὲ τὶς ἐρωτήσεις. Ὑπάρχουν δύο ἀσύρματα μικρόφωνα. Ὅποιος θέλει νὰ πάρει τὸ λόγο νὰ ρωτήσει διευκρινιστικά. Νὰ προσέχουμε ὅμως μὴν ἐμπλακοῦμε σὲ ἱστορικὰ γεγονότα, νὰ μὴν ἐμπλακοῦμε σὲ πρόσωπα καὶ ἱστορίες, ἀλλὰ νὰ ἐπικεντρωθοῦμε στὸ πνεῦμα, ἀλλὰ καὶ στὸ νόημα τοῦ βιβλίου αὐτοῦ καὶ στὸ πῶς πρέπει νὰ συνεχίσουμε τὴν πορεία μας. Ὁρίστε, χέρια. Ὁ κ. Καργάκος. Σηκωθεῖτε λίγο νὰ σᾶς βλέπουμε.

(1:43:21 -  1:43:24) κ. Καργάκος: Εἶναι πολλῶν ἐπαίνων ἀξίας…

(1:43:38 -  1:43:43): π. Βασίλειος: Νὰ μᾶς ἔλθετε καὶ στὸ βῆμα, γιατὶ θέλουμε καὶ νὰ σᾶς βλέπουμε καὶ νὰ σᾶς ἀκοῦμε.

(1:43:55 -  1:49:10) κ. Καργάκος: Εἶναι, λέω, πολλῶν ἐπαίνων ἀξίας ἡ ἔκδοσις αὐτοῦ τοῦ ἔργου ἀπὸ τὸν ἐκδοτικὸ οἶκο «ΥΠΑΚΟΗ». Ἔχουμε στὰ χέρια μας ἕνα βιβλίο, τὸ ὁποῖο μπορεῖ νὰ δημιουργήσει ἕναν τεράστιο κύκλο προβληματισμοῦ καὶ νὰ μπορέσουμε νὰ κάνουμε ἐπανατοποθετήσεις πάνω στὴν σύγχρονη Ἑλληνικὴ ἱστορία. Θὰ σταθῶ σὲ τρία σημεῖα. Ὅσοι ἔχετε μελετήσει βιβλία τοῦ Εὐγενίου Βουλγάρεως θὰ ἔχετε διαπιστώσει ὅτι ὁ πολύαθλος αὐτὸς πνευματικὸς ἄνθρωπος ἔγραφε σὲ μία ἀπόκρημνη καὶ ἀπρόσιτη λογία γλώσσα. Καὶ ὅμως ἐδῶ, ἐντυπωσιάζει τὸ γεγονὸς ὅτι μεταχειρίζεται μία γλῶσσα ἁπλὴ καὶ ἀπόλυτα κατανοητή. Παίρνω παράδειγμα. Ὅσοι ἔχετε τὸ βιβλίο κοιτάξτε στὴν σελίδα 235, τὸ ἄρθρο 220 ποὺ λέει: «Ἡ τιμωρία πρέπει νὰ εἶναι ἀνυπέρθετος, ἀνάλογα μὲ τὸ σφάλμα» καὶ δημοσία, ἢ ἀκόμα προσέξτε παρακαλῶ αὐτὸ «διαφέρει τὸ νὰ πιαστεῖ ἕνας ἄνθρωπος ἀπὸ τὸ νὰ καταφυλακωθεῖ». Τὸ δεύτερο θέμα ποὺ θέλω νὰ δείξω εἶναι ὅτι μέχρι τώρα ἔχει διαμορφωθεῖ στὴν σύγχρονη ἱστοριογραφία ἡ ἀντίληψη ὅτι ἡ Ἑλληνικὴ Ἐπανάσταση καὶ ἡ δημιουργία τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους εἶναι λίγο πολὺ ἀπότοκος τῶν πνευματικῶν καὶ πολιτικῶν ἐπιρροῶν τῆς Δύσης. Χωρὶς νὰ ἀμφισβητῶ αὐτό, χωρὶς νὰ ἀμφισβητῶ ἐπιρροές, ἄλλωστε ὁ Γέρος τοῦ Μοριᾶ εἶπε ὅτι: «ἡ Γαλλικὴ Ἐπανάσταση καὶ ὁ Ναπολέων ἔκανε καὶ ἄνοιξαν τὰ μάτια τους ὁ κόσμος», δὲν ἔχει μελετηθεῖ στὸν βαθμὸ ποὺ πρέπει ἡ ἐπιρροὴ ἡ ὁποία ἄσκησε πάνω στὸν Ἑλληνικὸ κόσμο ὁ χῶρος τῆς Ρωσίας. Ταπεινή μου γνώμη εἶναι ὅτι οἱ πνευματικές, πολιτικές, ἀλλὰ καὶ στρατιωτικὲς ἐπιρροὲς ποὺ μᾶς ἔρχονταν ἀπὸ τὴν Ρωσία εἶναι πολὺ ἐντονότερες ἀπὸ αὐτὲς ποὺ ἔρχονταν ἀπὸ τὴν Δύση. Πρὸς μέλέτη προτείνω τὸ νὰ ἐξεταστεῖ τὸ βιβλίο αὐτὸ γιὰ νὰ δοῦμε ποιὲς ἐπιρροὲς ἄσκησε πάνω στὴν σύνταξη τῶν τριῶν Συνταγμάτων κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως.

Μιὰ ματιὰ ποὺ ἔριξα μπορῶ νὰ σᾶς διαβεβαιώσω ὅτι περιέχονται ρῆτρες ἐδῶ ποὺ εἶναι σχεδὸν αὐτολεξεὶ στὰ Ἑλληνικὰ Συντάγματα καὶ πρῶτα ἀπ’ ὅλα αὐτὸ ποὺ ἔθιξε ἡ κα Παπαδάκη ὅτι τὰ Ἑλληνικὰ Συντάγματα ἀρχίζουν μὲ ἐπίκληση τῆς Ἁγίας Τριάδος. Καὶ κάτι ἄλλο ποὺ προτείνω γιὰ μελέτη στοὺς νεότερους αὐτό, νὰ βροῦν ποιές ἐπιρροὲς εἶχε πάρει ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ σκέψη, διότι αὐτὰ ποὺ ἀκούσατε περὶ γεωργίας δείχνουν ὅτι ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη εἶχε διαβάσει τὸν οἰκονομικὸ λόγο τοῦ Ξενοφῶντος. Πολλὰ πράγματα μέσα ἐδῶ εἶναι ἀναπαραγωγὴ τῶν σκέψεων ποὺ εἶχε διατυπώσει ὁ μεγάλος ἐκεῖνος ἱστορικός. Καὶ κλείνω λέγοντας ὅτι ὅσοι θὰ κάνετε τὸν κόπο νὰ μελετήσετε τὰ Περὶ Ἐμπορίας θὰ διαπιστώσετε μὲ ἔκπληξη ὅτι ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη εἶχε διαβάσει καὶ τοὺς Νόμους τοῦ Πλάτωνα. Καὶ μάλιστα τὸν Πλάτωνα τὸν ἀναφέρει ὀνομαστικὰ στὴν σελίδα 279, στὸ ἄρθρο 339 ποὺ λέει: «Ὁ Πλάτωνας λέγει ὅτι εἰς μία πόλιν εἰς ἣν ἐγίνεται ἐμπόριον θαλάσσιο χρειάζονται τὸ ἥμισυ ὀλιγότεροι πολιτικοὶ νόμοι» καὶ αὐτὸ εἶναι ἀληθές. Ἄρα μεταξὺ τοῦ ἑλληνικοῦ κόσμου καὶ τοῦ ρωσικοῦ κόσμου ὑπῆρχε μία διαλεκτικὴ σχέση ποὺ εὔχομαι καὶ στὸ μέλλον νὰ διατηρηθεῖ γιὰ τὸ καλό, ἂς τὸ ποῦμε τῆς Ὀρθόδοξης κοινωνίας, ἡ ὁποία τοὐλάχιστον μπορεῖ νὰ κρατάει ψηλὰ τὴ σημαία, ἂς τὸ ποῦμε τοῦ Χριστοῦ. Νὰ εἶστε καλά.

(1:49:34 – 1:49:42):π. Βασίλειος: Ἄλλος. Ὀρίστε. Μικρόφωνο δῶστε πίσω. Σηκῶστε χέρι. Ναί.

(1:49:44 – 1:50:12): Ἀκροατήριο: Ὁ Ἅγ. Νικόδημος ἀποκαλεῖ τὸ βιβλίο αὐτὸ ὠφέλιμο γιὰ ὅλη τὴν Ἐκκλησία. Ἔχω δύο ἀπορίες ἀπὸ αὐτὴ τὴν ἔκφραση τοῦ Ἁγ. Νικοδήμου. Πρῶτον, μήπως ἦταν ὠφέλιμο γιὰ ἐκείνη τὴν περίοδο, τὴν περίοδο τῆς παλιγγενεσίας, ὅπου ἦταν ἄλλες οἱ συνθῆκες;

(1:50:13 – 1:50:17): π. Βασίλειος: Τί ἔπαθε τὸ μικρόφωνο; Γιὰ σηκωθεῖτε ὄρθιος.

(1:50:18 – 1:51:07): Ἀκροατήριο: Ναί. Λέω, μήπως τότε κατὰ τὴν περίοδο τῆς παλιγγενεσίας οἱ συνθῆκες ἦταν διαφορετικὲς ἀπὸ τὶς σημερινές; Σήμερα γιὰ παράδειγμα ὁ Ἕλληνας ἔχει χάσει ἐν πολλοῖς τὴν ταυτότητά του ποὺ ἦταν ταυτισμένη μὲ τὴν πίστη μας. Ὁ Ἕλληνας μπορεῖ νὰ θεωρεῖται νομικὰ καὶ ἕνας ἄθεος, ἕνας εἰδωλολάτρης, ἕνας μουσουλμάνος τῆς Θράκης. Αὐτὴ εἶναι ἡ πρώτη ἀπορία μου. Καὶ ἡ δεύτερη ἐρώτησή μου εἶναι ποιὰ εἶναι ἡ ἐπίδραση στὸ σημερινὸ γίγνεσθαι, ὅπου ἐπικρατεῖ ἡ παγκοσμιοποίηση, ὅπου οἱ ἀποφάσεις λαμβάνονται ἀπὸ ἄλλα κέντρα, πόσο θὰ μποροῦσε νὰ ὠφελήσει στὶς συγκεκριμένες συνθῆκες ποὺ ζοῦμε ὅλοι μας.

(1:51:08 – 1:57:29) π. Βασίλειος: Ὡς πρὸς τὸ πρῶτο ἐρώτημα νομίζω ὅτι ἤδη εἶπα κάποια πράγματα. Ἡ ἐποχὴ ποὺ ἐγράφη αὐτὸ τὸ ἔργο μὲ τὴ σημερινὴ εἶναι ἴδια. Καὶ τότε οἱ ἄνθρωποι εἶχαν πάρει ἀπόφαση, ἢ τοὐλάχιστον ἔτσι τοὺς ἔλεγαν οἱ μορφωμένοι καὶ οἱ προύχοντες ὅτι πρέπει νὰ συμβιβαστεῖτε μὲ τὴν ἰδέα ὅτι εἶστε ὑπόδουλοι, ὅτι δὲν ὑπάρχει ἐλπίδα. Ὁ Ἅγ. Νικόδημος ὅταν μεταφράστηκε αὐτὸ τὸ ἔργο ἦταν 21 ἐτῶν καὶ ὡς γνωστὸν ὁ Ἅγ. Νικόδημος ἀπὸ 18 ἐτῶν ἔγραφε τότε καὶ ἔγραφε ἀνωνύμως. Ἔχουμε κάνει μερικὲς μελέτες σχετικές. Δὲν εἶναι τῆς παρούσης ὥρας. Ὡστόσο, καὶ ἀργότερα ποὺ συνέθεσε τὰ «Πνευματικὰ Γυμνάσματα» καὶ εἶχε περισσότερες πληροφορίες ἀπὸ τὴν Ρωσία γιὰ τὸ σύγγραμμα αὐτό, εἶχε καὶ ἐπαφὲς μὲ τὸν Εὐγένιο Βούλγαρη καὶ ἄλλους. Τότε πλέον διετράνωσε αὐτήν του τὴν πεποίθηση ὅτι πρόκειται γιὰ ἕνα βιβλίο ὠφελιμότατο γιὰ ὅλη τὴν Ἐκκλησία. Οἱ συνθῆκες τῆς ἐποχῆς ἐκείνης μὲ τὶς σημερινὲς εἶναι ἴδιες, μὲ μία τραγικὴ διαφορά, ὅτι τότε ἐθεωρεῖτο ἀπὸ κλῆρο καὶ λαὸ ὅτι εἶναι ἀδιανόητο ἡ πολιτικὴ νὰ μὴν ἔχει τὴν εὐλογία, τὴν ἐποπτεία καὶ τὴν συμφωνία τῆς Ἐκκλησίας, τοῦ κλήρου δηλαδή, τοῦ Ὀρθοδόξου κλήρου, ἐνῶ σήμερα, ζώντας σὲ μία παγκοσμιοποιημένη ἐποχὴ ἔχουμε υἱοθετήσει ὡς Ὀρθόδοξοι τὴν τοποθέτηση ὅτι οἱ δραστηριότητες εἶναι ξεχωριστές, καὶ ὄχι μόνο ἡ πολιτικὴ εἶναι ξεχωριστή, ἀλλὰ καὶ ἡ ἐπιστήμη. Σήμερα, οἱ ἐπιστήμονες θεωροῦνται ὅτι εἶναι στὸ ἀπυρόβλητο καὶ ὑποστηρίζουν δυστυχῶς καὶ Ὀρθόδοξοι κληρικοὶ ἐπιστήμονες καὶ εὐσεβεῖς, ὑποστηρίζουν ὅτι ἡ Ἁγία Γραφὴ μπορεῖ ἀπὸ τὰ εὑρήματα τῆς ἐπιστήμης νὰ διαψευστεῖ. Καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη ἔρχονται οἱ ἐπιστήμονες, πρόσφατα δημοσιεύσαμε κάποια ἄρθρα, καὶ λέγουν ὅτι τίποτε ἀπὸ αὐτὲς τὶς θεωρίες δὲν ἔχει ἐπαληθευτεῖ. Ἔσπευσαν Ὀρθόδοξοι κληρικοὶ καὶ θεολόγοι νὰ μιλήσουν γιὰ τὴν προφητικὴ δύναμη τοῦ Ἁγ. Γρηγορίου Νύσσης ποὺ στὰ συγγράμματά του προβλέπει τὴν θεωρία τοῦ big-bang, ἐνῶ αὐτὴ ἡ θεωρία δὲν ἀποδεικνύεται μὲ τίποτε. Κάθε μέρα ποὺ περνάει διαψεύδονται ὅλες αὐτὲς οἱ θεωρίες. Καὶ ὅμως, τέτοια ἡμιμάθεια ἔχουμε, τέτοια τυφλὴ ὑπακοὴ στὰ δόγματα, ποὺ λένε ὅτι ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει καμία δουλειὰ μὲ τὴν ἐπιστήμη, ἡ Ἐκκλησία δὲν ἔχει καμία δουλειὰ μὲ τὴν πολιτική. Αὐτὴ ἡ τακτική μας, ἔκανε καὶ τὴν ἐπιστήμη καὶ τὴν πολιτικὴ ποὺ συμπλέουν, οἱ πολιτικοὶ ἐνισχύουν τοὺς ψεύτικους ἐπιστήμονες, τοὺς φαντασιόπληκτους, καὶ ἐνισχύεται ἡ ἀθεΐα καὶ ἐπικρατεῖ. Γιατί οἱ Πατέρες μας μάθαιναν ὅλες τὶς ἐπιστῆμες, λέτε, στὴν ἐποχή τους; Δὲν τὶς μάθαιναν τὶς ἐπιστῆμες καὶ μετὰ γνώριζαν τὸν Χριστιανισμό. Αὐτὰ ποὺ γράφει ὁ Μέγας Βασίλειος καὶ ἐλεεινολογεῖ τὸν ἑαυτό του εἶναι γιὰ τὴν μελέτη τῆς φιλοσοφίας τῆς ἀρχαίας, καὶ μάλιστα τῶν ἀρχαίων μύθων. Δὲν μιλάει ὅτι ἦταν ματαιοπονία ἡ μελέτη τῶν ἐπιστημῶν ποὺ ἐγνώριζε. Εἶναι δυνατὸν ὁ Θεός, ποὺ γνωρίζει, δημιούργησε τὰ πάντα, ἀποκαλύπτει τὸν Ἑαυτό Του στοὺς ἀνθρώπους καὶ τοὺς στερεῖ τὴν γνώση; Ὁ π. Πορφύριος ἔλεγε ὅτι τὸ φάρμακο τοῦ καρκίνου εἶναι μπροστὰ στὰ μάτια τῶν ἀνθρώπων καὶ δὲν τὸ βλέπουν, ποὺ σημαίνει ὅτι εἶχε πληροφορία ἀπὸ τὸν Θεὸ ποιὸ εἶναι αὐτό, ἀλλὰ δὲν εἶχε ἐντολὴ νὰ τὸ φανερώσει, καὶ πολλὰ ἄλλα. Αὐτὰ ποὺ λέει ἡ ἀρχαία γραφὴ γιὰ τὴν προΰπαρξη τοῦ φωτὸς πρὶν ἀπὸ τοὺς φωστῆρες τὸ ἀνακάλυψαν οἱ ἐπιστήμονες τὸν 20ο αἰώνα. Δὲν διαψεύδεται ἡ Ἁγία Γραφὴ ἀπὸ τὴν ἐπιστήμη. Ἀντίθετα, ὅτι διαψεύδει τὴν Ἁγία Γραφὴ εἶναι παραμύθι. Αὐτὴ λοιπόν, ἡ ἀτμόσφαιρα ποὺ ζοῦμε σήμερα εἶναι ἡ τραγικὴ διαφορά. Ὡστόσο, ἡ σταθερὰ ποὺ πρέπει νὰ μᾶς καθοδηγεῖ εἶναι ἡ πίστη μας στὸν Θεὸ καὶ ἡ παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ μας καὶ ἡ ἱστορικὴ βεβαιότητα ὅτι: «κρεῖσσον εἷς ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Κυρίου ἢ μύριοι παράνομοι. Οὗτοι ἐν ἅρμασι καὶ οὗτοι ἐν ἵπποις, ἡμεῖς δὲ ἐν ὀνόματι τοῦ Κυρίου τοῦ Θεοῦ ἡμῶν μεγαλυνθησόμεθα». Ἄλλος. Ὁρίστε. Ἡ κα Ἀλεξάκη.

(1:57:31 – 1:57:32) Ἀκροατήριο: Νομίζω.

(1:57:33 – 1:57:34) π. Βασίλειος: Μισὸ λεπτό, μισὸ λεπτό.

(1:57:36 – 2:01:51) Ἀκροατήριο: Εὐχαριστῶ πολύ. Χωρὶς νὰ παραλείψω νὰ συγχαρῶ τόσο ἐσᾶς π. Βασίλειε, ὅσο καὶ τοὺς εἰσηγητάς, ἦταν τόσο σαφὴς ὁ λόγος, τόσος γλαφυρός, σαφής, ἄνετος, καθαρός, ἀξιοπρεπὴς καὶ ἀντιληφθήκαμε μὲ πολὺ λίγα λόγια τὴν οὐσία. Καὶ πράγματι τὴν οὐσία, ὅπως τοὐλάχιστον ἔχουμε συνηθίσει καὶ ἀπὸ τὴν πρεσβυτέρα νὰ μαθαίνουμε πράγματα, ἀλλὰ ἀντιλήφθηκα ὅτι καὶ οἱ ὑπόλοιποι εἰσηγητὲς παρουσίασαν ἐξαιρετικὰ τὸ κομμάτι ποὺ τοὺς ἀφοροῦσε καὶ ἔγιναν ἀντιληπτὰ πάρα πολλὰ πράγματα. Θὰ ἤθελα καὶ εἰς ἐπίρρωσιν τῶν ὅσων εἶπε ὁ πρῶτος ὁμιλητής, ὁ ἀξιότιμος καθηγητὴς κ. Καργάκος, ὅτι πράγματι τὸ πόνημα αὐτὸ τῆς Μεγάλης Αἰκατερίνης σχετίζεται καὶ ἀναφέρει ἀποσπάσματα, τόσο τῶν συνταγμάτων τῆς Χώρας μας, ὅσο καὶ τῆς νομοθεσίας, καὶ θὰ εἶμαι πιὸ συγκεκριμένη, ἀναφερόμενη σὲ ὁρισμένα ἀποσπάσματα, τὰ ὁποῖα παίρνω ἀπὸ τὸ βιβλίο αὐτό, ἀπὸ τὸ σύγγραμμα, προκειμένου νὰ σᾶς πῶ ὅτι ἀναφέρει συγκεκριμένα τὴν ἀρχὴ τῆς nullum crimen, nulla poena sine lege, ποὺ σημαίνει ὅτι κανένα ἔγκλημα καὶ καμία ποινὴ δὲν ἐπιβάλλεται χωρὶς νόμο. Τὸ ἔχουμε υἱοθετήσει καὶ ἰσχύει στὸ ποινικό μας δίκαιο καὶ βλέπουμε καὶ τὸ ἀντικρύζουμε σὲ ἕνα σύγγραμμα τῆς ἐποχῆς τοῦ 1778, ἂν θυμᾶμαι καλά, ὅπως μᾶς ἀνέφερε ἡ πρεσβυτέρα. Σὺν τοῖς ἄλλοις ὑπάρχει ὁ διαχωρισμὸς τῶν ἐξουσιῶν. Εἶναι ἡ ἀρχὴ τοῦ Montesquieu, ποὺ οἱ ἐξουσίες πρέπει νὰ εἶναι διαχωρισμένες μεταξύ τους. Ἐπίσης ὑπάρχουν ρυθμίσεις οἱ ὁποῖες ἀναφέρουν ὅτι «ἡ τιμωρία περίσσεια καὶ ὑπερβολὴ ποτὲ δὲν ἔκαμε τοὺς ἀνθρώπους καλλιωτέρους». Αὐτὸ εἶναι ἕνα στοιχεῖο ποὺ μοῦ λέει ἐμένα, ποὺ μὲ κάνει νὰ σκεφτῶ ὅτι τὸ σύγγραμμα εἶναι πρωτοποριακό. Καὶ γιὰ τὴν ἐποχή του εἶναι πρωτοποριακό. Βλέπει πράγματα, τὰ ὁποῖα κάνουν τὸν νομοθέτη νὰ εἶναι πολὺ ἀντικειμενικὸς καὶ νὰ σκέπτεται προηγουμένως ὅτι δηλαδὴ καὶ ἡ ὑπερβολὴ στὴν ἐπιβολὴ τῆς ποινῆς δὲν ἐπιφέρει καλὰ καὶ θετικὰ ἀποτελέσματα. Ἐπίσης, τὸ τελευταῖο ἀπόσπασμα σχετικὰ μὲ τὸ ἴδιο κεφάλαιο εἶναι ὅτι δὲν μπορεῖ νὰ στερηθεῖ ἡ ἐλευθερία, χωρὶς ὠφέλεια τῶν δανειστῶν, ποὺ ἰσχύει στὸν χῶρο τοῦ ἐμπορίου. Ἑπομένως, σέβεται καὶ τὰ δύο μέρη στὸ ἐμπόριο. Ἐπιβεβαιώνω ἔτι τὸ στοιχεῖο ποὺ ἀνέφερα ὅτι εἶναι πρωτοποριακό.

Θὰ ἤθελα τέλος, νὰ παρατηρήσω ὅτι ἴσως νὰ μὴν εἶναι ἄμοιρο, θὰ πρέπει νὰ γίνει ἕνας συσχετισμὸς μὲ τὸ γεγονὸς ὅτι ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη εἶχε ἀλληλογραφία καὶ οὐσιαστικὴ ἐπικοινωνία καὶ ἐπαφὴ μὲ τὸν Βολταῖρο. Χρονικὰ δὲν μπορῶ νὰ τὸ τοποθετήσω ὅτι ἐπηρεάστηκε τὸ σύγγραμμά της ἀπὸ τὶς ἰδέες τοῦ Βολταίρου, ὅπως θὰ τὶς περιέγραφε ἢ θὰ τὶς ἀνέφερε στὰ κείμενα, στὶς ἐπιστολὲς αὐτές, διότι ὅπως πάλι ἀντλῶ πηγὴ ἀπὸ τὴν πρεσβυτέρα, ἡ ἐπαφή της μὲ τὸν Βολταῖρο καὶ ἡ ἀλληλογραφία ξεκίνησε τὸ 1778 καὶ ὁλοκληρώθηκε μὲ τὸν θάνατό της. Ἑπομένως, δὲν ἐπηρεάστηκε τὸ σύγγραμμά της αὐτὸ ἀπὸ τὶς ἰδέες τοῦ Βολταίρου. Αὐτὸ ὅμως δὲν σημαίνει ὅτι σὲ τυχὸν ἐπικοινωνία τὴν ὁποία εἶχαν καὶ ἡ ὁποία δὲν ἦταν ἐπίσημη, δὲν εἶχε ἐπηρεαστεῖ καὶ ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη ἀπὸ τὶς ἰδέες τῆς Δύσης, ἢ καὶ ἀντίστροφα, δηλαδὴ ἑκατέρωθεν νὰ εἴχαμε ἐπηρεασμὸ τῆς Δύσεως ἀπὸ τὴν Ρωσία καὶ τῆς Ρωσίας ἀπὸ τὴν Δύση. Σὲ αὐτὸ ἀκριβῶς ἀναφέρται ὁ Montesquieu, ὁ ὁποῖος ἔζησε καὶ ἕδρασε στὴ Γαλλία καὶ ἀνέπτυξε τὶς ἀπόψεις του ἐκεῖ.

(2:01:52 – 2:02:58) π. Βασίλειος: Ἡ σχέση μὲ τὸν Βολταῖρο ἔγινε μέσω τοῦ Εὐγενίου Βουλγάρεως. Ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης ἦταν συνομιλητὴς τοῦ Βολταίρου καὶ αὐτὸς πήγαινε καὶ ἐρχότανε στὴ Γαλλία καὶ στὴν Ρωσία καὶ γι’ αὐτὸ οἱ ἰδέες του -ὅπως εἶπα σὲ κάποια στιγμή, μετεφέρθησαν ὅπως καὶ ἄλλων τῆς ἐποχῆς ἐκείνης λογίων, οἱ ὁποῖοι εἴτε μέσω ἀντιπροσώπων τους, εἴτε καὶ οἱ ἴδιοι, ὅπως ὁ Montesquieu – εἶχαν μεταφερθεῖ στὰ αὐτοκρατορικὰ ἀνάκτορα. Ἡ Μεγάλη Αἰακτερίνη κοιμήθηκε τὸ 1796. Τὸ 1768 γράφτηκε ἡ «ΝΑΚΑΖ»,  ἡ «ΕΙΣΗΓΗΣΙΣ» στὰ ρωσικά, οἱ ἰδέες ὅμως κυκλοφοροῦσαν ἐν τῷ μεταξύ. Ὁρίστε.

(2:03:01 – 203:06) Ἀκροατήριο: Ξανθόπουλος Γεώργιος. Εἶμαι Ἕλληνας ἐκ Ρωσίας, μορφωμένο ἄτομο, ἔχοντας τελειώσει δύο πανεπιστήμια.

(203:08 – 2:03:09) π. Βασίλειος: Χαίρομαι πολύ.

(2:03:10 – 2:03:36) Ἀκροατήριο: Θέλω λακωνικὰ νὰ πῶ δύο λόγια. Εἶμαι συγκινημένος ποὺ σήμερα εἶδα αὐτὰ ποὺ εἶδα, καὶ χαίρομαι, καὶ θέλω νὰ σᾶς συγχαρῶ γιὰ τὴν εἰσήγηση αὐτὴ τοῦ «ΝΑΚΑΖ» ποὺ παρουσιάζεται σήμερα. Ξέρουμε βέβαια ἐμεῖς λίγα πράγματα. Εἶμαι Ἕλληνας καὶ χαίρομαι ποὺ εἶμαι ἐδῶ, διότι εἴμασταν καπελωμένοι, ἂς ποῦμε, ἀπὸ τὴν δικτατορία τοῦ μαρξισμοῦ καὶ δὲν ἤμασταν ἐνημερωμένοι, δὲν ξέραμε αὐτὰ τὰ πράγματα.

(2:03:37- 2:03:38) π. Βασίλειος: Μάλιστα.

(2:03:39- 2:03:41) Ἀκροατήριο: Δὲν ἤμασταν ἐνημερωμένοι, δὲν ξέραμε αὐτὰ τὰ πράγματα.

(2:03:41- 2:03:41) π. Βασίλειος: Μάλιστα.

(2:03:42- 2:04:25) Ἀκροατήριο: Βεβαίως, ὁ καθένας μας ἔψαχνε πηγές. Ξέραμε πάρα πολλὰ γιὰ τὸν Καποδίστρια. Ξέραμε πάρα πολλὰ γιὰ τὴν μάχη τοῦ Ναυαρίνου. Ξέραμε πόσο βοηθοῦσε ἡ Ρωσία τὴν Ἑλλάδα. Ποθούσαμε πάντα αὐτὴ τὴν γέφυρα τῶν δύο λαῶν καὶ θἄλεγα ἐγὼ ὅτι αὐτὸ τὸ βιβλίο, ποὺ σήμερα θὰ παρουσιαστεῖ στὰ ἑλληνικά, μήπως οἱ ἐκδόσεις «ΥΠΑΚΟΗ» θὰ σκεφτόντουσαν καὶ θὰ βοηθοῦσα καὶ ἐγὼ νὰ γίνει καὶ στὰ ρώσικα, γιατὶ εἶμαι σίγουρος ὅτι ὁ Ρωσικὸς λαὸς καὶ Χριστιανοὶ ὑπάρχουν πάρα πολλοὶ ποὺ θὰ τὸ ἀγόραζαν, γιατὶ δὲν ξέρουν τίποτα γι’αὐτὸ τὸ βιβλίο.

(2:04:26- 2:05:50) π. Βασίλειος: Χαιρόμεθα πάρα πολὺ καὶ γιὰ τὴν παρουσία σας καὶ γιὰ ὅσα εἴπατε. Ἤδη τὸ βιβλίο εἶναι καὶ στὰ ρωσικὰ καὶ στὰ ἑλληνικά. Καὶ νὰ σᾶς πῶ μία εἴδηση, ἡ δημοσιογράφος, ἡ κα Παρασκευὴ Βαμβακᾶ, ἡ ὁποία βρίσκεται καὶ δημοσιογραφεῖ στὴ Μόσχα, στὸ ραδιόφωνο «ἡ φωνὴ τῆς Ρωσίας», καὶ στὴν ἐφημερίδα, καὶ στὴν ἱστοσελίδα, ἡ ὁποία μετὰ πολλῆς χαρᾶς πληροφορήθηκε τὴν ἔκδοση καὶ τὴν παρουσίαση τοῦ βιβλίου, ἤδη τὸ παρουσίασε στὸ ραδιοφωνικὸ σταθμὸ τῆς Μόσχας, ὅπως μᾶς ἔστειλε μὲ e-mail. Νὰ χειροκροτήσουμε τὴ δημοσιογράφο αὐτὴ στὸ πρόσωπο τῆς μητέρας της, ἡ ὁποία βρίσκεται ἐδῶ κοντά μας. Μᾶς ὑπεσχέθησαν ὅτι θὰ ἐνεργήσουν, ὥστε νὰ παρουσιαστεῖ τὸ βιβλίο αὐτὸ καὶ στὴ Μόσχα, ἀλλὰ πρέπει καὶ ἐσεῖς νὰ πρωτοστατήσετε.

(2:05:51- 2:06:00) Ἀκροατήριο: Ἔχω καὶ ἐγὼ φίλους καὶ δούλεψα δέκα χρόνια στὴ Μόσχα ὡς Γενικὸς Διευθυντὴς γιὰ ἑλληνοαμερικάνικες ἑταιρεῖες καὶ βεβαίως θὰ συμμετέχω.

(2:06:01 -2:06:01 ) π. Βασίλειος: Μπράβο.

(2:06:02 - 2:07:07) Ἀκροατήριο: Θὰ ἤθελα νὰ πῶ δυὸ λόγια ἀκόμα. Οἱ Ἕλληνες ἐπιστήμονες ἐκ Ρωσίας, οἱ ὁποῖοι σπεύσανε στὴν μητέρα πατρίδα, ἐδῶ πέρα ἔχουν ἔρθει μὲ μία ἐγγραφὴ στὰ διαβατήριά τους ὡς παλιννοστοῦντες. Ξαφνικὰ ὅμως, οἱ κυβερνῶντες ξέχασαν ὅτι εἶναι Ἕλληνες καὶ ἔχουν ἀκυρωθεῖ ὅλες οἱ συντάξεις ἀνθρώπων. Ἔχουν ἔρθει ἡλικιωμένοι, καὶ ὅποιος μένει στὴν Ἑλλάδα λιγότερο ἀπὸ εἴκοσι χρόνια σήμερα δὲν παίρνει σύνταξη, δὲν παίρνει ΟΓΑ, δὲν παίρνει τίποτα, εἶναι στὸ ἔλεος, θὰ πεθάνει. Θέλω νὰ τὸ ξέρετε ὅλοι ἐδῶ μέσα αὐτὸ τὸ πρᾶγμα. Καὶ ἡ τελευταία ἰατρικὴ περίθαλψη ποὺ ἔχουν οἱ γέροι αὐτοὶ καὶ οἱ συνταξιοῦχοι εἶναι τὸ 2013. Μετὰ δὲν θὰ ἔχουν ἰατρικὴ περίθαλψη καὶ θὰ πεθάνουν. Αὐτὸ θέλω νὰ τὸ ξέρετε.

(2:07:08 - 2:07:18) π. Βασίλειος: Πολὺ σημαντικὸ αὐτό, πολὺ σημαντικό.

(2:07:19 - 2:07:55) κα Νινέττα Βολουδάκη: Νὰ διευκρινίσω κάτι ποὺ εἶπε ἡ κα Ἀλεξάκη. Νὰ διευκρινίσω τὴν ἀλληλογραφία μὲ τὸν Βολταῖρο. Ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη ἀνέβηκε στὸν θρόνο τὸν Ἰούνιο τοῦ 1762. Ἕνα μῆνα μετὰ εἶχε γράψει τὸ μανιφέστο τῆς διακυβερνήσεώς της. Αὐτὸ ἔστειλε στὸν Βολταῖρο καὶ ξεκίνησε τότε ἡ ἀλληλογραία τους μέχρι τὸ 1778 ποὺ πέθανε ὁ Βολταῖρος. Ἐκείνη πέθανε ἀργότερα, τὸ 1796. Αὐτὸ ἤθελα μονάχα.

(2:07:56  - 2:08:28) π. Βασίλειος: Ὁρίστε. Μικρόφωνο δῶστε. Παρότι ἔφυγαν πολλοὶ μετὰ τὸ τέλος τῶν εἰσηγήσεων, κατὰ τὴν διάρκεια τῶν ἐρωτήσεων, ὁ κύριος πυρήνας εἶναι παρὼν ἐδῶ καὶ αὐτὸ τὸ χειροκροτοῦμε ἐμεῖς ὡς προεδρεῖο. Ὁρίστε.

(2:08:29 - 2:08:46) Ἀκροατήριο: Λέγομαι Αὐγουστῖνος Ἀλεξόπουλος καὶ θὰ ἤθελα νὰ μᾶς διευκρινίσετε τί ἐννοεῖτε μὲ τὴν ἐποπτεία στὴν πολιτικὴ ζωὴ ἀπὸ τὸν κλῆρο.

(2:08:47 – 2:14:22) π. Βασίλειος: Αὐτὸ γιὰ τὴν ἐποχή μας εἶναι ἀκατανόητο καὶ ἀδιανόητο, ἐνῶ ἔπρεπε νὰ εἶναι αὐτονόητο. Γιὰ τοὺς Ὀρθοδόξους πολιτικούς, πνευματικός τους πατέρας εἶναι εἴτε Πατριάρχης, εἴτε Ἀρχιεπίσκοπος, εἴτε Ἐπίσκοπος στὴν περιοχή τους, εἴτε, εἴτε, ἡ Ἐκκλησία. Εἶναι δυνατὸν νὰ διδάσκουν ἀντιχριστιανικὲς ἰδέες καὶ νὰ νομοθετοῦν ἀντιχριστιανικὰ καὶ νὰ μὴν ἐπιπλήττονται, καὶ νὰ μὴν καταγγέλονται στὸν λαό μας; Αὐτὸ θεωρεῖται σήμερα ἀδιανόητο βέβαια, ἀλλὰ αὐτὸ τὸ αὐτονόητο πῶς ἔγινε ἀδιανόητο τὸ ἐξήγησα. Θεωρήσαμε ὅτι ἡ προτεσταντικὴ ἄποψη εἶναι ἡ πιὸ Ὀρθόδοξη, καὶ τελικὰ χτυπώντας τὸν παπισμό, ὅπως λέει καὶ ἕνας προτεστάντης θεολόγος πολὺ χαρακτηριστικά, ὁ Ντυμπουά, ἐγκαταστήσαμε τὸν παπικὸ θεσμὸ μέχρι τῆς τελευταίας προτεσταντικῆς καλύβης, δηλαδὴ κάναμε τὸν κάθε προτεστάντη Πάπα. Καταργήθηκε ὁ Πάπας γιὰ νὰ γίνει ὁ κάθε προτεστάντης Πάπας. Αὐτὸ εἶναι καὶ ὁ κάθε Ἕλληνας. Καὶ θεωρεῖται Ὀρθόδοξος σήμερα, αὐτὸς ποὺ λέει: «ἐγὼ νομίζω». Ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη ὅμως, ποὺ ἐθήτευσε στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, καίτοι αὐτοκράτειρα, λέει, καὶ οἱ ἄρχοντες καὶ οἱ ἀρχόμενοι νὰ πράττουν αὐτὰ ποὺ πρέπει νὰ πράττουν καὶ νὰ θέλουν νὰ πράξουν αὐτὰ ποὺ πρέπει νὰ θέλουν νὰ πράξουν. Σήμερα σοῦ λέει ὁ καθένας ὅτι ξέρετε, ἡ ἰδιαιτερότητα εἶναι δικαίωμα τοῦ καθενός. Ὄχι τοῦ καθενός, τοῦ ἀθέου εἶναι δικαίωμα. Ὄχι τοῦ καθενός. Συνεπῶς, αὐτὸ ποὺ πρέπει νὰ γίνει νομίζω στὶς μέρες μας εἶναι νὰ πεῖ ὁ Ὀρθόδοξος κληρικός, εἴτε Πατριάρχης, εἴτε Ἀρχιεπίσκοπος, εἴτε Μητροπολίτης στὸν τόπο του, ὅτι ἐγὼ εἶμαι Πατριάρχης, ἢ Ἀρχιεπίσκοπος, ἢ Ἐπίσκοπος τῶν Ὀρθοδόξων κατοίκων. Δὲν νοεῖται αὐτὸ ποὺ γίνεται σήμερα νὰ θεωρεῖτα κάποιος εἴτε Πατριάρχης, εἴτε Ἀρχιεπίσκοπος ὅλου τοῦ ἑλληνικοῦ λαοῦ, καὶ νὰ φροντίζει ὁ κάθε Ἀρχιεπίσκοπος πῶς θὰ ἱκανοποιηθεῖ ὅλος ὁ Ἑλληνικὸς λαός. Αὐτὸ ἐξυπηρετεῖ τοὺς πολιτικοὺς μόνο, γιατὶ στὴν παλιγγενεσία προσδιορισμὸς τοῦ Ἕλληνα ἦταν ἡ εἰς Χριστὸν πίστη καὶ ἡ γλῶσσα ἡ ἑλληνική.

Τελικὰ ποιὸς εἶναι ὁ προσδιορισμὸς τοῦ Ἕλληνα; Ἐὰν δὲν εἶναι ἡ Ὀρθόδοξος πίστη, εἶναι ὁ κάτοικος τοῦ γεωγραφικοῦ χώρου; Καὶ μάλιστα σήμερα, μπορεῖ νὰ κατοικεῖ ἀπὸ τὰ πέρατα τῆς οἰκουμένης στὴν Ἑλλάδα καὶ νὰ θεωρεῖται Ἕλληνας. Καὶ κάνουμε ὁλόκληρο καβγά, γιατὶ κάποιοι δὲν θέλουν νὰ λέγονται μουσουλμάνοι καὶ Τοῦρκοι τῆς Θράκης. Γιατί; Πῶς εἴμαστε Ἕλληνες στὴν Ἀμερική; Θὰ τοὺς κάνουμε Ἕλληνες γιὰ νὰ κοροϊδεύουμε τὸν Ἑλληνικὸ λαὸ καὶ νὰ βγάζουμε Τούρκους βουλευτὲς ποὺ ἐξυπηρετοῦν τὰ συμφέροντα τῆς Τουρκίας καὶ λένε τοὺς γκιαούρηδες θὰ τοὺς καταστρέψουμε στὶς τηλεοπτικὲς ἐκπομπές τους ποὺ δὲν βγαίνουν στὰ κανάλια, ἀλλὰ ὑπάρχουν στὸ διαδίκτυο γιὰ νὰ παίζουμε τὴν τυφλόμυγα; Πολὺ ὡραία ὁ Πατριάρχης μᾶς εἶπε πρόσφατα ὅτι ξέρετε, εἴμαστε αἰχμάλωτοι. Ὁ ἄνθρωπος χειρίζεται τὰ πράγματα μὲ λεπτότητα καὶ διεθνῶς, καὶ μέσα στὸ χῶρο τῆς Τουρκίας, ἀλλὰ κάποτε λέει, εἴμαστε αἰχμάλωτοι. Εἶναι μία πραγματικότητα. Πῶς θὰ συμπαρασταθοῦμε ἐμεῖς στὸ Πατριαρχεῖο, τὸ ὁποῖο πράγματι εἶναι ἐμπερίστατο, δὲν μπορεῖ νὰ μιλήσει, ὅπως θὰ ἤθελε νὰ μιλήσει, καὶ ἔχουμε φιμωθεῖ ὅλοι ἐμεῖς ποὺ μποροῦμε νὰ μιλᾶμε, λὲς καὶ εἴμαστε ὑπὸ κατοχή. Καὶ τὸ λέμε ἀστεῖα. Ὡς πότε θὰ κρατήσει αὐτὴ ἡ κατοχή; Ποιὰ κατοχή; Τῶν ξένων ποὺ πηγαινοέρχονται. Θὰ μᾶς χαρίσουν, λέει, τὰ ὁμόλογα, θὰ μᾶς κάνουν, θὰ μᾶς δείξουν. Τί θὰ μᾶς χαρίσουν; Τὰ χαρτιὰ ποὺ κόβουνε; Ὑπάρχει ἀντίκρυσμα χρυσοῦ καὶ χαρτονομισμάτων; Ποιὸν κοροϊδεύουν τελικά; Δὲν ὑπάρχουν ἄνθρωποι οἰκονομολόγοι; Ἔχουμε τὸν διεθνοῦς φήμης οἰκονομολόγο, τὸν κ. Λαβδιώτη, ὁ ὁποῖος καὶ τὰ ἔγραψε καὶ τὰ εἶπε πλειστάκις. Εἶπε ὁ ἄνθρωπος ὅτι ἡ δραχμὴ δὲν εἶναι δραχμούλα. Μὴ φοβόμαστε. Εἴτε Ἱεράρχης εἶναι κάποιος, εἴτε ἁπλὸς πιστὸς εἶναι κάποιος μὴν φοβόμαστε. Ἡ Ἑλλάδα δὲν κινδυνεύει, δὲν πτωχεύει. Καὶ γι’ αὐτὸ ἡ οἰκονομία ἔχει γίνει τόσο περίπλοκη, ὥστε νὰ μὴν τὴν καταλαβάινουν παρὰ λίγοι. Ἡ Ἀμερικὴ ἔχει πόσο περισσότερο χρέος, κ. Λαβδιώτη, ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα; Ἡ Αὐστραλία; Οἱ χῶρες οἱ ἄλλες;

(2:14:23 – 2:14:24) κ. Λαβδιώτης: 17 τρισ.

(2:14:25 – 2:17:07) π. Βασίλειος: 17 τρισ. χρέος ἡ Ἀμερικὴ καὶ ὅμως δὲν θεωρεῖται χώρα ποὺ ἔχει προβλήματα. Οὔτε πῆγε ποτὲ κανεὶς νὰ τὴν ἐλέγξει τί κάνει. Κόβει χαρτονομίσματα καὶ κάνει τὴν δουλειά της; Ἐμεῖς, γιατὶ δὲν κόβουμε, γιατὶ δὲν μᾶς ἐπιτρέπουν; Μᾶς βάλανε σὲ ἕνα παιχνίδι, ποὺ αὐτοὶ ξέρανε ἐκ τῶν προτέρων τὴν ἐξέλιξή του καὶ τώρα λέει δὲν σοῦ δίνω λεφτά. Δὲν μοῦ δίνεις; Ἐπιστρέφω στὴν δραχμή. Μὰ θὰ χαθοῦν τὰ λεφτά. Νὰ χαθοῦν τὰ χαρτιά. Καὶ λοιπόν; τί ἔγινε μὲ αὐτό; Ἡ Ἑλλάδα δὲν χάνεται μὲ τὸ κατὰ πόσο ἀναγνωρίζουν στὸ ἐξωτερικό. Ξέρετε τί μοῦ εἶπαν πρόσφατα πολλοὶ ὑπεύθυνοι ἄνθρωποι; Ὅτι ματαιώθηκε τὴν τελευταία στιγμὴ ὁ ἀγωγὸς ποὺ θὰ ἔφερνε τὸ φυσικὸ ἀέριο ἀπὸ τὴν Ρωσία μὲ τὴν επέμβαση τῶν Βρεξελλῶν, καὶ ματαιώθηκε, ἐνῶ ἦταν ὅλα ἕτοιμα. Θὰ παίρναμε αἰωνίως σὲ πολὺ χαμηλὴ τιμὴ τὸ φυσικὸ ἀέριο καὶ θὰ τὸ μοιράζαμε μὲ κέρδος δικό μας σὲ ὅλη τὴν Εὐρώπη. Τὸ ματαίωσαν οἱ Βρυξέλλες καὶ δὲν βρέθηκε ἕνας πολιτικὸς νὰ πεῖ θὰ γίνει ὁ ἀγωγὸς καὶ κλείνω τὰ σύνορα μὲ τὴν Εὐρώπη, νὰ δῶ τί θὰ κάνει. Εἶναι ἁπλὰ τὰ πράγματα, ἀλλὰ δὲν ὑπάρχει τηλεόραση νὰ τὰ ποῦμε αὐτὰ ποὺ λέμε ἐδῶ. Εἶναι κλειστὴ ἡ τηλεόραση, παρὰ μόνο ἀνοιχτὴ εἶναι σὲ ἐκείνους ποὺ χαϊδεύουν τὰ αὐτιὰ καὶ κοροϊδεύουν τὸν κόσμο.

Ὁρίστε. Κάποιος εἶχε πάρει τὸ μικρόφωνο. Θὰ ἔλεγα, ἐπειδὴ ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Παναγιωτάτου Πατριάρχου μας καὶ ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου μας ἔχουν πολλὲς ὑποχρεώσεις, θὰ ἤθελα νὰ τοὺς δώσουμε τὸν λόγο νὰ ποῦν τὴν δική τους ἄποψη, τὴν δική τους ἐκτίμηση γιὰ τὴν ἡμέρα αὐτὴ καὶ ὅποτε θέλουν νὰ ἀποχωρήσουν, χωρὶς νὰ εἶναι ὑποχρεωμένοι νὰ παραμείνουν. Ἐμεῖς ἔχουμε περιθώριο μέχρι τὶς 09:30 νὰ θέτετε ἐρωτήματα. Στὸ βῆμα, στὸ βῆμα. Ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου μας Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βελεστίνου κ. Δαμασκηνός.

(2:17:20 – 2:20:25) Μητροπολίτης Βελεστίνου κ. Δαμασκηνός: Σεβαστέ μας Γέροντα, ἐλλογιμότατοι εἰσηγητές, Σεβασμιώτατε, σεβαστοὶ Πατέρες, σεβαστοὶ ἄρχοντες, εὐλαβεῖς πιστοί, πραγματικὰ συγκινηθήκαμε, νιώσαμε ἔκπληξη γιὰ αὐτὰ ποὺ ἀκούσαμε ἀπόψε. Ἂκούγαμε στὴν ἱστορία γιὰ τὴν Μεγάλη Αἰκατερίνη, ἀλλὰ δὲν ξέραμε ποτὲ αὐτὸ τὸ βάθος τὸ πνευματικό, τὸ ὁποῖο εἶχε νὰ μᾶς προσφέρει. Καὶ γιὰ νὰ μὴν σᾶς κουράσω ἰδιαίτερα γνωρίζω πὼς ἀπὸ ὅλα αὐτὰ τὰ ὡραῖα τὰ ὁποῖα ἔθιξαν δὲν ἔχουμε παρὰ νὰ κρατήσουμε αὐτὸ ποὺ ἐλέχθη ἀπὸ μία εἰσηγήτρια: «ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸν καὶ ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον». Εἶναι τὸ βάθρο ἐπάνω στὸ ὁποῖο πρέπει νὰ σταθοῦμε, ἐὰν θέλουμε νὰ συνεχιστεῖ ἡ ζωή μας ὄμορφα, ἐὰν θέλουμε, ὅπως λέει ὁ ποιητής, νὰ κάνουμε ἐδῶ ἕναν κόσμο ὄμορφο, πνευματικὰ πλασμένο, ἂν θέλουμε πέρα ἀπὸ αὐτὴ τὴν ζωὴ νὰ συνεχίσουμε τὴν ζωή μας πρὸς τὴν αἰωνιότητα, στὴν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν. Ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον εἶναι ἐκείνη ποὺ ἀποδεικνύει καὶ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό. Λέει ὁ εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, ἂν πῶ ὅτι ἀγαπῶ τὸν Θεό, ἀλλὰ δὲν ἀγαπῶ τὸν ἀδερφό μου εἶμαι ψεύτης, γιατὶ πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἀγαπήσω τὸν Θεό, Τὸν ὁποῖον οὐδέποτε εἶδα, ὅταν δὲν μπορῶ νὰ ἀγαπήσω τὸν ἀδερφό μου ποὺ βρίσκεται πλησίον μας;

Πρέπει λοιπόν, νὰ ἔχουμε ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον μας, νὰ ἔχουμε ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ὁλοκληρωμένη καὶ νὰ συνεχίσουμε τὸν ἀγώνα μας. Τὸ πρόβλημα τῆς ἐποχῆς μας εἶναι ὁ Χριστός. Ὁ Χριστὸς εἶναι ἡ ζωή μας. Καὶ Ἐκεῖνος μᾶς διαβεβαίωσε «αἰτεῖσθε καὶ δοθήσεται». Δὲν ἔχουμε παρὰ νὰ ζητοῦμε ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ Ἐκεῖνος εἶναι πρόθυμος νὰ μᾶς δίνει. Τὸ κακὸ εἶναι, ἐνεργεῖ, ὅτι δὲν ζητοῦμε. Καὶ μπορεῖ νὰ πηγαίνουμε κάπου-κάπου στὴν Ἐκκλησία, ἀλλὰ δὲν ἔχουμε συνδεθεῖ μὲ τὸν Χριστό. Δὲν εἴμαστε μέλη τοῦ σώματος τοῦ Χριστοῦ, δὲν ἔχουμε ἐπικοινωνία μαζί Του, δὲν ζητοῦμε τὴν βοήθειά Του καὶ γι’ αὐτὸ ὁ καθένας ἀκολουθεῖ τὸ δρόμο τὸ δικό του. Ἐγὼ θὰ ἤθελα καὶ ἐκ μέρους τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου μας νὰ ἐκφράσω εὐχὲς καὶ συγχαρητήρια γιὰ τοὺς ὑπευθύνους γιὰ ὅλη αὐτὴ τὴν ἀποψινὴ ἐκδήλωση, καὶ κυρίως γιὰ τὴν ἔκδοση αὐτοῦ τοῦ ὡραίου βιβλίου, ποὺ πρέπει νὰ τὸ διαβάσουμε γιὰ νὰ μάθουμε πῶς πρέπει νὰ βαδίζουμε στὴ ζωή μας. Συγχαρητήρια καὶ ὁ Θεὸς νὰ εἶναι μαζί σας.

(2:20:57 – 2:21:21) π. Βασίλειος: Ὁ ἐκπρόσωπος τοῦ Παναγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου, Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Ἀβύδου. Ὁ Θεοφιλέστατος εἶναι Καθηγητὴς Πανεπιστημίου, κατοικεῖ στὴν Πατρίδα μας καὶ εἶναι ἡ γέφυρα μὲ τὸ Οἰκουμενικό μας Πατριαρχεῖο.

(2:21:27 – 2:26:33) Θεοφιλέστατος Ἐπίσκοπος Ἀβύδου: Σεβασμιώτατε ἐκπρόσωπε τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος κ. Δαμασκηνέ, σεβαστὲ π. Βασίλειε, σεβαστοὶ Πατέρες, ἀγαπητοί μου ἀδερφοί, ὅποιος σήμερα, τὰ τελευταῖα χρόνια ἔχει ἐπισκεφθεῖ τὴ Ρωσία, βλέπει μὲ θαυμασμὸ καὶ πολὺ συγκίνηση ὅτι στὴ Ρωσία ὑπάρχει μία ἀκμάζουσα Ἐκκλησία, μία Ἐκκλησία ποὺ βγῆκε μέσα ἀπὸ τὸ μαρτύριο τοῦ διωγμοῦ, μὲ ἐνορίες ζωντανές, μὲ θεολογικὲς σχολές, οἱ ὁποῖες ἔχουν σαφῆ προσανατολισμὸ καὶ περιεχόμενο τῶν φοιτητῶν καὶ γενικὰ βλέπει ὅτι ὁ Ρωσικὸς λαὸς ζεῖ τὴν πνευματικὴ ζωή, τιμᾶ καὶ σέβεται τοὺς Ἁγίους ποὺ εἶναι πάρα πολλοί, ἔχει μία γραμματεία, ἔχει ἕναν θεολογικὸ πολιτισμὸ καὶ μία θεολογικὴ παιδεία, τὴν ὁποία δυστυχῶς, καὶ τὴν εὐσέβεια καὶ τὴν παιδεία δὲν τὴν ἔχουμε ἐμεῖς ποὺ τοὺς κάναμε Χριστιανούς, ἐμεῖς οἱ Ἕλληνες.

Σήμερα εἴδαμε κάτι διαφορετικό. Σήμερα εἴδαμε ἕνα βιβλίο ἀπὸ τὴν ἱστορία, τὸ ὁποῖο ἔχει νὰ μᾶς πεῖ πάρα πολλὰ πράγματα, πάρα πολὺ σημαντικὰ πράγματα διὰ τὶς ἰδέες τῆς δικαιοσύνης, τῆς ἰσονομίας, τῆς ἐλευθερίας. Ὅλα αὐτὰ τὰ ὁποῖα ἀκούσαμε εἶναι διαχρονικὲς ἀξίες, τὶς ὁποῖες ἡ εὐσεβὴς ἐκείνη αὐτοκράτειρα προσπάθησε νὰ ἐμπεδώσει, νὰ ἐμπεδώσει αὐτὲς τὶς ἀξίες στὸ λαό της καὶ τὶς ὁποῖες ἐμεῖς θὰ πρέπει νὰ ἑρμηνεύσουμε καὶ νὰ μεταφράσουμε καταλλήλως στὴν ἐποχή μας. Αὐτὴ εἶναι ἡ προσπάθεια, τὴν ὁποία ἔκαμε καὶ ὁ ἐκδοτικὸς οἶκος «ΥΠΑΚΟΗ» καὶ ὁ π. Βασίλειος, σὲ μία ἐποχὴ ποὺ οἱ ἄνθρωποι δὲν διαβάζουν, σὲ μία ἐποχὴ ποὺ οἱ ἄνθρωποι παραμένουν ἀδιάφοροι, μέχρι παγεροί, σὲ ὅ,τι εἶναι πνευματικό, ἀληθινὸ καὶ οὐσιαστικό. Ἐγώ, πέρα ἀπὸ τὸ βιβλίο, αὐτὰ ποὺ γράφει τὸ βιβλίο καὶ θὰ διαβάσω φυσικά, χάρηκα καὶ συγκινήθηκα, γιατὶ ὑπάρχουν κληρικοὶ μὲ τὸν παλμό, τὴν δύναμη, ποὺ ἔχει ὁ π. Βασίλειος. Μπορεῖ νὰ μοῦ πεῖ κάποιος ὅτι ἂν ἀπομονώσουμε κάθε φράση, ἂν ἀπομονώσουμε κάθε λέξη, νὰ ἔχει κανεὶς σὲ μερικὰ θέματα μία διαφορετικὴ ἄποψη. Σημασία ἔχει ἡ οὐσία, καὶ ἡ οὐσία εἶναι ὅτι γιὰ τὸν π. Βασίλειο καὶ γιὰ ὅλους ἐμᾶς ποὺ εἴμαστε ἐδῶ εἶναι ὅτι ὁ Χριστὸς ζεῖ καὶ εἶναι ζωντανός. Καὶ αὐτὴ τὴν ζωντάνια τῆς πίστης μας θὰ πρέπει νὰ τὴν μεταφράσουμε στὴν ζωή μας, καὶ στὴν προσωπική μας ζωὴ μὲ τὴν ἀλήθεια, ἀλλὰ καὶ στὴν κοινωνική μας ζωή, καὶ στὴν πολιτικὴ ζωή.

Μεταφέρω τὶς εὐχές, μεταφέρω κατ’ ἀρχὴν τὰ συγχαρητήρια ἀπὸ τὸ Φανάρι, ἀπὸ τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο, ἀπὸ ἕναν ἄνθρωπο ποὺ ἀγωνίζεται, ὅπως πολὺ ὀρθὰ καὶ σωστὰ εἶπε ὁ π. Βασίλειος καὶ μέσα στὰ πλαίσια ἐκείνης τῆς χώρας στὴν ὁποία ζεῖ, μὲ τὰ πολλὰ προβλήματα καὶ τὶς δυσκολίες, ἀλλὰ καὶ σὲ ἕνα διεθνὲς ἐπίπεδο, γιὰ νὰ μεταφέρω τὰ εἰλικρινῆ του συγχαρητήρια σὲ αὐτούς, σὲ ὅλους ὅσους κοπίασαν γιὰ τὴν ἔκδοση αὐτοῦ τοῦ βιβλίου σὲ αὐτοὺς τοὺς χαλεποὺς καιροὺς ποὺ ζοῦμε, καὶ νὰ μεταφέρω ταυτόχρονα καὶ τὴν εὐχή, αὐτὸ τὸ βιβλίο μὲ τόσο κόπο, ἔτσι ὅπως χρειάστηκε νὰ καταβληθεῖ, ὁ κόπος ποὺ χρειάστηκε νὰ καταβληθεῖ γιὰ νὰ μεταφερθεῖ σὲ ὅλους ἐμᾶς. Νὰ μᾶς βοηθήσετε, ἔστω καὶ λίγο νὰ γίνουμε περισσότερο συνειδητοὶ Χριστιανοί, καὶ πολῖτες, ἀλλὰ καὶ πιστοὶ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ. Σᾶς εὐχαριστῶ πολύ.

(2:26:34 -2:28:39) π. Βασίλειος: Θὰ παρακαλέσουμε καὶ τὸν Θεοφιλέστατο Ἐκπρόσωπο τοῦ Παναγιωτάτου Πατριάρχου μας καὶ τὸν Σεβασμιώτατο Ἐκπρόσωπο τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου μας νὰ μεταφέρουν τὴν δική μας εὐγνωμοσύνη γιὰ τὶς εὐχὲς ποὺ μᾶς ἔστειλαν καὶ τὴν ἄξια ἐκπροσώπησή τους στὴν παροῦσα ἐκδήλωσή μας. Εἴμεθα εὐγνώμονες καὶ οἱ προσευχές μας τοὺς συνοδεύουν στὸ βαρύτατο καὶ δύσκολο ἔργο, ποὺ ἔχει αὐτὴ ἡ ἐποχή. Καὶ γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς ἔγινε καὶ ὁ λόγος γιὰ νὰ τονιστεῖ τὸ ὑπέρτατο χρέος, τὸ ἰδιαίτερο χρέος ποὺ ἔχουμε ἐμεῖς οἱ προεσβύτεροι, ποὺ κινούμεθα ὡς  «ἐλεύθεροι σκοπευτὲς» τρόπον τινά, κατὰ τὴν φράση τοῦ μακαριστοῦ π. Ἐπιφανίου Θεοδωροπούλου, νὰ ξεσηκώσουμε εἰρηνικὰ τὸν λαό μας σὲ μία πραγματικὴ πνευματικὴ ἐπανάσταση, ἐπανασυνδέοντάς τον μὲ τὶς ρίζες, τὶς πηγὲς ποὺ τὸν ἔκαμαν νὰ μεγαλουργήσει.

Σᾶς εὐχαριστοῦμε ὅλους ποὺ μείνατε μέχρι τὸ τέλος. Βλέπω κάποια χέρια. Δὲν θέλω νὰ σιγήσει ὁ λόγος, πρὸ τῆς λήξης τοῦ ὡραρίου ποὺ ἔχουμε. Δὲν ξέρω οἱ Ἐκπρόσωποι ἂν ἔχετε ὑποχρεώσεις. Καὶ πάλι σᾶς εὐχαριστοῦμε πολύ. Ὁ π. Ἐλευθέριος Καβάντζας.

(2:28:42 – 2:28:50) π. Ἐλευθέριος Καβάντζας: π. Βασίλειε, νὰ εὐχαριστήσω καὶ ἐγὼ πάρα πολύ. Θὰ ἤθελα νὰ ὑπογραμμίσω γι’ αὐτὸ ποὺ ἐλέχθη γιὰ τὴν ἐποπτεία…

(2:28:25 – 2:29:00) π. Βασίλειος: Νὰ προσέξουμε λίγο. Καθῆστε στὶς θέσεις σας, ὅσοι δὲν θέλετε νὰ ἀποχωρήσετε νὰ ἀκούσουμε τὸν π. Ἐλευθέριο.

(2:29:01 – 2:30:41) π. Ἐλευθέριος Καβάντζας: Γι’ αὐτὸ ποὺ εἴπατε γιὰ τὴν ἐποπτεία τῆς Ἐκκλησίας πρέπει νὰ συντελέσουν δύο πράγματα: ἕνα θὰ τὸ πῶ ἀρνητικὸ καὶ ἕνα θετικό. Τὸ ἀρνητικὸ εἶναι νὰ συνειδητοποιήσει ὁ λαός μας, δὲν τὸ καταλαβαίνουμε, ὅτι τὸ κράτος μας πιὰ δὲν εἶναι Ὀρθόδοξο Χριστιανικό. Νομοθετεῖ πλέον ἐρήμην τῆς Ἐκκλησίας, γιὰ τὴν ὁποία ἀδιαφορεῖ καὶ τὴν προσβάλλει. Αὐτὸ εἶναι τὸ ἀρνητικό. Τὸ θετικὸ εἶναι νὰ συνειδητοποιήσουν τὰ πιστὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας ὅτι δὲν μποροῦν νὰ ἀκολουθοῦν πλέον αὐτὰ ποὺ ἡ πολιτεία νομοθετεῖ, σὲ ὅ,τι ἀφορᾶ στὴ σχέση μας μὲ τὸ Θεὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία. Βεβαίως, ὁ Κύριος ἦταν νομοταγὴς πολίτης. Θὰ εἴμαστε νομοταγεῖς πολῖτες, μέχρι τοῦ σημείου ποὺ δὲν συγκρουόμεθα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἀπὸ τὴν στιγμὴ λοιπὸν ποὺ ὑπάρχει σύγκρουση θὰ πρέπει ὁ λαός μας νὰ καταλάβει ὅτι εἴμαστε σὲ ἕνα κράτος ποὺ δὲν νομοθετεῖ χριστιανικά. Νὰ πῶ ἕνα παράδειγμα, ὁ πολιτικὸς γάμος. Σήμερα, πάρα πολλοὶ Ἕλληνες πολῖτες, θεωρώντας ὅτι εἶναι σύμφωνοι μὲ τὸν νόμο τῆς πολιτείας, νομίζουν ὅτι εἶναι καὶ ἐντάξει μὲ τὴν Ἐκκλησία. Πρέπει νὰ καταλάβουν ὅτι οἱ νόμοι αὐτοὶ δὲν εἶναι Ὀρθόδοξοι, δὲν εἶναι χριστιανικοὶ καὶ ἑπομένως πρέπει νὰ ἀναθεωρήσουν. Μὲ τὴν ἔννοια αὐτὴ λοιπόν, ἡ ἐποπτεία τῆς Ἐκκλησίας δὲν θὰ εἶναι ἐποπτεία, ἐπιτρέψτε μου νὰ πῶ, τῶν κληρικῶν, ἀλλὰ ἐποπτεία τοῦ πνευματικοῦ σώματος τῆς Ἐκκλησίας. Ἔναντι αὐτοῦ θὰ εἶναι ὑπόλογοι οἱ πολιτικοί. Δὲν ἔχει σχέση ὁ πολιτικὸς μὲ τὴν Ἐκκλησία, δὲν μπορεῖ ὁ λαὸς νὰ τὸν ψηφίζει. Κάποτε θὰ πρέπει νὰ τὸ καταλάβει αὐτό.

(2:30:42 – 2:30:49) π. Βασίλειος: Ἔτσι. Ὁ γιατρός.

(2:30:56 – 2:32:14) Ἀκροατήριο: Θὰ ἤθελα νὰ κάνω ἕνα μικρὸς σχόλιο. Στὴν Ἑλλάδα ζοῦμε πολλὲς σχιζοφρενικὲς καταστάσεις, ἔτσι ὥστε νὰ ὑπάρχει πλήρης σύγχυση, γιὰ νὰ μὴν ξέρουμε καὶ νὰ μὴν μποροῦμε νὰ κινηθοῦμε πρὸς μία σωστὴ κατεύθυνση. Ἔτσι, ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἐποπτεία, γιατί νὰ ἀπολογηθοῦμε ἐμεῖς γιὰ τὸ αὐτονόητο ποὺ εἴπατε π. Βασίλειε; Δηλαδὴ ὑπάρχει κάτι πιὸ αὐτονόητο γιὰ ἕναν Ὀρθόδοξο πολιτικὸ ἀπὸ τὸ νὰ συμβουλευτεῖ ἕναν Ὀρθόδοξο πνευματικὸ πατέρα; Γιατί νὰ μὴν ἀπολογηθοῦν αὐτοὶ γιὰ τὸ ἀδιανόητο, τὸ ὅτι δηλαδὴ παίρνουν ἐντολὲς ἀπὸ κέντρα ξένων ἀποφάσεων; Καὶ ζητᾶμε καὶ μᾶς φαίνεται παράλογο τὸ αὐτονόητο καὶ τὸ ἀδιανόητο δὲν τὸ σχολιάζει κανένας. Εἶναι τόσο οἰκεῖο σὲ μᾶς καὶ δεδομένο τὸ ἀδιανόητο, τὸ ὅτι δηλαδὴ παίρνουν ἐντολὲς ἀπὸ ξένα κέντρα ἀποφάσεων καὶ λέσχες, καὶ τὸ αὐτονόητο, μᾶς φαίνεται τόσο περίεργο. Μία δηλαδὴ σχιζοφρενὴς κατάσταση. Τέλος πάντων.

Τὸ δεύτερο σημεῖο ἔχει νὰ κάνει μὲ αὐτὸ ποὺ ἀναφέρατε πρὶν γιὰ τὸν Κοραῆ. Ἄλλη μία σχιζοφρενὴς κατάσταση ποὺ ζοῦμε στὴν Ἑλλάδα, γιατὶ ἔχουμε διδαχτεῖ στὰ σχολεῖα ὅτι ἦταν ἕνας μεγάλος διδάσκαλος τοῦ Γένους. Μεγαλώνοντας καὶ ἀνατρέχοντας στὰ συγγράμματά του βλέπουμε ὅτι ὁ Κοραῆς ἔλεγε ὅτι ἡ Ἑλλάδα, ὁ Ἑλληνισμός, καταλύθηκε στὴ μάχη τῆς Χαιρώνειας καὶ ἀπελευθερώθηκε τὸ 1821 καὶ ὅτι ἡ Ἑλλάδα ἦταν μέχρι τὴν Φθιώτιδα. Αὐτὰ ἔλεγε ὁ Κοραῆς. Πρέπει νὰ ξεκαθαρίσουμε κάποια πράγματα. Ποιοὶ εἶναι οἱ διδάσκαλοι πλέον; Καὶ τί ἦταν ὀ Κοραῆς, διδάσκαλος ἢ ἐχθρὸς τοῦ Γένους;

(2:32:15 – 2:32:43) π. Βασίλειος: Ὡς πότε παληκάρια θὰ ζῶμε στὴ σκλαβιά, λέει ἡ Χάρτα τοῦ Ρήγα, ὁ ὁποῖος ἦταν πατριώτης, ὄχι πολὺ πιστὸς ὅμως, καὶ γι’ αὐτὸ παρασύρθηκε ἀπὸ τὸν Κοραῆ, ἀλλὰ θυσίασε τὴν ζωή του ὅταν κατάλαβε ποιὸς εἶναι ὁ Κοραῆς καὶ ἡ Δύση. Ὁρίστε ποιὸς ἔχει προτεραιότητα; Ὀρίστε.

(2:32:15 – 2:32:43) Ἀκροατήριο: Εἶμαι φιλόλογος…

(2:32:47 – 2:32:48) π. Βασίλειος: Καὶ κυρίως ἱστορικός.

(2:32:48 – 2:34:57) Ἀκροατήριο: Εἶμαι καθηγητὴς κλασικῆς φιλολογίας. Ὑπηρέτησα στὸ Ε'. Λύκειο Ἐξαρχείων. Γνωριζόμαστε πολλὰ χρόνια μὲ τὸν π. Βασίλειο, μιᾶς καὶ τὸ σχολεῖο ἦταν δίπλα ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία τοῦ Ἁγίου Νικολάου. Πατέρα Βασίλειε, χαίρομαι μὲ ὅσα ἄκουσα σήμερα. Δὲν τὰ ἔχω βεβαίως ἀκούσει πρώτη φορά.

Θὰ ἤθελα ὅμως νὰ κάνω μία ἱστορικὴ τοποθέτηση, ἡ ὁποία δὲν ἐπιδέχεται καμία ἀμφισβήτηση. Τὸ ρεῦμα τοῦ φιλελληνισμοῦ ὑπῆρξε πάντα ἀσθενέστερο σὲ ὅλους τοὺς αἰῶνες ἀπὸ τὸ ρεῦμα τοῦ μισελληνισμοῦ. Καὶ σήμερα ἀκόμη πιστεύω ὅτι ἡ κατάντια τῆς Ἀθήνας, στέκομαι σὲ μία φράση σας, ὅτι κοντεύουμε νὰ χάσουμε τὴν Ἀθήνα. Βεβαίως κοντεύουμε νὰ τὴν χάσουμε, γιατὶ μέσα σὲ τριάντα χρόνια ἡ Ἀθήνα ἀπὸ χριστιανικὴ κατέστη πολυσυλλεκτική, δὲν λέω κάτι περισσότερο. Καὶ ὅταν πιὰ ἡ Βουλὴ τῶν Ἑλλήνων δὲν νομοθετεῖ αὐτοβούλως, ἀλλὰ ἐκτελεῖ ἐντολὲς τῶν Βρυξελλῶν, ἡ κατάντια μας αὐτὴ δὲν εἶναι ἀποτέλεσμα ἰσχυροῦ ἀνθελληνισμοῦ καὶ μισελληνισμοῦ; Ἐγὼ πιστεύω ὅτι εἶναι τὸ τελευταῖο. Πρέπει μέσα μας ὅμως νὰ ἀστράψει τὸ φῶς καὶ νὰ συνειδητοποιήσουμε ὅτι ἔχουμε νὰ κάνουμε μὲ ἐχθρούς. Ἡ Ἀνατολὴ καὶ ἡ Δύση, ὁ Βορρᾶς καὶ ὁ Νότος σμίγουν επάνω σὲ ἑλληνικὰ ἐδάφη καὶ δεχόμαστε ἐπιρροὲς ἀπὸ παντοῦ. Δυστυχῶς ὅμως, διαπιστώνουμε ἀπὸ τὴν ἱστορία ὅτι ἡ Ἑλλὰς βάλλεται διὰ τοῦ «δουρείου ἵππου». Καὶ ὁ «δούρειος ἵππος» πρέπει νὰ ἀντιμετωπιστεῖ. Δὲν ἔχω κάτι περισσότερο νὰ πῶ.

(2:34:58 – 2:34:59) π. Βασίλειος: Ὁ κ. Νίκος.

(2:35:00 – 2:35:30) Ἀκροατήριο: Νὰ μοῦ ἐπιτρέψετε νὰ μεταφέρω ἕνα μήνυμα τοῦ Εὐγενίου Βουλγάρεως, ποὺ νομίζω ὅτι τὰ λέει ὅλα. Γνώμη τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας εἶναι ὁ Χριστιανὸς νὰ πορεύεται ὀρθῶς, νὰ περιπατεῖ ἴσια, καθὼς παραλάβαμε, νὰ μὴν πέφτει σὲ σχίσματα καὶ αἱρέσεις καὶ ἴδει τὸν υἱὸ τῆς ἀπωλείας. Τοὺς τοιούτους ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης ὀνομάζει ἀντιχρίστους.

(2:35:31 – 2:36:29) π. Βασίλειος: Μάλιστα. Ὁ Εὐγένιος Βούλγαρης, μεταξὺ τῶν ἄλλων, εἶναι καὶ ὁ πατέρας ποὺ δημιούργησε τὴ λέξη ἀνεξιθρησκεία. Ἡ λέξη αὐτή, ἡ τόσο γνωστή, ποὺ χρησιμοποιεῖται «εἰκῇ καὶ ὡς ἔτυχε» ἀπὸ πολλούς, εἶναι σύνθεση, εὕρημα, τοῦ γνώστου τῆς γλώσσας μας, Εὐγενίου Βουλγάρεως. Καὶ ἄλλες πολλὲς λέξεις ἔχει συνθέσει, τὶς ὁποῖες ἔχει συμπεριλάβει στὸ λεξικό του ὁ Στέφανος Κουμανούδης, ἀλλὰ εἴπαμε ὅτι ἕπεται συνέχεια. Ἁπλῶς, αὐτὰ σὰν εἰδήσεις. Ὁρίστε. Ναί, ὁ π. Ἀθανάσιος.

(2:36:30 – 2:36:45) π. Ἀθανάσιος: Θὰ μποροῦσε ἡ πρεσβυτέρα νὰ μᾶς ἔλεγε δύο λόγια γιὰ αὐτὸ ποὺ εἶπε στὴν ἀχή, γιὰ τὴν ψυχολογία τοῦ Ρωσικοῦ λαοῦ ποὺ ταιριάζει μὲ τῶν Ἑλλήνων καὶ εἶναι ἄγνωστη στὴ Δύση; Εἶναι πολὺ σπουδαῖο αὐτό.

(2:36:50 – 2:40:20) κα Νινέτα Βολουδάκη: Ὁ Ρωσικὸς λαὸς εἶναι ὁ λαός, ποὺ κατ’ ἐξοχὴν ἀπ’ ὅλους τοὺς λαοὺς ποὺ προσηλυτίστηκαν στὴν Ὀρθοδοξία, ἀγάπησε τὸν λαὸ ποὺ τὸν προσηλύτισε καὶ αἰσθάνθηκε τὴν Ἀνατολικὴ Ρωμαϊκὴ Αὐτοκρατορία μητέρα του. Καὶ οἱ ἄλλοι λαοί, καὶ οἱ Σέρβοι, καὶ οἱ λαοὶ τῶν Βαλκανίων, δὲν μπορεῖ νὰ πεῖ κανεὶς ὅτι δὲν ἔδειξαν εὐγνωμοσύνη, ἀλλὰ τὸν σύνδεσμο καὶ τὴν ἀγάπη ποὺ ἔδειξε ὁ Ρωσικὸς λαὸς δὲν τὴν ἔχει δείξει ἄλλος λαός. Ἡ ψυχολογία τῶν δύο λαῶν μας ταιριάζει. Ταιριάζει ὅμως, ἀλλὰ μὲ ποιὰ ἔννοια; Ἐμεῖς, ἴσως καὶ ἀπὸ τὴν γεωγραφική μας θέση, ποὺ εἶπε ὁ π. Ἐλευθέριος ὅτι σὲ μᾶς συναντᾶται ὁ Βορρᾶς καὶ ὁ Νότος καὶ ἡ Ἀνατολὴ καὶ ἡ Δύση, ἴσως ἀπὸ τὴν γεωγραφική μας θέση, ἔχουμε αὐτὸ τὸ ἰδίωμα νὰ καταλαβαίνουμε τὶς ψυχολογίες τῶν ἄλλων λαῶν. Οἱ Δυτικοὶ δὲν ἦρθαν νὰ μᾶς προσεγγίσουν. Αὐτὸ τὸ κάνουν σὲ ὅλους τοὺς λαούς, δὲν τὸ κάνουν μόνο σὲ μᾶς. Εἶναι ἡ στάση τους αὐτή. Οἱ Δυτικοὶ ἀποικίζουν. Οἱ Δυτικοὶ κατακτοῦν. Δὲν ἔρχονται νὰ γνωρίσουν, καὶ κυρίως δὲν ἔρχονται γιὰ νὰ μάθουν.

Αὐτὴ λοιπόν, τὴν ψυχολογία, ποὺ μᾶς δένει, καὶ τὴν κοινὴ βεβαίως πίστη, ποὺ μᾶς δένει μὲ τὸν Ρωσικὸ λαό, δὲν μπορεῖ νὰ τὴν καταλάβει ἡ Δύση. Τῆς εἶναι κάτι ξένο. Πρῶτα-πρῶτα τῆς εἶναι ξένο, γιατὶ δὲν ἔχει τὴν αἴσθηση τοῦ πόνου, ποὺ εἶχε καὶ ἔχει ἀκόμα καὶ ὁ Ρωσικὸς λαὸς καὶ ὁ δικός μας λαός. Εἴμαστε καὶ οἱ δύο λαοί, ποὺ ἔχουμε ὑποστεῖ πάρα πολλά, ποὺ ἔχουμε πονέσει πάρα πολύ, ποὺ ἔχουμε μάθει τί εἶναι ὁ πόνος, καὶ ποὺ ἔχουμε μαλακώσει ἀπὸ τὸν πόνο. Ἡ Δύση δὲν ἔχει μαλακώσει. Ἔχει γνωρίσει, θἄπρεπε μᾶλλον νὰ ἔχει γνωρίσει τί εἶναι ὁ πόνος, ἀλλὰ στὶς περισσότερες περιπτώσεις, τώρα βέβαια, εἶναι ἕνα θέμα πολὺ μεγάλο, ποὺ ἐδῶ δὲν μποροῦμε νὰ τὸ ἀναπτύξουμε, στὶς περισσότερες περιπτώσεις ἡ ἴδια ἡ Δύση εἶναι ἡ αἰτία τοῦ πόνου της καὶ αὐτὸς ὁ πόνος της δὲν τὴν ἔχει διδάξει τίποτε. Δὲν τὴν ἔχει μαλακώσει καθόλου. Γι’ αὐτό, καὶ ἐνῶ ἔχουν πολὺ μεγάλα τεχνολογικὰ ἐπιτεύγματα, ἔχουν ἀξιοθαύμαστα ἔργα τέχνης καὶ ἐπιστημονικὰ ἀποτελέσματα δὲν ἔχουν μαλακώσει. Δὲν ξέρουν τί θὰ πεῖ «Κύριε ἐλέησον», ποὺ ἔλεγε μία γυναίκα ποὺ εἶχε ἔρθει ἀπὸ τὴν Δύση. Εἶχε δεῖ ἔντονα τὴ διαφορὰ ἀνάμεσα στὸ δικό της λαὸ καὶ τὸν δικό μας λαὸ καὶ ἔλεγε ὅτι ἐμεῖς στὴ Δύση δὲν ξέρουμε τί θὰ πεῖ «Κύριε ἐλέησον». Δὲν ξέρουμε τί θὰ πεῖ παράκληση. Ἐμεῖς ἔχουμε τὴν δύναμή μας καὶ τὴν ἰσχὺ ποὺ μᾶς δίνει ἡ δύναμή μας. Λοιπόν, αὐτὴ τὴν ψυχολογία τοῦ Ρωσικοῦ λαοῦ καὶ τοῦ δικοῦ μας λαοῦ δὲν μποροῦν εὔκολα νὰ τὴν προσεγγίσουν στὴ Δύση. Βεβαίως, ὑπάρχουν καὶ πάρα πολλοὶ ἀξιόλογοι ἄνθρωποι στὴ Δύση ποὺ τὴν προσέγγισαν. Μιλᾶμε ὅμως γιὰ τὸ σύνολο, δὲ μιλᾶμε γιὰ τὶς ἐξαιρέσεις, οἱ ὁποῖες ἐπιβεβαιώνουν ἁπλῶς τὸν κανόνα.

(2:40:21- 2:40:35) π. Βασίλειος: Ἔχουμε πέντε λεπτὰ ἀκόμη. Ὁρίστε.

(2:40:38 – 2:40:49) Ἀκροατήριο: Εὐχαριστῶ πολύ. Τὸ ὄνομά μου εἶναι Εἰρήνη…

(2:40:50 – 2:40:51) π. Βασίλειος: Δῶστε τὸ ἄλλο μικρόφωνο.

(2:40:52 – 2:42:11) Ἀκροατήριο: Εἶμαι ἀπὸ τὴν τελευταία γενιὰ τοῦ κομμουνισμοῦ καὶ σὰν παιδὶ δὲν πίστευα ὅταν ἦρθα στὴν Ἑλλάδα. Τώρα ὅμως εὐχαριστῶ τὴ Χώρα αὐτὴ ποὺ μοῦ χάρισε τὴν πίστη στὸν Χριστὸ καὶ εἶμαι πολὺ συγκινημένη ποὺ βρίσκομαι ἐδῶ, χάρη στὸν πατέρα μου. Σπούδασα στὴ Δύση καὶ πιὸ συγκεκριμένα στὴν Ἀγγλία καὶ ἔχω δεῖ κάτι ποὺ μὲ θλίβει ἰδιαίτερα στὴν Ἑλλάδα, ἐπειδὴ ἔχω δεῖ τὴ Ρωσία καὶ τοὺς νέους στὴ Ρωσία πόσο δυνατὰ πιστεύουν. Αὐτὸ ποὺ μὲ θλίβει στὴν Ἑλλάδα εἶναι ὅτι δὲν βλέπω νέους στὶς Ἐκκλησίες. Τὰ παιδιὰ ἀπὸ τὶς παρέες ποὺ κάνω δὲν ξέρουν κἂν τί εἶναι παράκληση. Θὰ ἤθελα νὰ ρωτήσω πῶς ἐμεῖς, ἐκτὸς ἀπὸ τὸ νὰ διατηροῦμε ζωντανὸ τὸ Χριστὸ στὴ ζωή μας σὰν νέοι, αὐτὸ εἶναι πολὺ δύσκολο σήμερα, νὰ βοηθήσουμε ἀπὸ τὴν πλευρά μας σὲ αὐτὴ τὴν ἐπανάσταση ποὺ ἀναφέρατε; Ὅπως ἄλλωστε εἴπατε, ἕνας ἀπὸ τοὺς λόγους ποὺ ἐκδίδεται αὐτὸ τὸ βιβλίο, εἶναι γιὰ νὰ βοηθηθεῖ ὁ λαὸς νὰ ἐπαναστατήσει, γιὰ νὰ μποροῦμε νὰ ἔρθουμε ὅλοι κοντὰ στὸν Χριστό, καὶ ἐπιτέλους ἡ Χώρα αὐτὴ νὰ ἔρθει κοντὰ στὴ Ρωσία.

(2:42:12 – 2:47:06) π. Βασίλειος: Εὐχαριστοῦμε πολύ. Δὲν εἶναι τυχαῖο τὸ ὅτι καὶ τὴν περίοδο τῆς Τουρκοκρατίας, ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς, καὶ πρὸ αὐτοῦ ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη, καὶ μετέπειτα ὁ Καποδίστριας, καὶ ἡ Μεγάλη Αἰκατερίνη καὶ ὁ Καποδίστριας, ὅταν παρέλαβαν σχεδὸν κατεστραμμένα τὰ κράτη τους, προέταξαν τὴν παιδεία. Ἡ παιδεία εἶναι τὸ πρῶτο. Ἡ παιδεία ἔλεγε ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς στὰ σχολεῖα ἀνοίγουν τὴν Ἐκκλησία. Εἴδατε ἐσεῖς στὴ Ρωσία μὲ μία παιδεία ἀθεϊστικὴ καὶ ἐν συνεχείᾳ μὲ σπουδὲς στὴν Ἀγγλία δὲν βοηθηθήκατε σὲ αὐτό, παρ’ὅτι ἡ οἰκογένειά σας εἶχε ρίζες καὶ ἀρχές, οἱ ὁποῖες βέβαια τελικὰ ἐπικράτησαν, γιατὶ ὁ Θεὸς ὑπερισχύει. Ὡστόσο, φαίνεται καθαρὰ καὶ ἀπὸ τὴν προσωπική σας ἱστορία ἡ σημασία ποὺ ἔχει ἡ πολιτικὴ ἑνὸς κράτους. Θὰ λέγαμε σήμερα ὅτι ἡ πολιτικὴ εἴτε ἀνοίγει, εἴτε κλείνει τὴν Ἐκκλησία. Τότε ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ἔλεγε νὰ κάνουμε σχολεῖα. Τώρα, ἂν ζοῦσε σήμερα, θἄλεγε νὰ κάνουμε πιστοὺς πολιτικούς. Αὐτὸ λέμε καὶ ἐμεῖς σήμερα. Καὶ αὐτὸ τὸ σκοπὸ ἔχει ἡ σειρὰ τῶν ἐκδηλώσεων καὶ τοῦ ἀγῶνος μας: νὰ ἀφυπνισθεῖ ὁ λαός μας, ὅσοι εἶναι καλοπροαίρετοι, ὄχι ὅλοι ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν βολευτεῖ στὴ δεύτερη Ἑλληνικὴ πραγματικότητα, στὸ παρακράτος τῶν πολιτικῶν καὶ νέμονται τὰ προνόμια αὐτῆς τῆς ἐκδουλεύσεως ποὺ προσφέρουν. Ὅσοι καλοπροαίρετοι θὰ πρέπει νὰ ἀφυπνισθοῦν καὶ νὰ μάθουν τὴν ἱστορία μας. Τότε πραγματικὰ θὰ ἀπαιτήσουν καὶ ἀπὸ τοὺς ἑαυτούς τους, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τοὺς συνανθρώπους τους, ποὺ τοὺς βλέπουν νὰ ἔχουν εὐσέβεια καὶ διοικητικὰ προσόντα, θὰ ἀπαιτήσουν νὰ στρατευτοῦν στὴν πολιτική.

Εἶναι χρέος ὅλων μας νὰ μὴν ἐπαναλάβουμε αὐτὸ ποὺ κάνουμε στὶς πολυκατοικίες καὶ δίνουμε τὴ διαχείριση τῆς πολυκατοικίας σὲ κάποιον ἔξω ἀπὸ τὴν πολυκατοικία. Αὐτὸ κάναμε μέχρι τώρα καὶ κάνουμε καὶ στὴν πολιτική. Θεωρήσαμε ὅτι εἶναι μία πολυκατοικία ἁπλή, ποὺ φροντίζει γιὰ τὴν θέρμανση, τὴν ψύξη, τὴν καθαριότητα καὶ τὸ ἀσανσέρ. Δὲν εἶναι αὐτὸ ἡ πολιτική. Ἡ πολιτικὴ εἶναι ὅλη μας ἡ ζωὴ καὶ γι’ αὐτὸ δὲν μποροῦμε νὰ τὴν ἐμπιστευτοῦμε στοὺς πολιτικούς, καὶ μάλιστα στοὺς ἀθέους πολιτικούς. Πρέπει νὰ τὴν ἐμπιστευτοῦμε στὴν Ἐκκλησία μας.

Σᾶς εὐχαριστοῦμε καὶ πάλι ὅλους και ἰδιαιτέρως ἐκείνους ποὺ ἦρθαν ἀπὸ μακρινὰ μέρη τῆς Ἑλλάδας, ὅπως ὁ π. Σεραφεὶμ Καχριμάνης, ὁ ὁποῖος ἦρθε ἀπὸ τὸ Μέτσοβο, εἰδικὰ γι’ αὐτὴ τὴν ἐκδήλωση, καὶ ὁ γιατρὸς ὁ κ. Μαργαρίτης, καὶ ὁ κ. Παπαδόπουλος καὶ ἡ συνοδεία του ἀπὸ τὴν Πάτρα, καὶ ἄλλοι πολλοί. Ὑπάρχει κάποιος ἱερεὺς ποὺ θέλει νὰ πεῖ κάτι; Ὁ π. Ἄγγελος. Βεβαίως. Στὴν ἔξοδο θὰ πάρετε ὡς εὐλογία ἕνα μικρὸ βιβλιαράκι τοῦ Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, τὸ ὁποῖο τυπώσαμε πρόσφατα καὶ περιέχει μία κατανυκτικὴ προσευχή, ὡς Ἀκάθιστο Ὕμνο πρὸς τὸν Τριαδικὸ Θεό μας. Θὰ τὸ πάρετε ὡς εὐλογία στὴν ἔξοδο. Ὁρίστε π. Ἄγγελε.

(2:47:07 – 2:48:04) π. Ἄγγελος: Γιὰ μισὸ λεπτὸ μόνο. Εἶμαι ὁ π. Ἄγγελος Ἀνθόπουλος, ἐφημέριος στὸ Ἱ. Ν. Ἁγίου Ἀρτεμίου Φιλολάου καὶ συνεφημέριος τοῦ π. Ἀθανασίου Γιαννόπουλου. Θὰ ἤθελα ἐκ μέρους τῶν συμπρεσβυτέρων καὶ ὁλόκληρης τῆς ἐνορίας νὰ τὸν ἐπαινέσω καὶ νὰ τοῦ ἐκφράσω τὴν ἀγάπη μας, νὰ τοῦ ἐκφράσω καὶ τὸν ἀδελφικὸ θαυμασμό μας γιὰ τὴν ἀγωνία του, μία ἀγωνία ἡ ὁποία δεικνύει γιὰ μία ἀκόμη φορὰ ὅτι ἔχει λεπτότητα ψυχῆς καὶ ὅτι πραγματικὰ εἶναι ἕνας ἄνθρωπος, ποὺ χρειάζεται τὴν στήριξη καὶ τὴν ἀγάπη ὅλων μας. Αὐτὸ μὲ ὅλη μου τὴν καρδιὰ τὸ καταθέτω καὶ ὄχι ἀπὸ χρέος τυπικό.

Ὅσο δὲ γιὰ τὰ ὑπόλοιπα, νὰ καταθέσω, ἀπὸ τὴν ἐλάχιστη ἐφημεριακή μου ἐμπειρία καὶ ὡς πνευματικοῦ, ὅτι ναὶ θὰ ἔλεγε ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς νὰ φτιάξουμε συνειδητοποιημένους πολιτικούς, ἀλλὰ καὶ συνειδητοποιημένους Ὀρθόδοξους κληρικούς.  

(2:48:05 – 2:48:06) π. Βασίλειος: Μάλιστα, μάλιστα.

(2:48:07 – 2:48:47) π. Ἄγγελος: Εἶναι σημαντικὸ αὐτό. Ὅσο γι’αὐτὸ ποὺ εἶπε ὁ πολυσέβαστος, μὲ τεράστια ἐμπειρία στὸν τομέα τῆς ἐξομολόγησης, π. Ἐλευθέριος Καβάντζας, ἕνα δεῖγμα τῆς σημερινῆς ψυχοπαθολογίας ἡμῶν τῶν κληρικῶν εἶναι ὅτι πᾶνε νέοι ἄνθρωποι στὴν ἐξομολόγηση καὶ γιὰ νὰ εἶναι ἀρεστὸς ὁ πνευματικός τους λέει θὰ σοῦ δώσω δύο ἀπαντήσεις, μία ὡς ἱερεὺς καὶ μία ὡς ἄνθρωπος. Ἂν ὁ ἱερεὺς ξεχωρίζει τὴν ὀντολογία του ἀπὸ τὴν ἱερωσύνη του, τότε τὰ πράγματα γι’ αὐτὸ καὶ μόνο τὸν λόγο θὰ πᾶνε κατὰ διαβόλου. Ἐμεῖ ἂς εὐχηθοῦμε νὰ πᾶνε κατὰ Θεόν.

(2:48:48 – 2:48:49) π. Βασίλειος: Ἔτσι.

(2:48:50 – 2:48:51) π. Ἄγγελος: Νὰ εἶστε καλά.

(2:48:52 – 2:49:01) π. Βασίλειος: Σᾶς εὐχαριστοῦμε πάρα πλύ. Αὐτὰ τὰ λόγια ποὺ εἶπε ὁ π. Ἄγγελος, ποὺ εἶναι προϊστάμενος τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγίου Ἀρτεμίου Φιλολάου…

(2:49:02 – 2:49:03) π. Ἄγγελος: Ὄχι.

(2:49:04 – 2:49:34) π. Βασίλειος: Εἶστε πνευματικὸς προϊστάμενος καὶ αὐτὰ τὰ ὁποῖα εἴπατε δείχνουν τὸ πνευματικὸ περιβάλλον, μέσα στὸ ὁποῖο, ὁ ἀγώνας αὐτὸς καλλιεργεῖται καὶ πιστεύω γι’ αὐτὸ ἀκριβῶς θὰ τελεσφορήσει. Σᾶς εὐχαριστοῦμε πάρα πολὺ ὅλους. Καλή σας νύχτα καὶ καλὸ ἀγώνα νὰ ἔχουμε.

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ

---

 [U1]ἀπεκαλεῖτο, εἶναι το σωστό.

 [U2]Ἐδῶ ἔχει κόμμα, ἀλλὰ μᾶλλον θέλει τελεία.

 [U3]Λείπει μᾶλλον τὸ ἄρθρο ΄΄ἡ΄΄