Ποιο ρOλο διαδραματIζει η δημοσιογραφIα
σHμερα;
Ἔχει
καταστεῖ πλέον φανερό ὅτι τό ψεῦδος τῶν κρατούντων ἔχει πολλαπλές
μορφές καί δέν περιορίζεται μόνον στούς ἰσχυρισμούς καί τήν προπαγάνδα
τῆς κυβέρνησης πού ὑποτίθεται ὅτι κρατάει “τά ἠνία” τῆς χώρας. Τό κυρίαρχο
ψεῦδος πιά, ἔχει τήν δημοσιογραφική του ἐκδοχή, τήν συνδικαλιστική
του δικαιολόγηση, τόν πανεπιστημιακό του φατριασμό, τήν κομματική
του ἀγυρτεία καί ὅλων αὐτῶν τήν γενικευμένη ἀποδοχή καί ἀδιαφορία. Στό παρόν μικρό
κείμενο θά γίνει μικρή προσπάθεια νά ἀποτυπωθοῦν ὅσα συμβαίνουν
στόν σκανδαλώδη χῶρο τῆς ἐγχώριας δημοσιογραφίας.
Πρέπει
νά καταστεῖ γνωστό, ὅτι σέ ὅσο μεγαλύτερη ἀνυποληψία περιπίπτει
ὁ δημοσιογραφικός χῶρος, τόσο πιό ἔντονη καθίσταται ἡ ἀλαζονική
προπέτειά του. Κυρίως ἀναφερόμαστε στήν λεγομένη ἠλεκτρονική
δημοσιογραφία τῶν Μέσων Μαζικῆς “Ἐνημέρωσης”. Ἡ ἠλεκτρονική ἐνημέρωση εἴτε τηλεοπτική,
εἴτε διαδικτυακή ἔχει πάρει πλέον τά πρωτεῖα ἔναντι τοῦ γραπτοῦ
λόγου καί αὐτό βεβαίως εἶναι σημεῖο τῶν καιρῶν, μιά καί ὅλο καί περισσότεροι
ἄνθρωποι προστρέχουν σέ αὐτές τίς πηγές ἐνημέρωσης.
Στήν Ἑλλάδα
ἀπό τά τέλη τοῦ 1989 ἄρχισε νά ἐπικρατεῖ ἕνα καθεστώς ἰδιότυπης
ἀσυδοσίας
μέ τήν ἀπρόσκοπτη ἔγκριση λειτουργίας ἰδιωτικῶν τηλεοπτικῶν καναλιῶν,
χωρίς πλαίσιο νομικῆς κάλυψης, καί χωρίς καμιά ἄδεια
πού νά ἐντάσσεται σέ πλαίσιο νομιμότητας. Ἀποτέλεσμα ὅλης
αὐτῆς τῆς κατάστασης ἦταν ἡ χωρίς νόμιμη ἄδεια λειτουργία ὅλων τῶν
ἰδιωτικῶν τηλεοπτικῶν καναλιῶν. Δέν εἶναι στόχος νά ἐξεταστεῖ ἡ
νομική πλευρά τοῦ ὅλου θέματος, ἀφοῦ δέν εἶναι αὐτός ὁ σκοπός μας,
πολλῶ δέ μᾶλλον ἀφοῦ αὐτό ἀποτελεῖ ζήτημα μιᾶς σοβαρῆς νομικῆς ἐργασίας.
Ἁπλῶς πρέπει νά ἀναφέρουμε ὅτι ὅλες ἀνεξαιρέτως οἱ κυβερνήσεις ἀπό
τό 1989 ἕως σήμερα, σκόπιμα δέν ἀντιμετωπίζαν τό θέμα τῆς
νόμιμης λειτουργίας τῶν ἰδιωτικῶν τηλεοπτικῶν σταθμῶν (ἄρα καί τό ζήτημα
τῆς ἀδειοδότησής τους). Οἱ κρατοῦντες (τῶν ἑκάστοτε κυβερνήσεων) ἄφησαν
καί ἀφήνουν ἐπίτηδες τοῦ ἐργολάβους – καναλάρχες χωρίς νόμιμο
πλαίσιο λειτουργίας, ὥστε μέσῳ αὐτῆς τῆς κατάστασης νά σχηματοποιεῖται
“ἕνας κατάλληλα προετοιμασμένος χώρος” γιά κλείσιμο δουλειῶν,
γιά “συμφωνίες κυρίων”, γιά ἐκτέλεση “δουλείας”.
Τέλος διαφήμισης υπέρ Τ.Σ.Π.Ε.Α.Θ.:
γιατί διέγραψε το κράτος τις απαιτήσεις του;
γιατί διέγραψε το κράτος τις απαιτήσεις του;
Καί γινόμαστε
πιό σαφεῖς: Ὡς γνωστόν σέ κάθε τηλεοπτική διαφήμιση τό 2% τῆς διαφημιστικῆς
ἀμοιβῆς πού εἰσπράττει τό κάθε ἰδιωτικό κανάλι, πρέπει νά ἀποδίδεται
στό Τ.Σ.Π.Ε.Α.Θ. (Ταμεῖο Σύνταξης Προσωπικοῦ Ἐφημερίδων Ἀθηνῶν–Θεσσαλονίκης).
Ἡ δέσμευση αὐτή τῶν ὑπευθύνων τῶν ἰδιωτικῶν τηλεοπτικῶν σταθμῶν,
ἐτηρεῖτο πλημμελῶς, καί ἔφθασε μέχρι τοῦ σημείου σχεδόν νά μήν ἀποδίδεται
στό ἐν λόγῳ ταμεῖο. Ἀποτέλεσμα οἱ ὀφειλές νά ἔχουν διογκωθεῖ
σέ τέτοιο βαθμό, πού οὔτε καί οἱ “ἔξω-καναλικές” δραστηριότητες τῶν
μεγαλοεργολάβων τῆς ἐνημέρωσης νά μποροῦν νά τίς καλύψουν. Ἔτσι παρενέβαινε
ἡ ἑκάστοτε κυβέρνηση καί μέ σκανδαλώδεις ρυθμίσεις “διευθετοῦσε”
αὐτές τίς ὀφειλές
καί εὐνοοῦσε φανερῶς καί ἠχηρῶς τά ἰδιωτικά κανάλια. Τό ποσό αὐτό
ἦταν πράγματι τεράστιο, ἀφοῦ καί τεράστια ἦταν τά ποσά πού εἰσπράττονταν
ἀπό τά κανάλια, ἰδίως γιά τίς διαφημίσεις στίς ζῶνες “prime time”,
πού εἶναι καί ζῶνες ὑψηλῆς ἀκροαματικότητας/θέασης. Αὐτή βέβαια
ἡ χαριστική συμπεριφορά τοῦ κράτους ἔναντι τῶν καναλαρχῶν εἶχε
τίς ὑλικές της προσδοκίες καί πολιτικά της ὀφέλη. Ὀφειλέτες καί ὑπόχρεοι
πλέον οἱ καναλάρχες ἔσπευδαν (καί σπεύδουν) νά ἐκτελέσουν τήν “δουλεία”:
τήν παντί τρόπω στήριξη τῆς κυβερνητικῆς προπαγάνδας καί κρατούσης ψευδολογίας
ἔναντι βέβαια καί τῶν ὀφειλῶν πού γλύτωσαν, ἀλλά καί ἔναντί των “δουλειῶν”
– ἐργολαβιῶν πού περιέπιπταν στό μεγάλο “πιάτο” τῆς ἀπευθείας ἀνάθεσης
δημοσίων ἔργων, ἤ τῶν “σημαδεμένων” διαγωνισμῶν. Ἐδῶ θά πρέπει νά
προστεθεῖ καί τό κρατικό χρῆμα τῶν διαφημίσεων μεγάλων δημόσιων ὀργανισμῶν πού “ἄνοιγε” τό
πεδίο καί τίς ὀρέξεις σέ ὑπερθετικό βαθμό. Καί ὅσο τό λιπαρό αὐτό ἀλισβερίσι
δυνάμωνε (καί δυναμώνει), τόσο πιό ἀσύδοτη καί προκλητική γινόταν
(καί γίνεται) ἡ εἰδεχθής προπαγάνδα τῶν ἰδιωτικῶν καναλιῶν. Γιά νά
ἔρχεται ὅμως εἰς πέρας αὐτή ἡ τερατουργία, ἔπρεπε (καί πρέπει) αὐτός
ὁ πυώδης χῶρος νά ὑπηρετηθεῖ ἐπαρκῶς καί καταλλήλως ἀπό τούς ἐπαρκεῖς
καί καταλλήλους γιά αὐτό ἀνθρώπους. Καί αὐτοί δέν εἶναι ἄλλοι ἀπό
τούς πρόθυμους δημοσιογράφους πού διαπρέπουν στό σπόρ τῆς χατζιαβατικῆς
ὀσφυοκαμψίας. Ὁ πυώδης χῶρος τῆς συναλλαγῆς καί τῆς διαφθορᾶς θέλει
καί τούς ἀνθρώπους μέ τήν ἀντίστοιχη “συνείδηση”. Ἔτσι πολλοί δημοσιογράφοι πού ἀναλαμβάνουν
αὐτό τό ἔργο, εκμεταλλεύονται τήν δυνατότητά τους νά στρεβλώνουν, νά ἀλλοιώνουν,
νά ἑξαλλοιώνουν νά παραποιοῦν, νά ἐκποιοῦν παλαιά γραμμάτια, νά
συκοφαντοῦν, νά ὑβρίζουν, νά αἰσχρουργοῦν καί νά βυσσοδομοῦν καί νά
μήν λαμβάνουν τήν παραμικρή ἀπάντηση.
Ο δημοσιογραφικός χώρος της
αυθαιρεσίας
Ὁ δημοσιογραφικός αὐτός “λόγος” φτιάχνει
τό δικό του σχολεῖο αὐθαιρεσίας τό ὁποῖο ἐνσωματώνει τά πάντα γιατί
δέν ἀντιλαμβάνεται τίποτα, ἐνῷ καμώνεται ὅτι καταλαβαίνει τά
πάντα. Γιατί αὐτός πού ὑπηρετεῖ τό ψέμμα ὅσο καί νά παριστάνει τόν ἔξυπνο,
τελικά δέν ἀντιλαμβάνεται ποτέ τό βάθος τῶν πραγμάτων καί τῶν γεγονότων,
ἀφοῦ αὐτό εἶναι ἄρρηκτα συνυφασμένο μέ τήν ἀλήθεια καί τήν λογική.
Προκαθορίζονται καί προεπιβάλλονται τά θέματα αἰχμῆς μέσα σέ ἕνα ἀκατάσχετο
ὀχετό μιᾶς ψευδολόγου ροῆς κατασκευασμένων πληροφοριῶν πού τό μόνο
πού ἀποσκοποῦν εἶναι ὁ σχηματισμός “συμβάντων” μέ τίς προδιαγραφές
τῶν ἰθυνόντων τῶν ἰδιωτικῶν καναλιῶν. Τέτοιες εἶναι οἱ “δουλείες”
τέτοιες καί οἱ τερατουργίες. Ἡ τηλεοπτική πραγματικότητα ἀποκρύπτει
ἐντός της τούς σκοτεινούς μηχανισμούς μέσῳ τῶν ὁποίων ἀσκοῦνται οἱ
πάσης φύσεως λογοκρισίες, πού μέ τήν σειρά τους ἀνάγουν τά Μ.Μ.Ε. σέ ἐργαλεῖο
διατήρησης μιᾶς κυρίαρχης στρέβλωσης τῆς πραγματικότητας καί τῆς ἀλήθειας.
Ὁ ἰδιότυπος αὐτός δημοσιογραφικός “λόγος” ἀποκρύπτει
παρουσιάζοντας καί παρουσιάζει ἀποκρύπτοντας. Ἀφοῦ αὐτό πού διαπράττει
δέν εἶναι παρά νά δείχνει κάτι ἄλλο ἀπό αὐτό πού θά ἔπρεπε νά παρουσιάσει,
ἐάν ἔκανε τό στοιχειῶδες πού ΕΧΕΙ ΚΑΤΑΣΤΑΤΙΚΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΝΑ ΚΑΝΕΙ, δηλαδή
νά παρέχει πραγματική εἴδηση καί πρωτογενῆ πληροφορία. Ἔτσι μέσα στό
πλαίσιο αὐτό ἡ ἀλήθεια “εἰκονοποιεῖται”, καθίσταται θέαμα, δηλαδή
εἰκονική δηλαδή ψέμμα.
Δέν παρουσιάζεται τό συμβάν, τό γεγονός, στήν ὁλότητά
του, παρά μέρος του καί μεθερμηνευμένη ἀνάγνωσή του πού σερβίρεται
σάν μοναδική ἀλήθεια. Τό ἐπουσιῶδες γίνεται οὐσιαστικό, τό μερικό
καθίσταται ὁλικό καί γενικό, τό ἀληθές ἀναμειγνύεται μέ τήν ψευδῆ
ἐπιδίωξη τῆς σκοπιμότητας, τό διάφανο καί τό κρυστάλλινο θολώνεται
σκόπιμα, αὐτό πού εἶναι πρός τεκμηρίωση ἐκλαμβάνεται ὡς ἀποδεδειγμένο,
καλλιεργεῖται ἡ προσδοκία τοῦ τεράστιου καί τοῦ ἐπικείμενου κακοῦ
μόνο καί μόνο γιά τόν ἐκφοβισμό τῶν συνειδήσεων, ἐνῷ ἐκεῖ πού πραγματικά
θά ἔπρεπε νά κυριαρχεῖ ἡ ἐπισήμανση τῆς σοβαρότητας καί τῶν πραγματικῶν
κινδύνων γιά τήν κοινωνία, καλλιεργεῖται ὁ αὐτάρεσκος ἐφησυχασμός
καί ἡ γλυκανάλατη ἀναισθησιοδοσία τῶν συνειδήσεων.
H ἐπικοινωνία
δέν εἶναι παρά ὁ αὐτοσκοπός τῆς πρόσληψης τοῦ μηνύματος πού πρέπει
νά ἑξακτινωθεῖ καί νά προσληφθεῖ πάση θυσία ἀπό τούς ἐξατομικευμένους
ἀποδέκτες. Τό τηλεοπτικό μήνυμα στοχεύει στό συνειρμό, ὄχι στήν
σκέψη.
Ἡ σκέψη ἀπαιτεῖ χρόνο, λογικές ἀλληλουχίες, ἀποδεικτική διαδικασία
καί τεκμηριωμένο λόγο, καί γιά αὐτά ὅλα ἀπαιτεῖται χρόνος.
Στήν τηλεοπτική
δημοσιογραφία ὅλα “τελοῦνται” μέσα στήν ἀπόλυτη χρονική συμπίεση.
Συμπιεσμένος χρόνος, χρόνος ἀνύπαρκτος, χρόνος πού ὑποβάλλει σέ
συνειρμική πρόσληψη τοῦ προσλαμβανομένου. ΑΥΤΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΣΤΟΧΟΣ τοῦ
στιγμιαίου χρόνου πού εἰκονοποιεῖ : νά σχηματοποιεῖ παθητικούς
δέκτες καί ἀποδέκτες ὅλων αὐτῶν πού πετιοῦνται στήν τηλεοπτική χοάνη.
Ἡ μέθοδος πού ἀσκεῖται εἶναι ἡ διαρκῶς ἐπαναλαμβανόμενη καταναγκαστική
ὑποβολή.
Καί αὐτό δέν εἶναι παρά ἕνα χαλκεῖο. Τό παράδοξο εἶναι ὅτι ὁ τηλεθεατής
ὑποτάσσεται μέ τήν δική του βούληση σέ αὐτό τό μονοπώλιο καταναγκασμοῦ,
καί αὐτή του ἡ συμπεριφορά εἶναι πεδίον ἐρεύνης γιά τούς Ψυχιάτρους
πολύ εὐρύ. Τό πλέον λυπηρό καί εἰδεχθές στήν ὅλη ὑπόθεση, εἶναι ὄτι
τά ἰδιωτικά αὐτά κανάλια παρέχουν τήν δυνατότητα μόνιμης προσπέλασης
στήν δημοσιότητα καί δυστυχῶς ἐπιβάλλουν στό σύνολο τοῦ κοινωνικοῦ
σώματος τίς ἀντιπνευματικές τους προσλαμβάνουσες καί ἀρχές θέασης
τῆς πραγματικότητας καί τοῦ κόσμου, τήν ἰδιότυπή τους ἑρμηνεία καί
τίς αὐθαίρετες ἀπόψεις τους. Ἡ θεαματικότητα πού ἐπιδιώκεται εἶναι
ἡ κατίσχυση μιᾶς ἐμπορικῆς ἀποδοτικότητας καί ἡ ὑποταγή τῆς εἴδησης
σέ αὐτό πού “πουλάει”, γιατί ἐπιφέρει καί συσσωρεύει χρῆμα στούς καναλάρχες,
ἀναγνωρισιμότητα καί ἐπιβεβαίωση στούς δημοιογραφοῦντες. Στόχος αὐτῆς
τῆς δημοσιογραφίας εἶναι ὁ σχηματισμός ἑνός ἀπονευρωμένου καταναλωτοῦ
“εἰδήσεων” καί παθητικοῦ ἀποδέκτου του σερβιρισμένου μηνύματος.
Αὐτό τό
εἶδος δημοσιογραφίας κυριαρχεῖ στήν ἐποχή μας, γεγονός πού κατέστη
πολύ ἠχηρό καί ἐξώφθαλμο κατά τό τελευταῖο δίμηνο μέ τήν ἀκατάσχετη
“χρυσαυγειάδα”, τήν τρομοκρατοῦσα μετρολογία καί τόν ἐκφοβισμό
συνειδήσεων καί ἀνθρώπων. Ἐκεῖ λοιπόν πού κυριαρχεῖ ἡ δημοσιογραφοῦσα
οἴησις εἶναι φανερό ὅτι ἐμφωλεύει ἐπικίνδυνη ἀντιπνευματική
πύησις (=σχηματισμός πύου).
Πρέπει
λοιπόν νά ἀντιτάξουμε τήν σθεναρή μας πολιτική ἀντίσταση καί τήν
πνευματική μας ἐγρήγορση προκειμένου νά μήν “πνιγοῦμε” στόν ὀχετό
πού ἀπειλεῖ νά καταπνίξει τά πάντα. Γιά νά γίνει αὐτό ὅμως ἀπαιτεῖται
διαρκής προσωπικός ἀγῶνας καί προσευχή.
Βασίλειος.
Π. Μακρῆς
Μέλος Κ.Ε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου