«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» - Η ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΔΥΣΤΥΧΙΑΣ

Η ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΤΗΣ ΔΥΣΤΥΧΙΑΣ

Ὅπως σὲ ὅλους τοὺς τομεῖς ἔτσι καὶ στὶς σχέσεις τῶν δύο φύλων εἶναι τὰ ἄκρα πολὺ κοντά. Ἡ μετάβαση ἀπὸ τὸν λεγόμενο πουριτανισμό, ποὺ καλλιεργήθηκε σὲ προτεσταντικοὺς κύκλους, δηλ. μία κατάσταση κουμπώματος καὶ ἀρρωστημένου φόβου ἀπέναντι στὸ ἄλλο φύλο, στὴν πλήρη χαλάρωση τῶν ἠθῶν καὶ στὸν λεγόμενο πανσεξουαλισμὸ ἔγινε καὶ γίνεται ἀπότομα. Τὸ δύσκολο εἶναι νὰ πετύχουμε τὸ μέτρο καὶ νὰ πλησιάσουμε τὴν φυσιολογικὴ κατάσταση, τὴν γιὰ τὸ ἀνθρώπινο γένος φυσικὴ λειτουργία.

Αὐτὸ τὸ φαινόμενο δείχνει νὰ ἔχη δύο διαστάσεις, μιὰ πανανθρώπινη καὶ μιὰ προσωπική, οἱ ὁποῖες ὅμως δὲν χωρίζονται ἀπολύτως. Ἡ πανανθρώπινη ἑκφράζεται ἱστορικά, ἡ προσωπικὴ στὸ ἱστορικὸ τοῦ κάθε ἀνθρώπου.

Ἡ πρώτη βεβαίως πάντα ὑπῆρχε, ἀλλὰ ἐκφράστηκε ἰδιαιτέρως ὡς συνέπεια τοῦ πολυύμνητου «Εὐρωπαϊκοῦ διαφωτισμοῦ» στὴν ἐποχὴ τοῦ «Ρομαντισμοῦ». Τότε ἔπεσαν οἱ κοινωνικοί, θρησκευτικοὶ καὶ κατόπιν καὶ προσωπικοὶ φραγμοί, καὶ κάθε διαστροφὴ ἦλθε στὴν ἐπιφάνεια, ἔγινε κατὰ κάποιο τρόπο ἕνα κοινωνικὸ δεδομένο. Τὸ πλέον φυσικὸ πράγμα, τὸ νὰ ἐρωτεύεται ἕνας νέος μιὰ νέα ἢ τὸ ἀντίθετο, χάνεται, ἐπειδὴ χάθηκε ὁ μυστικὸς χαρακτῆρας αὐτῆς τῆς μοναδικῆς σχέσεως. Ὁ ἔρωτας ἔγινε ἀπὸ προσωπικὸ βίωμα τῶν δύο δημόσια ὑπόθεση. Ἐξ αἰτίας τῆς σύγκρουσης τῶν δύο ἰδεολογιῶν, δηλ. τοῦ καθωσπρεπισμοῦ προτεσταντικοῦ τύπου καὶ τοῦ ἀπελευθερωτισμοῦ τῶν διαφωτιστῶν ἀναπτύσσονται συγκεχυμένα αἰσθήματα καὶ κάθε εἴδους διαστροφή.

Τὰ ὡραῖα αἰσθήματα καταπιέζονται καὶ βιώνονται μόνο στὴ φαντασία ἢ βρίσκουν ἄλλη διέξοδο. Πολλὲς φορὲς συμβαίνουν καὶ τὰ δύο σὲ ἕναν ἄνθρωπο. Γιὰ παράδειγμα ὁ λεγόμενος «Πατέρας τοῦ Ρομαντισμοῦ», ὁ Γερμανὸς συγγραφέας Jean Paul Friedrich Richter, υἱὸς προτεστάντου ἱερέως, περιγράφει τοὺς φανταστικούς του ἔρωτες καὶ παράλληλα ἐκφράζει τοὺς φόβους του καὶ ἀκόμα καὶ τὴν ἀηδία ποὺ αἰσθάνεται πλησιάζοντας ἕνα γυναικεῖο σῶμα. Ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς διαστροφῆς εἶναι νὰ ἀναπτύσση ὁμοφυλοφιλικὲς τάσεις! Οἱ δὲ γυναῖκες πιέζουν τὸν ἑαυτό τους ὥστε νὰ αἰσθανθοῦν θύματα. Αὐτὲς οἱ ἑκούσιες διαστρεβλώσεις ἀρχίζουν ἤδη ἀπὸ τὴν τρυφερὴ νεανικὴ ἡλικία καὶ φθάνουν μέχρι τὰ βαθειὰ γεράματα.

Μιὰ συλλογὴ τῆς ἀλληλογραφίας δύο νεανίδων ἀπὸ τὴν Πρωσία τῶν τελῶν τοῦ 19ου αἰῶνος σώθηκε σ' ἕνα μπαοῦλο καὶ δημοσιεύθηκε μετὰ ἀπὸ 44 χρόνια¹. Σ' αὐτὴ τὴν ἀλληλογραφία ἡ μία ἐμπιστεύεται στὴν ἄλλη τὰ βαθειά της αἰσθήματα γιὰ ἕνα νεαρὸ ὀνόματι Percy καὶ τὴν πίεση τῶν γονέων της νὰ παντρευτῆ ἄλλον, τὸν Rudi, ἐπειδὴ ἡ ἡλικία, ἡ κοινωνικὴ καὶ οἰκονομική του κατάσταση ταίριασε περισσότερο στὶς ἀντιλήψεις καὶ ἀπαιτήσεις τῶν γονέων. Ἡ φίλη της, ἀντὶ νὰ τὴν στηρίξη στὴν πιστὴ ἑπιμονὴ στὸν ἀγαπημένο της, τὴ συμβουλεύει νὰ ἐπιλέξη τὴ δυστυχία μὲ τὸ ἐπιχείρημα, ὅτι ὁ Θεὸς δὲν ἔπλασε τὸν ἄνθρωπο μὲ σκοπὸ νὰ εἶναι εὐτυχισμένος, ἀλλὰ νὰ θυσιάζεται γιὰ τοὺς συναθρώπους του: (σελ.98) «Τότε εἶχες πεῖ· "Πιστεύω ὅτι εἴμαστε εὐτυχισμένες, ἔχουμε περάσει θαυμάσια παιδικὰ χρόνια". Ἐγὼ τρόμαξα τότε μὲ αὐτὰ τὰ λόγια σου χωρὶς νὰ γνωρίζω γιατί. Ἀλλὰ βλέπεις, ἡ πεποίθησή σου γιὰ μιὰ διαρκῆ εὐτυχία ἦταν τὸ λάθος σου. Διότι δὲν ἔχουμε γεννηθεῖ νὰ εἴμαστε εὐτυχισμένες – αὐτὸ δὲν εἶναι τὸ νόημα τῆς ζωῆς. Τὰ παθήματα ποὺ μᾶς στέλνονται ἔχουν σκοπὸ νὰ μᾶς φέρουν πιὸ κοντὰ στὸ Θεό, πρέπει νὰ σηκώσουμε τὸ σταυρό μας καὶ νὰ ἀποκτήσουμε τὴ μία ἢ τὴν ἄλλη γνώση. Ἔτσι θὰ γίνουμε δύναμη καὶ βοήθεια γιὰ ἄλλους. Ὅλο μιλᾶς γιὰ τὶς ἐνοχές σου. Ἑγὼ δὲν βλέπω ὅτι ἔφταιγες γιὰ τίποτα. Ἡ ἀγάπη ποὺ σοῦ χάρισε ὁ Θεὸς γιὰ τὸν Percy ἦταν μιὰ χάρη, ἡ ὁποία σὲ τέτοιο βαθμὸ δίδεται μόνο σὲ λίγους. Ἦταν τόσο μεγάλη εὐτυχία ποὺ δὲν μποροῦσε νὰ διαρκέση περισσότερο. Τὸ ὅτι εἶπες τὸ "Ναί" σου στὸν Rudi δὲν ὀφείλεται σὲ μία ἀδυναμία σου, ἀλλὰ ἔπρεπε νὰ τὸ πεῖς ἀπὸ τὸ βάθος τῆς ὑπάρξεώς σου – μοιραίως. Τὸ ὅτι εἶπες τὸ "Ναί" ἦταν τὸ πεπρωμένο! Εἶμαι βέβαιη, ὅτι θὰ ὑποφέρεις πλάϊ στὸν Rudi. Ἴσως θὰ καταλάβει κάποτε, ποιὰ εἶσαι ἐσύ, ὅταν ἐσὺ μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ ὑπομείνεις γενναίως τὴ ζωὴ μαζί του καὶ προσπαθήσεις νὰ τὸν ὁδηγήσεις στὸν σωστὸ δρόμο. Στὴν περίπτωση ποὺ δὲν τὸ καταφέρεις, ἔχεις κάνει τὸ χρέος σου καὶ πρέπει νὰ ἀφήνεις τὸ Θεὸ νὰ σοῦ δείξη ἕναν δρόμο, ὁ ὁποῖος θὰ σὲ βγάλει ἀπ' αὐτὸ τὸ σκοτάδι. Εὐτυχεῖς ἄνθρωποι μὲ τὸν καιρὸ γίνονται σκληροί, ψυχροὶ καὶ ἐγωϊστές. Ἐσὺ ἐν τούτοις μπορεῖς νὰ γίνης εὐλογία γιὰ πολλούς».

Ἡ συλλογὴ αὐτῆς τῆς ἀλληλογραφίας συνδέει τὶς δύο διαστάσεις ποὺ ἀναφέρθηκαν. Οἱ ἑπιστολὲς γράφτηκαν σὲ μιὰ ἐποχὴ καὶ περιοχή, ὅπου ὁ προτεσταντικὸς ἠθικισμὸς εἶχε ριζωθῆ καλά ἀλλὰ καὶ ἡ ἐρωτευμένη Marga ἦταν σὲ μία ἡλικία τῶν 17 - 18 χρονῶν, ἄρα σὲ μιὰ ἡλικία ἐντόνων ἀλλαγῶν καὶ δυσκόλων προσαρμογῶν τοῦ συναισθηματικοῦ της κόσμου. Οἱ γονεῖς της καὶ ἡ φίλη της τὴν ἀνάγκαζαν μὲ τὴ στάση τους νὰ καταπνίξη τὰ ἁγνά της αἰσθήματα γιὰ νὰ γίνη καὶ «μάρτυς» καὶ «ἱεραπόστολος»!

Στὴν περίπτωση τῆς Marga ἦταν ἡ πίεση φανερή. Τὰ "ἐπιχειρήματα" ἦταν θεολογικά, δῆθεν χριστιανικὰ καὶ γι' αὐτὸ ἡ Marga τελικὰ τὰ υἱοθέτησε. Δυστυχῶς καὶ σήμερα δὲν ἐκλείπουν οὔτε ἀπὸ τὸν ὀρθόδοξο χῶρο τέτοιες προτεσταντικὲς ἀντιλήψεις, ἀλλὰ συναντῶνται συχνὰ σὲ "εὐσεβεῖς" κύκλους, ὅπου ὁ γάμος ἢ ἀποφεύγεται ὡς κάτι τὸ ἀκάθαρτο καὶ ψεκτό, ἢ θεωρεῖται ἀναγκαῖο κακό, πάντως ὄχι ἐπιλογὴ καὶ στόχος.

Διάκονος Γεώργιος Χάας

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Φύλλου 28

Νοέμβριος 2004

1. Marga Berck, Sommer in Lesmona, Hamburg 1951