«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» - ΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑ ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ!

ΤΑ ΔΗΜΗΤΡΙΑ ΤΟΤΕ  ΚΑΙ ΤΩΡΑ!

Τήν ἡμέρα τῆς γιορτῆς τοῦ ἁγίου Δημητρίου, περνοῦσα ἔξω ἀπό ἕνα κεντρικό Ναό του και εἶδα ἕνα τεράστιο πανηγύρι πού εἶχε στηθεῖ, κλείνοντας ὅλη τή μία πλευρά ἑνός κεντρικοῦ δρόμου τῆς Πόλης μας.

Τό χάος πού εἶχε δημιουργηθεῖ, ἦταν ἀπερίγραπτο καί ἡ καθυστέρηση ἐκνεύριζε τούς ὁδηγούς τῶν αὐτοκινήτων πού ἔμεναν μποτιλιαρισμένα ἀκόμα καί στό ἀντίθετο ρεῦμα.

Τό θέαμα ἦταν πραγματικά παράξενο. Ὅλες οἱ  φυλές τῆς γῆς ἔμοιαζαν νά ἔχουν μαζευτεῖ σ’ ἐκεῖνο τό δρόμο καί νά ἔχουν ἁπλώσει τίς πολύχρωμες πραμάτειες του στούς πάγκους γιά νά τραβήξουν τήν προσοχή τῶν ἀνθρώπων. Ὅλα τά εἴδη τῶν ἀνθρώπων περπατοῦσαν καί μιλοῦσαν καί γελοῦσαν –ἤ καί τσακώνονταν– καί χάζευαν τά ἐμπορεύματα. Ἄν, στή θέση τῶν αὐτοκινήτων ὑπῆρχαν ἅμαξες μέ ἄλογα, ὁ χρόνος θά μποροῦσε νά ἔχη παγώσει ἐδῶ καί μία χιλιετία.

Ἡ γιορτή τοῦ ἁγίου Δημητρίου μάζευε ἀπό πολύ παλιά στή Θεσσαλονίκη ἀνθρώπους ἀπ’ ὅλα τά μέρη τῆς γῆς, στά περίφημα ΔΗΜΗΤΡΙΑ. Τό τότε πανηγύρι τοῦ ἁγίου Δημητρίου ἄρχιζε ἕξη ἡμέρες πρίν ἀπό τή γιορτή καί τελείωνε τήν ἑπόμενη ἡμέρα.

Μιά πολύ γλαφυρή περιγραφή τοῦ ἑορτασμοῦ ἐκείνου ἔχει σωθεῖ μέσα στό χρόνο ἀπό κάποιον Καππαδόκη, ὀνόματι Τιμαρίωνα, ὁ ὁποῖος περιγράφει –ἐν εἴδει διαλόγου μ’ ἕνα φίλο του– τό ταξίδι του ἀπό τήν Κωνσταντινούπολη τοῦ ΙΒ΄ αἰῶνα, μέχρι τή Θεσσαλονίκη καί τό πανηγύρι τοῦ ἁγίου Δημητρίου.

Γράφει, λοιπόν, ὁ Τιμαρίων: «Ἑορτή δέ ἦν τά Δημήτρια ὥσπερ ἐν Ἀθήνησι Παναθήναια καί Μιλησίους τά Πανιώνια· γίνεται δέ καί παρά Μακεδόσι μεγίστη τῶν πανηγύρεων».

Εἶναι, δηλαδή, λέει, τά Δημήτρια, μιά γιορτή τόσο μεγάλη σέ σπουδαιότητα γιά τούς Μακεδόνες, ὅσο ἦταν τά Παναθήναια γιά τούς Ἀθηναίους καί τά Πανιώνια γιά τούς κατοίκους τῆς Μιλήτου. Ἄρα, οἱ Ἕλληνες εἶχαν παράδοση νά γιορτάζουν μέ μεγαλοπρέπεια τούς θεούς τους, ἀκόμη καί ἀπό τήν ἐποχή τῆς εἰδωλολατρείας τους.

Καί συνεχίζει ὁ Τιμαρίων: «Συνέρρεαν στή Θεσσαλονίκη ὄχι μόνον οἱ ντόπιοι, ἀπό τίς γύρω περιοχές, ἀλλά ἀπό παντοῦ, κάθε εἴδους ἄνθρωποι καί Ἕλληνες ἀπό ὅλη τήν αὐτοκρατορία καί ἀπό τούς λαούς τῶν Μυσῶν, πού κατοικοῦν στίς περιοχές γύρω ἀπό τό Δούναβη μέχρι καί τά Σκυθικά ἐδάφη καί Ἰταλοί τῆς Καμπανίας καί Ἰσπανοί καί Πορτογάλοι καί Κέλτες πού κατοικοῦν πέρα ἀπό τίς Ἄλπεις». Μέ λίγα λόγια, λέει, ὅλες οἱ ἀμμουδιές τοῦ Ὠκεανοῦ ἔστελναν ἱκέτες καί ἐπισκέπτες στόν Μάρτυρα. Τόσο πολύ δοξαζόταν τό ὄνομά του σ’ ὁλόκληρη τήν Εὐρώπη.

Στίς μέρες μας, ἡ Ἔκθεση τῆς Θεσσαλονίκης, συνεχίζει μέν τήν παράδοση τῶν Δημητρίων, παραμερίζοντας, ὅμως, τήν τιμή στόν ἅγιο. Ἐπίσης, στίς μέρες μας, χάθηκε ἡ πυκνή βλάστηση καί τό πλούσιο κυνῆγι στίς ὄχθες τοῦ Ἀξιοῦ, πού τόσο γλαφυρά περιγράφει ὁ Τιμαρίων. Χάθηκε ἡ μεγαλοπρέπεια καί ἡ εὐλάβεια τῶν ἑορτασμῶν, ἔτσι ὅπως τά παρουσιάζει ὁ τότε προσκυνητής. Χάθηκε ἀκόμα ἡ φυσική κι’ ἀβίαστη συνέχεια τῆς γλωσσικῆς Παράδοσης, ὅπως φαίνεται ἀπ’ τίς συχνές ἀναφορές τοῦ ἀφηγητῆ στούς ἀρχαίους συγγραφεῖς καί, κυρίως, στόν Ὅμηρο, ἀπό τόν ὁποῖο χρησιμοποιεῖ αὐτούσιες φράσεις.

Στίς μέρες μας ἔμεινε μόνο ἡ ποικιλία τῶν λαῶν καί τῶν γλωσσῶν, ὁ συνωστισμός καί ὁ ἐκνευρισμός τοῦ πλήθους. Κι’ ἀκόμα συνεχίζεται ἡ ταλαιπωρία τοῦ ἁγίου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, ὁ ὁποῖος ὑπομένει στωϊκά ἐδῶ καί τόσους αἰῶνες τήν ἀταξία μας, τή φασαρία μας καί τά πανηγύρια μας!

Νινέττα Βολουδάκη  

«ΕΝΟΡΙΑΚΗ ΕΥΛΟΓΙΑ» Ἀρ. Τεύχους 101

Νοέμβριος 2010